Uçak bilet fiyatlarının neden arttığını ele almadan önce, Türkiye’de iç hat pazarına hakim olan iki büyük şirketin açıkladığı kâr/zarar tablosuna bakmakta yarar var.

İç hatlarda kar etmediklerini, bu nedenle iç hat bilet fiyatla­rını arttırmak için çaba sarf eden iki milli şirketin asıl parayı dış hatlardan kazandıkları da bir gerçek.

Bu nedenle de mümkün olabildiğince uçaklarını dış hatlara yöneltme gayreti gösterdikleri ileri sürülüyor. Bu nedenle olsa gerek, Van’dan ve Diyarbakır’dan iş dünyasından uçak talepleri yükseliyor.

İç hatlarda uçan iki havayolu şirketinin 2023 yılı altı aylık bi­lançolarına bakınca kar ettiklerini, fakat buna rağmen neden hala bilet fiyatlarına artış istediklerini anlamak için derin bir analize gerek yok.

Türk Hava Yolları A.O, 2022 yılını net 2.7 milyar dolar kâr ile tamamladı. 2023’ün birinci çeyreğinde 4 milyar 418 milyon TL kar ederken, ikinci çeyrekte 13 milyar 754 milyon TL’lik bir kar etmeyi başardı.

Türkiye’nin ikinci büyük havayolu şirketi Pegasus ise, 2023 yı­lının ilk altı ayında 1 milyar 326 milyon TL kar etti.

Bu iki şirket, kazandıkları bu kadar çok parayı nereye harcıyor diye sorarsanız, personel maaşları, ofis kiraları, SGK primleri, konma-konaklama giderleri ve uçak kiralarının yanında en çok ödemeyi de uçak yakıtı (Jet A1) için yapıyorlar.

Havayollarının kazandığı paradan aslan payını alan yakıt şir­ketlerinin cirolarına baktığımızda, uçak biletine verdiğimiz parayı yakıtçılara aslında biz ödüyoruz.

İstanbul’dan kalkıp kıtalar arası uçuş yapan bir uçak tek se­ferde 125 bin litre yakıt alabilirken, İstanbul’dan kalkıp Anka­ra’ya uçan küçük bir uçak 300 litre yakıt almak durumundadır. Şu an yakıt fiyatları Platts +Tüpraş Rafineri+ Kâr payı+ Vergiler olmak üzere ton başına 800 ile 1200 Dolar arasında değişiyor.

Şu an 1050 dolar civarında seyrediyor.

Bir uçak yurt içi bir uçuş için ortalama 3 bin-3 bin 500 litre yakıt alır ki, bu yakıtın maliyeti 100 bin TL’nın çok üstündedir.

Varın ona göre harcamayı hesaplayınız.

Uçak yakıtı pazarında önceleri Petrol Ofisi, Socar, THY Opet vardı. Shell artık küçüldü, Mobil ve BP Air piyasadan çekildi.

THY filosundaki uçak sayısının fazlalığı nedeniyle önceleri THY Opet bu alanda liderliği korurken şimdi TFS öne geçti.

DÖRT ORTAKLI TFS

İstanbul Havalimanı gibi uçak trafiğinin fazla olduğu mey­danda 2016 yılında kurulan TFS (Turkish Fuel Services) Akarya­kıt Hizmetleri A.Ş adlı şirketin pazar payı da bu nedenle çok yüksektir. 424 uçaklık filosuyla THY’nin resmi tedarikçisi olan TFS satışlarının yüzde 87’sini THY uçaklarına yapmakta.

Ayrıca, Petrol Ofisi A.Ş,(%7.61), THY/Opet A.Ş (%2.52) ve Socar A.Ş’ye (%1.89) de uçak yakıtı vermektedir.

