Bursa'dan geçen yılın tamamında yapılan ihracat, yüzde 3,3 artışla 16,7 milyar dolara yükseldi.
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, önceki yıl 16 milyar 170 milyon 296 bin dolar olan Bursa'nın ihracatı, 2024'te yüzde 3,3'lük artışla 16 milyar 705 milyon 875 bin dolara ulaştı. Geçen sene 197 ülke, özerk ve serbest bölgeye dış satım gerçekleştiren Bursalı sanayiciler kent tarihinin en yüksek ihracat rakamına imza attı. Türkiye'nin önde gelen sanayi kentlerinden Bursa, 2024'te 261 milyar 925 milyon 235 bin dolar olan Türkiye'nin toplam dış satımında yüzde 6,37'lik payın sahibi oldu. İhracat liginde son yıllarda kan kaybeden Bursa, en fazla ihracat gerçekleştiren iller sıralamasında İstanbul, Kocaeli ve Ankara’nın ardından dördüncü sırada yer aldı.
Lokomotif otomotiv endüstrisi
Verilere göre, lider sektör otomotiv endüstrisinin 2024 ihracatı, 2023 yılına göre yüzde 6,3 artışla 7,6 milyar dolara yükseldi. OYAK Renault, TOFAŞ, Bosch ve Karsan gibi firmaların üretim ve ihracat yaptığı Bursa'da otomotiv endüstrisi, ilin toplam ihracatının yüzde 45,82'sini karşıladı. Böylece sadece Bursa için değil, ülke ekonomisi için de büyük önem taşıyan otomotiv sektörü, reel sektör için zorluklarla geçen 2024 yılında da ihracat hedeflerine çok önemli katkı sağlamış oldu.
Baran Çelik
Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği (OİB) Yönetim Kurulu Başkanı
Hedefimizi 39 milyar dolar olarak belirledik
2024 yılı, Türk otomotiv endüstrisi için önemli bir sınav niteliğindeydi. Küresel ekonomide yaşanan zorluklara rağmen sektörümüz, hem büyüme hem de ihracat açısından güçlü bir performans sergiledi. 2024 yılında ihracatımız yüzde 6,3 artış göstererek 37,2 milyar dolara ulaştı. Her ne kadar yılın başında belirlediğimiz 39 milyar dolarlık hedefin bir miktar altında kalmış olsak da 2024’ü yine Türkiye’nin ihracat lideri sektörü olarak tamamladık.
2025 yılı ihracatımızı etkileyecek en önemli konu ise Avrupa pazarındaki durgunluk. 2025 yılında özellikle Rusya, Ortadoğu ülkeleri gibi alternatif pazarlarımızda belirsizlikler devam edecek gözüküyor. Diğer taraftan yüksek enflasyon konusunda yol alınması maliyetlerimizi de aşağıya çekecektir. 2025 yılında kur baskısının en azından bir miktar ortadan kaldırılması, finansmana erişimin kolaylaştırılması gibi adımlar atıldığı taktirde bu adımlar ihracatımıza olumlu yansır. Dolayısıyla temel ekonomik gelişmeler de ihracat hedeflerimiz açısından belirleyici olmaya devam edecek. 2025 yılında temel hedefimiz 2024 yılının üzerine çıkarak sürdürülebilir ihracat artışını devam ettirmek olacak. Bu doğrultuda ihracat hedefimizi 39 milyar dolar olarak belirledik.
Pınar Taşdelen Engin
Uludağ Tekstil İhracatçıları Birliği (UTİB) Yönetim Kurulu Başkanı
İhracatımızı artırmak için çalışmaya devam
Tekstil Sektörü için 2024 yılı, küresel ve bölgesel ekonomik gelişmelerin etkilerinin çokça görüldüğü bir dönem oldu. UTİB olarak 2024 yılını bir önceki sene ile benzer şekilde yaklaşık olarak 1 milyar 272 milyon dolar ihracat ile tamamladık. Bu yıl ihracat artışının sınırlı kalmasının ana nedenlerine baktığımızda, küresel ölçekte Çin’in pandemi sonrası pazara güçlü bir şekilde geri dönmesi, ana pazarımız olan Avrupa kıtasında devam eden durgunluk gibi dış etkenler öne çıkıyor. Bunun yanı sıra, Türkiye özelinde yüksek enflasyonun üretim maliyetlerini artırması ve kur politikalarının baskısı üreticilerimizin fiyat rekabetinde zorlanmasına neden oldu. Bu durum ihracatımızı doğrudan etkilerken, firmalarımızın pazar kaybı endişesi de ne yazık ki 2024 yılı boyunca devam etti.
