Ayşe Nur BÜYÜKHAN – Göksel BAŞARAN
Artan enerji fiyatlarını minimize etmek isteyen sanayici, fabrikalarına çatı üstü ya da arazi tipi güneş enerjisi sistemleri kurulumuna yöneldi. Yılın ilk yarısında GES projelerine 1 milyar 700 milyon lira tutarında yatırım teşviki alan Bursa’da, 142 firma 105 MW enerjiyi güneşten karşılayacak. İşletmelerinde yenilenebilir enerji kullanımına başlayan sanayici, iklim krizine yol açan fosil yakıtlardan uzaklaşarak temiz enerji kullanımını hayata geçirecek.
Osman GÜLER
Elektroteks YK Başkanı
Enerjimizin tamamını GES’ten karşılıyoruz
Enerji fiyatlarının yükselmesi ve maliyetlere etkisi bizim GES yatırımı yapmamızda en önemli etken oldu. Ayrıca büyük bir fabrika yatırımı yaptığımız ve çatılarımız da buna çok elverişli olduğundan dolayı değerlendirmek istedik. Teşvikler çok yeterli olmamakla birlikte böyle bir imkan tanınması bile bir fırsat. Bizim GES yatırımımız dördüncü bölge teşvik kapsamında değerlendirildi ve vergi istisnalarından yararlandık.
Finansman yapımızın uygunluğundan dolayı kredi de kullanmadık. Biz GES yatırımımızla ihtiyacımızın yüksek bir kapasite belirlemiştik. Hatta o dönemde satış yapabilme de söz konusuydu ama genelgeler değiştikten sonra yine de kapasitemizi değiştirmedik. Şu anda ihtiyacımızın tamamını GES yatırımımızdan karşılıyoruz. Ürettiğimiz elektriğin fazlalığını da doğalgaz kullandığımız alanları elektrik kullanımına dönüştürerek değerlendirmeyi düşünüyoruz. Böylece doğalgaz tüketiminden de tasarruf sağlamayı hedefliyoruz.
GES yenilenebilir enerji türü olduğu için önceden tükettiğimiz enerji miktarı kadar doğanın korunmasına elbette katkımız oldu. Ayrıca kendi ürettiğimiz elektriği ısınmada da kullandığımız için doğalgaz tüketimimizi minimize ettik ve karbon salınımımızı ortadan kaldırdık. Bunlar bile kendi adımıza önemli katkıdır diyebilirim.
Burak ARAS
Gökçelik A.Ş. Str.ve İş Glş. Md.
Yıllık 630.000 kWh elektrik üretimi sağlıyoruz
Sürdürülebilirlik vizyonu, AB Yeşil Mutabakat eylem planına uyum, küresel ısınma ile mücadele, enerji verimliliği, iklim değişikliğinin önüne geçmek, artan enerji maliyetlerini azaltmak ve yenilenebilir enerji kaynaklarından elde edilen yeşil enerjiyle karbon ayak izimizi azaltmak için bu yatırımları gerçekleştirdik.
İlk olarak Gökçelik 4. fabrikamız olan Gökçelik Depo sistemlerine sonrasında da Gökçelik 2. Fabrikamız olan seri üretim fabrikamızda GES yatırımlarımızı tamamladık. Gerçekleştirilen yatırımla kurulu fabrikalarımızdan birinin elektrik ihtiyacının %36’sını diğerinin ise %50’si GES’ten sağlanıyor. Yıllık 630.000 kWh elektrik üretimi sağlamayı başardık. Şartların izin verdiği ölçüde GES yatırımlarımızı sürdürmeyi hedefliyoruz. Bu yatırımımız ile 278 ton/yıl karbon salınımının önüne geçerek, 54 TEP/yıl tasarruf edip işletme ömrü boyunca da 25.000 adet ağaç eşdeğeriyle karbon emisyonunu engellemiş olacağız.
Devlet sadece yatırım malzemeleri için KDV indirimi sağlıyor. Mühendislik, işçilik ve nakliye bedeli maalesef bu kapsamda yer almıyor. GES yatırımları için devlet tarafından düşük faizli ve uzun ödeme planı olan bir destek sağlanabilir. Şirket olarak bu yatırımı kredi kullanarak gerçekleştirdik, ancak son dönemde uygulanan sıkı para politikası ve beraberinde krediye ulaşmaktaki zorluklar nedeniyle bugün bu yatırımı muhtemelen gerçekleştiremiyor olurduk.