2019’daki hisse dağılımına göre yüzde 25’i Türk Hava Yolları A.O, yüzde 25’i Taya Gayrimenkul Yatırım İşletmeleri A.Ş (İGA ortaklığı), yüzde 25’i (Yıldırım) Demirören Akaryakıt Sanayii ve Ticaret A.Ş ve yüzde 25’i de Zirve Holding A.Ş’e (Kalyon Hol­ding) ait olan TFS Akaryakıt Hizmetleri A.Ş’nin Yönetim Kurulu Başkanlığı’nı THY Y. K. Başkanı Ahmet Bolat yapmaktadır. 100’den fazla havayolu şirketine hizmet veren Türkiye’nin en büyük yakıt tedarikçisi olan TFS, 2021 yılında 10,86 milyar TL’lik net satışıyla Fortune 500 sıralamasında 58’inci sırada yer alır­ken, satışlarını bir önceki yıla göre % 196,2 oranında arttırıp, 42 basamak birden çıkarak, 23’üncü sıraya kadar yükseldi.

Haziran 2022’de 500 bin uçak ikmalini gerçekleştiren TFS, bir grup şirketi olan Taya Liman İşletmeleri A.Ş’nin yakıt ikmal lima­nının da işletmesini yapıyor.

TFS yakıt çiftliği (parkı) 10 adet her biri 30 bin m³ kapasiteli depolama tankına sahiptir. Toplamda 300 bin m³ kapasiteli akaryakıt parkı, ürün alımı için 7 tank ve havalimanına yakıt transferi için 3 tanktan oluşmaktadır. TFS, SCADA otomasyonu ile 7 gün 24 saat kesintisiz yakıt tedariki sağlamakta ve toplam 3,750 m³ / saat kapasiteye sahip Hidrant pompa sistemi ile aynı anda 62 uçağa birden yakıt ikmali yapılabilmekte.

THY-OPET ORTAKLIĞI

Türkiye’nin en fazla uçak yakıtı tüketen havayolu şirketi olan Türk Hava Yolları A.O. ve OPET Petrolcülük A.Ş.’nin %50’şer or­taklığıyla, 18 Eylül 2009 tarihinde 75 milyon dolarlık yatırım bütçesiyle kurulan THY OPET Havacılık Yakıtları A.Ş. hava araç­larının ihtiyacı olan yakıtın depolanması ve uçaklara ikmali alanlarında faaliyet gösteriyor.

Avrupa’nın lider hava yollarından biri olma yolunda ilerleyen Türk Hava Yolları’nın havacılık alanındaki uzmanlığını, Fikret ve Nurten Öztürk’ün kurduğu ve Koç Gurubu’nun da ortak ol­duğu OPET’in akaryakıt alanındaki köklü geçmişiyle birleştire­rek kurulan THY OPET, güçlü teknik altyapısı ve son teknolojiye sahip özel donanımlı yakıt ikmal araçları ile jet yakıtı ikmalini 2010 yılından bu yana fiilen sürdürmektedir. Başta THY olmak üzere diğer ulusal ve global havayolu şirketlerinin de yakıt ihti­yacını karşılamayı hedefleyen THY OPET, şu anda tüm meydan­larda yakıt ikmali faaliyeti gerçekleştirmektedir.

THY OPET, Tüpraş ile birlikte kuzeyde Marmara Ereğlisi ve Gi­resun’dan başlayıp, güneyde Antalya’dan Mersin’e kadar uzanan geniş hatta konumlanmış olan Opet Akaryakıt Depolama Tesisleri ile ihtiyaç sahiplerine hitap etmektedir.

THY OPET, Türkiye havalimanlarında, 79 Havayolu şirketine 30 bayrak taşıyıcı havayoluna, sekiz aracı firmaya ve toplamda 3 bine yakın özel havayolu ve genel havacılık (hava taksi) firma­sına kesintisiz ikmal hizmeti üretmektedir.

45 havalimanında ‘Yeşil Havalimanı’ belgesine sahip olan THY Opet Şirketi, ISO 14001 – Çevre Yönetim Sistemi ve ISO 14064-1 - Sera Gazı Emisyonu belgelerine sahip olup, Şirketin Yönetim Kurulu Başkanlığı’nı Fikret Öztürk, Başkan Yardımcı­lığı’nı da THY Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Ahmet Bolat yapmaktadır. Pazarda durum böyle.

Mutlu yarınlar Türkiyem…