2025 yılına baktığımızda ise sektör açısından yine 2024 yılı gibi sıkıntıların devam edeceğini öngörüyoruz. En azından yılın ilk yarısına kadar önemli bir iyileşme beklemiyoruz. Buna rağmen ihracatımızı artırmak için çalışmalarımızı sürdüreceğiz. Sektör elinden geleni yaparken, devlet desteklerinin artırılması, kur politikalarının üretici ve ihracatçı dostu bir yapıya kavuşması ve enerji ile işçilik maliyetlerinde düzenlemelerin yapılması gerektiğine inanıyoruz. Özellikle KOBİ’lerimiz için uygun finansman imkanlarının sağlanması, sektörümüzün ayakta kalması ve sürdürülebilir büyümeyi sürdürmesi açısından kritik önem taşıyor.
Nüvit Gündemir
Uludağ Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (UHKİB) Yönetim Kurulu Başkanı
2025 yılı için umutluyuz
Büyük bir bölümünü geride bıraktığımız 2024 yılı, hazır giyim ve konfeksiyon sektörümüz açısından oldukça zorlu geçti. Sektörümüz, Türkiye ekonomisine en fazla dış ticaret fazlası sağlayan alanlardan biri olsa da küresel ve ulusal ekonomik koşullardan etkilendi. 2024 yılı genelinde UHKİB olarak ihracatımız, bir önceki yıla göre yüzde 10 azalarak 863 milyon dolar dolaylarında gerçekleşti. Bu veriler, sektörümüzün mevcut sorunlarına acil çözüm bulunması gerektiğini net bir şekilde ortaya koyuyor. Özellikle kur politikalarının üretici ve ihracatçı dostu bir yapıya kavuşturulması, maliyetlerin düşürülmesi ve KOBİ’lerimize uygun finansman imkânlarının sağlanması büyük önem taşıyor.
2025 yılı için umutluyuz. Sektörümüzün güçlü üretim altyapısı ve sağladığı geniş istihdam imkânlarıyla ülkemizin büyüme yolculuğunda önemli bir rol üstlenmeye devam edeceğiz. Hedeflerimize ulaşmak için devlet desteklerinin artırılması, enerji ve işçilik maliyetlerinde düzenlemeler yapılması ve sektörümüzün ihtiyaçlarına uygun politikaların hayata geçirilmesi gerektiğine inanıyoruz.
Özkan Kamiloğlu
Uludağ Meyve Sebze Mamulleri İhracatçıları Birliği (UMSMİB) Yönetim Kurulu Başkanı
Maliyet ve finansmana erişim önemli
2024 yılı, sektörümüz için verimli ve başarılı bir yıl oldu. Uludağ Meyve Sebze Mamulleri (UMSMİB) İhracatçıları Birliği olarak Ocak-Aralık döneminde ihracatımızı yüzde 5 artırarak 312 milyon doları aştık ve 120’ye yakın ülkeye ürün göndermenin gururunu yaşadık. 2025 yılı ihracat hedefimizi de 350 milyon dolar olarak belirledik. Bu rakamlar, sektörümüzün küresel pazarlarda ne kadar önemli bir konuma sahip olduğunu bir kez daha gösteriyor.
2025 yılına dair hedeflerimiz net; mevcut pazarlardaki payımızı artırarak ve yeni pazarlara yönelerek büyümemizi sürdüreceğiz. Özellikle verimi yüksek ve kaliteli ürünlerle dünya pazarlarında rekabet gücümüzü artırmayı hedefliyoruz. Ancak bu başarıların sürdürülebilir olması için devlet politikalarıyla desteklenmemiz kritik önem taşıyor. Üretim maliyetlerinin yüksek, döviz kurunun ise baskı altında kalması, ihracatçılarımızın fiyat rekabetçiliğini zorlaştırıyor ve küresel rakiplerimize karşı dezavantajlı bir pozisyona itiyor. Enerji, hammadde ve işçilik maliyetlerindeki artış bu zorlukları daha da derinleştiriyor. 2025 yılında enflasyonla mücadele ve finansmana erişim gibi konuların ihracatçılar açısından belirleyici olmaya devam edeceğini düşünüyoruz.
Prof. Dr. Senih Yazgan
Uludağ Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği (UYMSİB) Yönetim Kurulu Başkanı
2025 hedefimiz 250 milyon dolar
Yaş meyve sebze sektörümüz için 2024 yılı, zorlu koşullara rağmen umut verici sonuçlar elde ettiğimiz bir yıl oldu. Uludağ Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği (UYMSİB) olarak, 2024 Ocak-Aralık döneminde ihracatımızı yüzde 1,6 artırarak 206,5 milyon dolara ulaştırmayı başardık. Ancak 2024 yılı, sektörümüzün karşılaştığı temel sorunların çözülmesi gerektiğini de net bir şekilde ortaya koydu. Döviz kurunun baskılanmasının yanında, tarımsal üretimde planlamanın eksikliği, üretici ve ihracatçılarımızın girdi maliyetlerindeki artışlar uluslararası rekabetçiliğimiz ve karlılıklarımız azaldı dolayısıyla ihracatımız az da olsa baskılanmak zorunda kaldı.
