Bu başlık tıbbi bir konuda. Bir mühendis ne yazacak acaba diye merak etmişsinizdir. Aslında mesleğimle ilgili değil ama yaş grubumla bağlantılı. Aşağıda belirteceğim uyarılar dünyanın en önemli sağlık kuruluşlarının tavsiyeleri.
1- Cleveland Clinic, Lipid Guidelines, 2023
a) HDL (İYİ KOLESTEROL)
Fazla kolesterolü damarlardan karaciğere taşır, damarları temizler.
b) LDL (KÖTÜ KOLESTEROL)
Kolesterolü damarlara taşıyan parçacıktır. Fazlası damar duvarına yapışır.
c) TRİGLİSERİD
Kandaki yağlardır. Fazla şeker, alkol ve karbonhidratlarla yükselir. Düşman olan kolesterol değil, dengeyi bozan oranlardır. Örneğin LDL yüksek ama HDL de yüksekse risk bir nebze azalır. HDL düşükse, LDL normal bile olsa risk artar.
Kan testinde:
DEĞER İDEAL SEVİYESİ
Toplam kolesterol 200'ün altında
LDL (Kötü) 100’ün altında
HDL (İyi) 50'nin üstünde (Kadın 60*)
Trigliserid 150'nin altında
Ailede kalp-damar hastalığı öyküsü varsa, şeker ya da tansiyon hastasıysanız, LDL'nin 70'in altında tutulması gerekebilir.
Kolesterol dostu 5 temel alışkanlık:
2- Harvard Health Publishing, 2022
a) Lifli gıdaları artırın:
Yulaf, nohut, elma, pazı, keten tohumu
b) Omega-3 yağları tercih edin:
Ceviz, semizotu, uskumru, sardalya…
c) Kızartma yerine haşlama, ızgara, buhar
d) Günde 30 dakika yürüyüş
e) Her 5 kilo kayıp LDL'yi 8-10 miligram düşürebilir.
3- British Medical Journal, 2022
Yıllarca yumurtaya günah keçisi muamelesi yapıldı. Ancak güncel çalışmalar sağlıklı bireylerin günde bir tam yumurta tüketmesinde sakınca olmadığını gösteriyor. Çünkü yumurtadaki kolesterol kandaki seviyeyi tek başına yükseltmez. Daha çok doymuş yağlar ve trans yağlar suçludur.
Tereyağı, kuyruk yağı, margarin gibi doymuş yağlar fazla tüketildiğinde LDL'yi yükseltir. Kızartmalarda oluşan trans yağlar ise hem LDL'yi artırır hem de HDL'yi düşürür.
