Uzun yıllardır, her sene sonu yaklaştığında; tüm emekçiler büyük bir beklentiyle asgari ücretin açıklanmasını bekler. İşverenler için de önemli bir bekleyiştir bu süreç! İşveren cebinden çıkacak parayı, ürünlerine emeğin nasıl yansıyacağını, müşterilerini hangi maliyetlere ikna etmek zorunda kalacağını merak eder. Çalışanlar ise; yeni gelirlerinin en azından kendilerini hayatın pahalılığına karşı koruyup kollayacağını merak ederler, hatta bu artışın ön görülenden daha fazla olup refah seviyelerinin kısmen artmasını umarlar.
Ve nihayet asgari ücret açıklandı. Üstelik geçtiğimiz on yıllarla kıyasladığımızda bu sene farklı bir oranla ve vergi anlayışıyla... Yapılan artış çalışanlar için sevindirici olmakla beraber, piyasalardaki belirsizliğin devamı halinde daha ilk ayında reel olarak anlamsız hale gelme ihtimaliyle karşı karşıyayız. Ayrıca, çalışanlar için bir uyarım var; asgari ücretin %50 oranında artması, herkesin maaşının aynı oranda artacağı anlamına gelmez! Hesaplarınızı yaparken, yıllık enflasyon artışını öngörmelisiniz, gelir artışlarında ister istemez farklı oranlar yaşanacaktır ama bunun sorumlusu işveren değildir!
Geçtiğimiz yıllarla karşılaştırdığımızda; yeniden değerleme oranı ile enflasyon birbirine çok yakın olurdu ve maaş artış oranları enflasyon kadar artardı. Bu sene yeniden değerleme oranı %36,2, muhtemel enflasyon %23 civarında olacak (ama üreticinin ve hayatın enflasyonu daha yukarılarda).
Asgari ücret gelişmiş ülkelerde sembolik bir değerdir ve çok az oranda bu maaş verilir. Son yapılan artış öncesinde AB’de ve bazı ülkelerde asgari ücret ve ona yakın maaş alanların toplam çalışana oranlarını paylaşacağım;
- AB ortalaması %9
- Yunanistan %4
- Almanya, İspanya %5
- Fransa %8
- Polonya %17
- Romanya %21 (bize en yakın oran)
- Türkiye %57
Son artıştan sonra, tüm çalışanların en az %75’ini belki de daha fazlasını asgari ücretliler oluşturacak. Gelirde; mavi, gri, beyaz yaka, kıdem, eğitim, uzman ayırımı büyük ölçüde ortadan kalkacak ve birçok ülkede sembolik olması gereken gelir bizim ülkede neredeyse sabit olacak. Yani, asgari ücrete çıpa atıp demirleyeceğiz. Artık insanların çoğu birbirine kaç lira maaş alıyorsun diye sorduğunda cevap genelde aynı olacak. Ülke yönetiminin emeklileri de unutmaması gerektiğini hatırlatır ve talep ederim.
Toplumda her askeri ücret lafını duyduğumda asgari diyerek düzeltirdim ama halkın gördüğünü ben görememişim; hakikaten asgari, askeri oldu.
