25 Haziran 2018 tarihinde Türkiye’nin Otomobili Girişim Grubu Sanayi Ticaret A.Ş. kurulmuştu. Kurucu firma isminin baş harfleri ile de marka tescili yapıldı. Kurucu ortaklar her biri yüzde 19 hisse ile Anadolu gurubu, BMC, Kök gurubu, Türkcell, Zorlu Holding ve yüzde 5 hisse ile TOBB idi. 1961’de üretilen Türkiye’nin ilk otomobili yüzde 100 yerli ve milli DEVRİM idi. Arkasından 1967’de üretilen Ford ve Koç Holding ortaklı ANADOL, 1990’da yüzde 100 yerli ve milli T logolu GT ve GTD askeri cip. Bu fabrikamız 2006’da kapatıldı. Şimdi hayatımıza TOGG giriyor. Ülkemize hayırlar getirmesini dileriz.
Gemlik’teki Fabrika, 29 Ekim 2022 tarihinde Cumhuriyet Bayramımız olması nedeniyle ve daha önce bu tarih söz verilmiş olduğundan resmi açılışını yaptı ve 6 ay sonra seri üretime başlanacağı bildirildi.
TOGG CEO’su Gürcan Karakaş, bir süre önce Hürriyet’e bir röportaj vererek, araçtaki yabancı katkılarını açıklamıştı. Araç üstünde çok ciddi çalışmalar yapıldığını aktaran CEO şunları söyledi: “Marka yaratmadan tasarıma kadar dünyanın en iyileri ile çalıştık. Doğuştan elektrikli yapabilen çok fazla şirket yok. O teknolojiyi edinmiş partnerlerle(ortaklarla) bu süreçte beraber çalışarak geliştirme yapıyoruz. Aracın elektrikli motoru için Bosch ile görüşüyoruz. Aracın bataryası için Çin ağırlıklı 6 firma ile gizlilik sözleşmesi imzaladık. Bunlardan biri ile anlaşacağız. Araç entegrasyonu konusunda teknoloji partneri olarak Alman mühendislik firması EDAG’ı seçtik. Myra, İngiltere’nin kabul gördüğü, özelikle mekanik akşamlarda şasi sistemleri konusunda partnerlerimizden birisi. Tasarım için İtalyanlarla (Pininfarina) anlaştık. Dünya çapında bu işi en iyi kim yapar diye bakıyoruz.”
Bu durumda TOGG’un motoru Alman, bataryası Çin, şasi sistemi İngiliz, tasarımı İtalyan ve araç entegrasyonu Alman olacak. Böyle olunca da TOGG, şu an Türkiye’de üretilen yabancı araçlar ile kıyaslandığında en az yerlilik oranına sahip araç konumunda kalacak.
Türkiye’de üretilen diğer araçların yerlilik oranları şöyle hesaplanmış: Hyundai Bayon yüzde 66, Ford kargo yüzde 88, Renault yüzde 51, Fiat yüzde 58, Toyota yüzde 55. TOGG’un hesaplanan yerlilik oranı ise yüzde 51 bulunmuş.
TOGG’un ortakları arasında bulunan BMC firmasının yüzde 49,9 hissesinin Katar Silahlı Kuvvetleri’ne ait olduğu, Türkcell’in yüzde 19,8’inin Rus firmasına ait olduğu ve kurucu ortakların TOBB hariç diğerlerinin çeşitli dünya ülkeleri ile bağlantılı işleri ve ortaklıkları olduğu malum ve normaldir. Ayrıca halka açık ve borsada işlem gören firma hisselerinin olduğu ve bunların yabancılar tarafından da alınabileceği malum ve normaldir.
Özetle TOGG otomobil firmasının üretimi olarak hayatımıza girecek otomobilin yerli ve milli olduğunu söylerken, yerlilik oranı ile fikri ve sınai mülkiyet haklarını birbirleriyle karıştırmamak gerekir.
TOGG otomobilin fikri ve sınai mülkiyet haklarının yüzde 100’ü adresi Türkiye’de olan TOGG Sanayi ve Ticaret A.Ş. ’ye dolayısı ile Türkiye’ye aittir. Yani TOGG yerlilik oranı kaç olursa olsun, Türkiye’ye ait milli bir otomobildir. Yerlilik oranı ise şu an için düşüktür ancak mutlaka ki zaman içinde arttırılacaktır. Nitekim firma CEO’su Karakaş yerlilik oranını 2024 yılına kadar yüzde 64 seviyesine ulaştırmaya çalışacaklarını söylemiştir. Umalım en kısa zamanda yüzde 100’e ulaşsın. Türkiye bunu başarabilecek güçtedir.