Taner YILMAZ
May Fren Gn. Md.
Enerji ihtiyacımızın yarısı GES’ten
Bizi GES yatırımına iten ana sebeplerden bir tanesi enerji maliyetlerindeki ciddi yükseliş oldu. Enerji maliyetlerinde son 1 buçuk 2 yıl içerisinde 4 katın üzerinde bir artış meydana geldi, bizlerin de piyasa koşullarında rekabetçi olabilmemiz açısından enerji maliyetlerindeki yükselişi milimize etmek adına bu yatırımı hayata geçirme kararı aldık ve 2023 şubat ayı itibariyle GES yatırımımızın ilk ayağı devreye girdi. Toplamda 1 MegaWatt gücünde GES projesi yapma hakkımız vardı ve biz şu an yaklaşık 400 kWh’lık bölümünü hayata geçirdik. Ek fabrika binamızın tamamlanmasıyla birlikte de geri kalan bölümün kurulumu gerçekleştirilecek. Şu an ilk etabını devreye sokmuş olduğumuz yatırımla, enerji ihtiyacımızın yıllık olarak yarısını GES projesinden karşılayabilme potansiyeline sahibiz. Özellikle son yıllarda küresel ısınmanın da artmasıyla beraber, yenilenebilir enerjiden elde edilen enerjilerin çok daha değerli olmaya başladığı bir sürece girdik. Çünkü dünya genelinde kömür ve diğer katı fosil yakıtlarla yapılan üretimlerin yol açtığı karbon salınımı hava sıcaklıklarının artmasına neden olan en büyük etkenlerden. Karşı karşıya olduğumuz küresel ısınmanın da negatif yönlerini toplum olarak ciddi şekilde yaşamaya başladık. O nedenle yenilenebilir enerjiye yönelik yapılacak yatırımları destekliyor ve bunların artırılarak devam ettirilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Devlet tarafından GES yatırımlarına verilen desteklerin yeterli olduğunu düşünüyorum. Yapılan yatırımla, bugünkü koşullarda 3 yıl içerisinde sistem kendi kendini öder noktasına geliyor. Bu da işveren açısından son derece mantıklı bir yatırım olarak görülüyor.
Ali KAREN
Polteks YK Başkanı
Son 1 ayda 30 ton CO2 önledik
Enerji maliyetlerinin çok artmış olması, direkt olarak maliyetleri yükseltmesi ve bununla birlikte kullanılan elektrik enerjisi üretimlerinin hepsinin çevreye bir zarar vermesi nedeniyle, bizler sanayici olarak aslında GES gibi sistemlerin sosyal sorumluluk olduğu fikrini destekliyoruz. Biz kurulumunu gerçekleştirdiğimiz güneş enerji sistemleriyle enerji tüketimimizde; yaz aylarında yaklaşık % 70 gibi olmasına karşın bunun kış aylarında yaklaşık %20, 25 gibi tasarruf olacağını tahmin ediyoruz. Son 1 ayda üretilen 64 MWh karşılığında 26 ton kömür tasarrufu, önlenen 30 ton CO2 miktarı ve dikilen 43 ağaca denk gelen olumlu çevre etkisi sağlamış bulunuyoruz. Bunlar GES kontrol sistemi üzerinden edindiğimiz teknik hesaplamaları yapılmış verilerdir. Verilen teşviklerin, desteklerin arttırılmasını kapsamların genişletilmesini istiyoruz. Bununla birlikte prosedürlerin sadeleştirilerek onay sürecinin hızlandırılmasını da faydalı buluyoruz.
Deniz ALAGÖZ
TŞT Amortisör Dış Tic. Md.
