Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından, 2025 yılı Nisan ayına ait merkezi yönetim bütçe gerçekleşmeleri açıklandı. Bakanlık verilerine göre, Nisan ayında bütçe 174,7 milyar TL açık verdi. Böylece yılın ilk dört ayında toplam açık 885,5 milyar TL'ye yükseldi.

Böyle devam etmesi durumunda planlanana göre çok daha büyük bir bütçe açığı ile karşı karşıya kalma riskimiz yükseliyor.

Bütçe verilerine göre, ilk dört ayda vergi gelirleri yüzde 54 artmasına rağmen, faiz harcamalarının yüzde 100'e yakın arttığı ve 724 milyar TL'yi aştığı görülüyor. Bu, toplanan vergilerin dörtte birinin faize harcanması anlamına geliyor.

2025 bütçe açık hedefi 1,9 trilyon TL olarak belirlenmişti. İlk dört ayda meydana gelen 885,5 milyar TL açık, planlanan hedefin gerçekleşmesinin çok zor olduğunu gösteriyor. Açık miktarının şimdiden planlananın yüzde 46'sına ulaşması, yıl sonunda çok daha yüksek bir açık oluşma ihtimalinin de habercisi. Bu gösterge, tüm dezenflasyon iddialarına rağmen bütçe ayağında programa uygun hareket edilmediği konusunda net bir gerçeklik.

Hazine ve Maliye Bakanlığının yaptığı açıklamalara göre, Nisan ayında merkezi yönetim faiz dışı giderleri 871,5 milyar TL, faiz dışı açık ise 85,9 milyar TL olarak gerçekleşmiş. Yine Nisan ayında merkezi yönetim bütçe giderleri 1 trilyon 132,1 milyar TL olurken, bütçe gelirleri 957,4 milyar TL düzeyinde kalmış. Bu da gelirlerin giderleri karşılamakta yetersiz kaldığını ve açığın giderek büyüdüğünü ortaya koyuyor.

Ocak-Nisan döneminde ise faiz dışı giderler 3 trilyon 525,1 milyar TL, faiz dışı açık ise 160,9 milyar TL seviyesinde gerçekleşti. Yine Ocak-Nisan döneminde toplam giderler 4 trilyon 249,7 milyar TL, toplam gelirler ise 3 trilyon 364,2 milyar TL olarak açıklandı.

Bakanlığımızın yaptığı açıklamalar ilave bir yorum gerektirmeyecek kadar net. Yıllardır neden bir bütçe yapmak için uğraşır dururlar ama yapılan hiçbir bütçe fazla vermez. Klasik sonuç bütçenin açık vermesi üzerinedir. Başarı göstergesi ise az ya da çok açık üzerinedir. Artık her vatandaş bilir ki açıklar zamlarla kapatılacaktır ve bu durum garip bir alışkanlık olmuştur. Düşünülen bütün tasarruf tedbirleri göstermeliktir. Peki denk bütçe yapmak ve bunu uygulamak zor mudur? Neden zor olsun. İstenirse pekâlâ yapılabilir ve uygulanabilir. Ancak bizde nedense olmuyor ve pek çok siyasi konu gibi bu konuya da sadece matematik yetmiyor. Cumhuriyetin ilk yıllarını müstesna tutarsak ya da 1950 yılından bu yana dersek, denk bütçe yapan tek siyasi lider rahmetli Necmettin Erbakan'dı. 54. Hükümet ile 1997'de denk bütçe yapılmış ve uygulanmıştı.