Dünya sanayisinin en kritik hammaddelerinden biri olan bakır, son aylarda üst üste gelen olumsuzluklarla adeta fırtınalı bir dönemden geçiyor. Elektrik motorlarından kablolara, yenilenebilir enerji altyapısından otomotive kadar sayısız sektörde kullanılan bu maden, arz yönlü şokların gölgesinde geleceğe daha kırılgan giriyor.
Endonezya’daki Kaza: Grasberg’in Suskunluğu
8 Eylül 2025’te Endonezya’daki Grasberg madeninde meydana gelen çamur akışı, dünyanın en büyük bakır üretim sahalarından birini aniden susturdu. Freeport-McMoRan bu durumu “mücbir sebep” ilan etti. Goldman Sachs’ın hesaplamalarına göre, bu tek olay bile 2025 ve 2026 yıllarında toplamda 525 bin tonluk bir arz kaybı yaratacak. Küresel dengeler için bu küçümsenecek bir miktar değil.
Şili’de Su Krizi ve Grev Tehdidi
Şili, dünyanın en büyük bakır üreticisi. Ancak kuraklık nedeniyle madencilik faaliyetlerinde su temini zorlaşmış durumda. Bu da işçi sendikalarının elini güçlendiriyor. Ücret artışı ve güvenlik önlemleri talep eden grev tehditleri, Escondida ve Chuquicamata gibi dev sahalarda üretimi riske atıyor. Kısacası, arz zincirinin kalbi her an durabilir.
Kongo’da Politik Çalkantı
Afrika’nın bakır devi Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nde ise politik gerilimler ve altyapı sorunları ihracatı sekteye uğratıyor. Özellikle Tenke Fungurume gibi sahalarda sevkiyat gecikmeleri dikkat çekiyor. Dünya piyasalarının gözü, Kongo’nun politik sahnesindeki belirsizlikte.
Panama’da Çevre Baskısı
Bir diğer cephe Panama. Cobre madeninde çevreci grupların protestoları, hükümeti yasal incelemeye zorladı. Üretimin geçici olarak durdurulması masada. Bu da küresel arz zincirine yeni bir risk ekliyor.
Goldman Sachs’ın Yeni Tablosu
Goldman Sachs tüm bu gelişmeler ışığında küresel arz tahminlerini aşağı yönlü revize etti:
• 2025 için beklenen %0,8 artış, %0,2’ye indi.
• 2026 için %2,2 artış beklentisi ise %1,9’a çekildi.
Bunun en önemli nedenleri arasında Grasberg kazasının uzun süreli etkileri, su krizi, grev ihtimalleri ve lojistik sıkıntılar yer alıyor.
⸻
Sonuç: Yükselen Risk, Yükselen Fiyat
Küresel bakır arzındaki bu kırılganlık, fiyatların orta vadede yukarı yönlü baskı altında kalacağına işaret ediyor. Arzı daralan, talebi ise enerji dönüşümü nedeniyle hızla büyüyen bakır, önümüzdeki yıllarda yatırımcıların ve sanayicilerin en çok konuşacağı konulardan biri olacak.