GES ile devletin de enerji ithalatı düşecek
Enerji maliyetlerindeki artış nedeniyle, firmamız yaklaşık 1 yıl önce GES yatırımına başvurdu ve fabrikamıza güneş enerji sistemi kurduk. Oto yedek parça üzerine çalıştığımızdan dolayı enerji tüketimimiz çok fazla, fakat GES projesini hayata geçirdiğimiz zaman maliyetlerimizde yüzde 30 gibi bir avantajımız olacak. Daha önce hammadde maliyetleri bizim fiyatlarımızı etkilerken, şu anda ise ilk etapta enerji maliyetleri ürettiğimiz ürünlerin maliyetlerini artırır pozisyonda yer alıyor. Bunun yanı sıra ikinci sırada işçilik, üçüncü sıradaysa kullanmış olduğumuz hammadde girdileri maliyetimizi etkilemekte. Birinci sıraya ulaşan enerji maliyetlerinden dolayı GES yatırımı bizi önemli ölçüde rahatlattı.
Kendi enerjimizi üreterek kullanmak devletimiz açısından da büyük önem arz ediyor. GES’lerle birlikte devletin hem enerji tüketimi hem de enerji ithalatı düşecektir. Bu şekilde belki enerji ithalatında devlet avantalı olacak ve bu durum maliyetlere de yansıyacaktır. Bu nedenle her firma kendi enerji sistemini kurmak zorunda. Hatta firmalardan ziyade artık konutlara bile güneş enerji sistemleri kurulabilir. Devlet bu konuda teşviklerini hızlandırır ve artırırsa ilerleyen zamanlarda tam anlamıyla enerji ithalatını azaltmış olacağız. Bunun yanında her firma kendi enerjisini üretebilir konuma ulaşırsa hem maliyetini düşürür hem de daha rekabetçi bir pazara ulaşmış olur.
Ümran ERTAŞ
SKE Otomotiv Gn. Md.
Hedef tüketimin tamamını GES ile karşılamak
Petrol ve doğal gazda dışa bağımlı olan ülkemizde elektrik fiyatları maalesef çok farklılık gösterebilmektedir aynı zamanda son 5 yıl içerisinde elektrik maliyetleri üretim üzerinde ciddi yük oluşturmaktadır.
Bu sebeplerden dolayı yenilenebilir enerjiye yönelerek üretim üzerindeki maliyeti bir nebze de olsa azaltma amacı ile bu imalatı yaptırmış bulunuyoruz. Biz hayata geçirdiğimiz GES Projemizde elektrik tüketimimizin tamamını karşılamayı hedefledik. Devletimiz, gerekli teşvikleri sunuyor ancak yeşil dönüşüm yatırımlarına yönelik teşvik ve finansmana erişim için yapılan çalışmaların daha etkin ve kurumları teşvik edici olması gerekiyor. Organize sanayiler de kendi içlerinde buna destek vermelidir. Bazı sektörlerde üretim maliyetlerinin, pazardaki ürün fiyatlarının neredeyse yarısı enerji maliyeti ve giderinden oluşuyor.
Güneş enerjisi demek, üreticiler için daha az maliyet, daha çok rekabetçilik anlamına geliyor. Ama bunun yanında asıl amaç; gelecek nesilleri korumak, daha yaşanabilir bir çevre hizmeti sunmak ve bu amaç doğrultusunda tüm sektör yetkilileri ile resmi makamlar üzerine düşen görevi yerine getirmeli.
Biz SKE Otomotiv olarak bu görevimizi yerine getirdik. Sıradaki projelerle de ülke ekonomisine ve çevreye katkılarda bulunmaya devam edeceğiz.
Murat ADA
Adaland Tekstil YK Başkanı
Arazi GES’lerinde de teşvik gerekli
Enerji maliyetlerindeki artış ve yüksek miktarda elektrik tüketimi nedeniyle güneş enerjisi yatırımını firmamızda uygulama kararı aldık. Güneş enerji sistemiyle birlikte tüketimimizin yüzde 25’lik kısmını yaptığımız bu yatırımla sağlamış durumdayız. Ayrıca bu sistemle birlikte, güneş enerjisi bulunmayan firmalarla içerisinde bulunmuş olduğumuz rekabette bize, çevremize ve çalışanlarımıza iş üstünlüğü ile iş devamlılığı sağlayacaktır. Ne yazık ki dünyada enerjiyi en pahalı şekilde kullanan ülkelerden biriyiz ve bu durum da bizlere, enerjiyi ucuza kullanan ülkelerle aramızda olan rekabette negatif etkiler yaratıyor. Devlet teşvikleri bu konuda ciddi önem teşkil ediyor, o nedenle teşviklerin artırılması ve hızlandırılması enerjide dışa bağımlılığımızı azaltacaktır.
