Değerli Okurlar,
Ülkemizin ünlü ve önemli ekonomistlerinden; İktisatçı/Eski Hazine Müsteşarı/Akademisyen/Yazar Mahfi Eğilmez’in geçtiğimiz günlerde ülke gündemine kattığı enflasyon tanımları çok yankı oluşturdu. Gazetemizin, kentimizin ve ülkemizin yazarları da haliyle konuyu köşelerinde yorumladılar. Bende sıramı savayım. Önce hangi tanımları ve açıklamaları yaptı, onları tekrarlayalım.
İlk olarak; enflasyon: yani, şişme, şişirme.
Shrinkflasyon: Bir ürünün fiyatı aynı kaldığı halde, boyut, ağırlık ya da hacmindeki düşüşü ifade eder (shrink: çekmek, büzülmek, daralmak, küçülmek).
Skimpflasyon: Bir ürünün içeriğinin değiştirilerek, kalitesinin düşürülmesi ancak aynı fiyattan satılmasını ifade eder (skimp: cimrilik etmek, az vermek, kısmak).
Greedflasyon: Mal ve hizmetlerin satış fiyatlarının enflasyonunda üzerinde artırılmasını ifade eder (greed: aç gözlülük, hırs, oburluk).
Hocanın listeye eklemediği bir tanım daha var!
Karaborsa enflasyonu: Satıcıların, kamu kesimi eliyle belirlenen fiyatları beğenmeyerek malları tezgâh altından daha yüksek fiyatlarla piyasaya sürmesi nedeniyle fiyatlarda ortaya çıkan ve devam eden artışlar bu kategoriye girer. Bu durumda piyasada ikili fiyat oluşur: (1) Kamu kesiminin belirlediği resmi fiyat, (2) Karaborsa fiyatı. Kamu istatistik kurumu fiyatları piyasadan derlediği için enflasyonu açıklanan fiyatlara göre düşük hesaplar ama gerçekte enflasyon, karaborsa fiyatlarıyla yaşanır.
İlk ikisi; fiyatları değiştirmeden miktarını ve kalitesi azaltmak yani dolaylı zam yapıp zam yapmıyormuş gibi göstermek. Üçüncüsü ise; olması gerekenin çok üzerinde fiyat artırmak. Sonuncusu ise taammüden (tasarlayarak, planlayarak) suç işlemek…
Ayrıca beninde birkaç enflasyon çeşidi tanımlaması yapmak isterim.
Lieflasyon: Enflasyonu olduğundan farklı belirtip, yalan bilgi vermek (lie: yalan söylemek, kandırmak).
Flyflasyon: Enflasyon hakkında afaki tahminde bulunmak (fly: uçmak, uçurmak).
İsimlerini yeni duyduğumuz bu gelişmelerin birçoğu yıllardır var ve ne yazık ki son bir iki yılda da kontrolden çıkmış durumda. Kurumların işçilik maliyetler giderek artıp, rekabet güçlerinde ellerini zayıflatırken, yenilenen maaşlar çalışanlara yetmiyor, çünkü hayatın gereği olan harcamaların tamamı bu oranların çok çok üzerinde artıyor.
Rakamları ve ürünleri bu seviyeye getirenlerden hesap sormadıkça bu s….flasyonlar daha çok olur.
Bedeli halk ve gerçek üreticiler ödememeli, ülkeyi yönetenler birilerine bu bedelleri mutlaka ödetmeli veya kendileri ödemeli…
Ama bizim ülkemizdeki multinationalhumanflation (çok uluslu insan enflasyonu) artmaya devam ettikçe işimiz kolay değil!
Saygılarımla