Yalnızca çatılara uygulanan GES’ler yetersiz kalıyor bu yüzden arazi üzerine de uygulamaların gerçekleşmesi gerektiği kanaatindeyiz. Fakat araziye kurulan güneş enerji sistemleri daha maliyetli oluyor bu nedenle araziye uygulanacak projeler için daha fazla teşvik verilmesi gerekiyor. Teşviklerin yanı sıra projeler ve ruhsatlar daha hızlı ve kolay onaylanmalı ayrıca bankalar da bu konuda kredi noktasında yatırımcının yanında olmalı.
Serkan İLKER
İlk-İnci Tekstil Kurucu Ortağı
Karbon ayak izimizi düşüreceğiz
Firma olarak bizleri GES yatırımı yapmaya iten en önemli sebepleri artan enerji maliyetleri, çevreye duyarlı bir şekilde kendi enerjimizi üretme isteği ve bunun yanı sıra yatırım geri dönüşünün kısa olması şeklinde sıralayabiliriz. İşletmemizin sadece çatı alanını kullanarak, yaptığımız hesaplamalara göre elektrik tüketimimizin yaklaşık yüzde kırkını karşılayacağız.
SUNGEN firması ile birlikte yapmış olduğumuz bu GES projesi sayesinde elektrik üretiminden kaynaklanan karbon salınımının azaltılmasına ve karbon ayak izimizin düşürülmesine katkıda bulunacağımızı düşünüyoruz.
Devlet tarafından verilen teşviklerin tabi ki daha da artmasını ve bu tür yatırımların yaygınlaşmasını diliyoruz. Bu tür yatırımlara daha fazla finansman kolaylığı tanınması ve bürokratik işlemlerin daha derli toplu, kolay ve az elden yapılmasını talep etmekteyiz.
İmkanı olan işletmelerin ve bireysel tüketicilerin bu tür çevreye duyarlı girişimlerde bulunmasını ve böyle projelerin hızla artmasını dilemekteyiz.
İlyas SALTAN
Histeks Tekstil Firma Sahibi
Devlet teşvikleri artırılmalı
Üretimimizin %90’ı ihracat sevkiyatlarından oluşuyor. Bu doğrultuda döviz ve yabancı firmalarla rekabet edebilmek bizler için önemli. Enerji maliyetlerinin yüksek olması ve dövizin artması, Uzakdoğu firmaları ile rekabet edememe sebebini ortaya çıkardı bu nedenle GES yatırımını uyguladık. Uyguladığımız GES yatırımı ile enerji ihtiyacımızın yaklaşık yüzde 70’ini karşılar vaziyetteyiz. Güneş enerji sistemiyle birlikte temiz enerji kullanarak çevre dostu bir uygulamayı hayata geçirmiş olduk.
Enerjiye ulaşım bu kadar kıymetliyken, devlet teşviklerinin önemli olduğunu düşünüyorum ancak teşvikler artırılmalı. Özellikle Organize Sanayi Bölgelerinde GES yatırımı yapan firmaları daha fazla teşvik etmeleri ve yatırıma yönelik daha fazla destek teşvikleri sağlanmalıdır. Bölge ayrımı yapmaksızın tüm bölgelere de yarı devlet destekli teşvik veya faizsiz finans teşviki sağlayıp, firmaları GES yatırıma yönlendirmeleri gerekli. Dış borçlardaki elektrik satın almadaki devletin yüklendiği borçlar böylelikle azaltılacaktır.
GES yatırımı ve buna benzer yatırımlar ile firma ve ülke ekonomisine katkı sağlanırken, dış ülkeler ile rekabet gücü arttırılıp, ithalatın azalması sağlanmalıdır. Tarla – arazilerden ziyade öncelikle organize sanayi bölgesindeki firmalarının teşvik edilmesi daha sonraki aşamalarda da tüm işyeri ve ev çatılarına kurulması için insanlara bu yatırımın öneminin anlatılması sağlanmalıdır.
Teşvikler GES’i cazip kıldı
Erol DAĞLIOĞLU
Dağlıoğlu Grup YKB
Yerli üretim ekipmanına teşvik verilmeli
Firmalar şu an hem döviz hem de emtia tarafında belirsizlik olduğu için önceliğine bu yatırımları almıyor. Sanayicinin elektrik fiyatlarının artmasıyla birlikte daha fazla önceleyeceğini düşünüyorum. Dönüş hızlarının da 3 yılın altına düştüğü bu dönemde, insanların bu yatırımı yapmasından daha doğal hiçbir şey olamaz. Önümüzdeki süreçte bu yatırımlara firmaların taleplerinin artarak devam edeceğini düşünüyorum. Orta vadede boş çatının kalmayacağı görüşündeyim.
Biz firma olarak, yılında ilk 6 ayında en büyüğü Tofaş’a 5.84 Megavat şeklinde olmak üzere, toplamda 10 santral bitirdik. Bu 10 santralin toplamı da 14.4 Megavat.
Bizim güneşimizi, bizim suyumuzu, bizim rüzgarımızı dışarıda bırakmamak adına bence en çok enerji üretimlerinin yerli ekipmanlarına teşvik verilmesi gerekiyor. Enerji için yatırım yapan sanayicimize tabi ki yatırım teşviki verilmeli ama bunların ekipmanları için de ciddi teşvikler sağlanmalı ki yabancı ekipman yerine yerli ekipman kullanalım. Bizim bir an önce yerli üretime geçmemiz gerekiyor. O nedenle yerli üretim teşviklerinin artması gerekiyor.
Daha yaşanabilir bir dünya için kesinlikle yenilenebilir enerjide hem sanayici hem de enerji yatırımcıları tarafında daha hızlı büyümeliyiz.
Murat Kılıç
Sunvital Enerji Kurucu Ortağı
Teşviklerin önemi çok büyük
Yatırımcı lehine değişen mevzuat maddeleri ve devam eden teşvik ile beraber bu tarihten itibaren GES projelerinde inanılmaz bir artış yaşandı. Bunun etkisini de 2023 yılının ilk yarısında alınan yatırım teşvik belgeleriyle görebiliyoruz. GES yatırımlarının sürekli devam etmesi gerektiğini düşünüyoruz. Yenilenebilir enerji konusunda şehrimizde bilinç her geçen gün artıyor. Bu sebeple yatırımların orta ve uzun vadede artarak devam edeceğini de öngörüyoruz. Bizler bu yıl şu ana kadar yaklaşık 60 MWp kapasiteli GES projesi kurulumunu tamamladık.
Artan enerji maliyetleri karşısında yenilenebilir enerjiye dönüşümün hızlanmasında teşviklerin önemi çok büyük. Bu nedenle teşvikler GES yatırımlarında en büyük fırsat olarak değerlendirilebilir.
Son dönemde kredilere erişmede yaşanan zorluk ve elektronik başvuru süreci hazırlıkları sebebi ile GES başvurularının 2 ay süre ile durdurulması sektörde bir yavaşlamanın olacağını gösteriyor.
Genel olarak yenilenebilir enerji sektörü dünyada ve ülkemizde talebi artan ivmeyle yükselen bir sektör pozisyonunda. Ülkemizde de sektörün daha yolun başında olduğunu ve kurulu gücün hızla artacağını düşünüyor ve planlamalarımızı bu doğrultuda gerçekleştiriyoruz.
Orhan Özcü
Sisina Enerji YK Başkanı
Enerjiyi yöneten gücü yönetir
Bursa genelinde kurulumu tamamlanan farklı güçlerde 5 adet GES tesisini tamamlayıp devreye aldık. İzin süreçleri devam eden ve başlama aşamasına gelmiş 3 adet tesisimizi de yılsonuna kadar devreye almayı planlıyoruz. Bunların haricinde Türkiye genelinde birçok projemiz de mevcut.
GES yatırımlarında devlet teşviklerinin artması tabi ki firmalarımız için sevindirici bir haber, çünkü hepsinden önce ülkemizin en önemli bütçe kalemini doğrudan veya dolaylı olarak enerji ihtiyacı oluşturuyor. Bu yatırımlar arttıkça bu harcama kalemimiz giderek düşmekte ve ülkemizi önemli bir şekilde desteklemektedir.
Önümüzdeki süreçte GES yatırımlarının devam edeceğini, hatta mümkün olduğu kadar artacağını düşünüyoruz. Ancak GES yatırımlarına bildiğimiz üzere trafo ve dağıtım merkezlerimizin kapasitelerinin el verdiği sürece izinler verilmekte.
Şu an hali hazırda bazı bölgelerimizde kapasite kalmadığı için GES yatırımları için izin almamız mümkün olmuyor. Bu sebeple devletimizin ve ilgili kurumlarımızın bu konuyla ilgili gerekli çalışmaları yapıp yeni kapasiteler oluşturarak isteyen tüm yatırımcıların projeleri yapma imkanına erişmesini ümit ediyoruz.
Gelecek hepimizin, unutulmamalıdır ki; enerjiyi yöneten gücü yönetir.
Anıl Alirıza Şohoğlu
EVO Grup YKB
Doğadan gelen enerji
Güneş enerjisi, yenilenebilir enerji kaynaklarının başında gelmektedir. Sağladığı ekonomik getirisi ve avantajları nedeniyle dünyada güneş enerjisi kullanımı sürekli artmaktadır. Son yıllarda popülerliği giderek artan güneş enerjisi ile artık her şeyi “doğadan aldığımız güç” ile yapabiliyoruz.
Bursa, güneş enerjisi potansiyeli olarak alt sınıfa yakın olmasına rağmen yatırımların henüz olması gereken değerlerin çok altında olduğunu söyleyebiliriz. Gelişen teknolojilerle artık bu sınıflamanın dahi bir önemi kalmamaktadır. Yeni gelişen teknolojilere ayak uydurarak güneş enerjisi üretimimizi çok daha yukarı çıkarmak durumundayız.
Sanayi şehri olan Bursa’nın öncelikle sanayi tesislerinin güneş enerjisi ile tanışmasının ivedilikle sağlanması gerekmektedir. Sanayi odalarının, organize sanayi bölgelerinin, işverenlerin ve güneş enerjisi uygulayıcı firmalarının; ortak çalışma, planlama, strateji üretmeleri gerekmektedir. Bu işleyişi sürdürülebilir kılmak son derece önemlidir.
Yenilenebilir enerji sektöründe tüm enerji kaynaklarındaki yatırımların devam etmesi kaçınılmazdır. Dünyanın şu an en önemli 3-5 sorunundan biri olan enerji ihtiyacı her zaman artarak devam edecektir.
Tahsin ÇAKIR
SolarArt Enerji Gn. Md.
Bursa GES konusunda yetersiz durumda
İklim krizinin etkilerini en yüksek safhada yaşadığımız bugünlerde hala Bursa’da ve hatta tüm Türkiye’de fosil yakıtlardan sağlanan enerji çok yüksek. Bu nedenle otomotiv, tekstil, gıda ve birçok sektörde öncü şehrimiz Bursa’da, üzülerek belirtmek istiyorum ki GES için maalesef yetersiz durumdayız. Firmalar haklı olarak yenilenebilir enerji üzerinde durmak istiyor. Özellikle GES üzerinde yatırım yapmak istemelerinin sebepleri; sürdürülebilir olması, kullanım ömrünün uzun soluklu ve tükenmez olması, doğaya herhangi bir zararının olmayıp güneşten aldığı enerjiyi de size direkt olarak vermesi en büyük etken. Ve tabi ki firma yetkililerinin düşünmesi gereken bir önemli husus da maliyetleri azaltıp piyasada rekabete devam edebilmek.
Teşvikleri elde etmek inanın çok zor bir durum. Çok farklı bir prosedür işleniyor ve siz tam teşvik düşüncesini kurarken kendi bütçenizle yapmak durumunda kalabiliyorsunuz. Ya da kredi kullanmak istiyorsunuz fakat bu durumda da faiz oranları çok yüksek, tekrar düşünmenizi gerektiren durum ortaya çıkabiliyor. Ancak teşviklerle birlikte GES yatırımlarının önümüzdeki süreçte artacağını düşünüyorum.