İhracat hedefimizi 2025 yılında 250 milyon dolar olarak belirledik. Bu yılda hedeflerimize ulaşmak için Avrupa Birliği pazarındaki payımızı artırmaya, Ortadoğu ve Uzak Doğu gibi alternatif pazarlara yönelmeye öncelik vereceğiz. İhracat potansiyelimizi artırmak adına Ar-Ge çalışmaları, gıda güvenliği önlemleri, fuar ve ticaret heyetleri gibi önemli projeleri hayata geçirmeye devam edeceğiz. Özellikle zirai karantina protokollerinin Uzak Doğu pazarındaki ülkeler ile imzalanması durumunda ihracatımızı iki katına çıkarabilme potansiyelimizin olduğunu belirtmek isterim.
İşte 2025'in İhracat Eylem Planı
Ticaret Bakanlığı'nın yayımladığı 2025 İhracat Eylem Planı, Türk firmalarının rekabet gücünü artırmayı, yeni pazarlara açılmalarını sağlamak ve dış ticaret fazlası oluşturmak gibi hedefler içerdi.
Ticaret Bakanlığı, 2025 yılına dair İhracat Eylem Planı'nı duyurdu. Türkiye'nin ekonomik büyümesinde önemli bir rol oynayan ihracat sektörü için hazırlanan ve 77 hedefin madde madde yer aldığı plan, Türk markalarının küresel pazarda daha güçlü bir yer edinmesini amaçladı. İhracat Eylem Planı, Türkiye’nin ekonomik geleceği için kritik bir adım olarak değerlendirilirken, uzmanlar, bu tür stratejik planların dış ticaret politikalarının şekillendirilmesinde önemli bir rol oynadığını vurguladı. Ticaret Bakanlığı, hedeflediği 2025 planıyla birlikte yerli üretimi artırmayı ve Türkiye’nin uluslararası ticaret sıralamasında daha üst sıralara çıkmayı öngörüyor.
269 ticaret heyeti ve 85 alım heyeti
1. Mal ihracatına yönelik olarak 269 ticaret heyeti ve 85 alım heyeti gerçekleştirilecek.
2. Mal ihracatına yönelik olarak 65 yurt içi, 330 yurt dışı uluslararası fuara milli katılım organizasyonu ve 1.650 yurt dışı uluslararası fuara bireysel katılım desteklenecek.
3. 50 adet Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilmesi (UR-GE) Projesi destek kapsamına alınacak.
4. 40 adet Küresel Tedarik Zinciri Yetkinlik Projesi (KTZ) destek kapsamına alınacak.
5. 12.000 adet Pazara Giriş Belgesi desteklenecek.
6. 61 şirketin 63 markası Marka ve TURQUALITY® destek programları kapsamına alınacak.
7. 8.500 ihracatçımıza Hususi Damgalı Pasaport verilecek.
8. Dış Ticaret Eğitim Programlarına 30.000 kişi katılım sağlayacak.
9. Teknoloji ve yeşil dönüşüm odaklı yatırım ve alıcı kredilerine yönelik, CIRR üzerinden faiz verilebilmesi için destek mekanizması oluşturulacak.
10. Türk Ticaret Bankası ile yeni bir Prefinansman Modeli kurgulanacak.
11. Yurt İçi Fuar desteklerinin kapsamı genişletilecek.
12. E-Kolay ihracat Platformunun 2. fazı hayata geçirilecek, Kolay İhracat Platformu güncellenecek.
13. Küresel Perakande Zincirlerine Yönelik Özel Nitelikli Alım Heyetleri düzenlenecek.
14. Destek Yönetim Sistemi (DYS) Süreçleri sadeleştirilecek.
15. İhracat Yönetmeliği ve İhracat Rejimi Kararı güncellenecek.
16. Mal ve hizmet ihracatçılarının birlikte tanıtım ve pazarlama faaliyetleri yürütmelerinin desteklenmesi için mevzuat düzenlemesi yapılacak.
17. Yerli Tedarik Sistemi’nin (YTS) devreye alınacak.
18. Gıda ve Tarım İhracatındaki Teknik Engellerin Aşılması (GATE) amacıyla çalışma grubu oluşturulacak ve hedef olarak belirlenen ülkelere yönelik pazara giriş çalışmaları yapılacak.
19. VII. UR-GE Kümelenme Konferansı düzenlenecek.
20. II. IGEXX Küresel E-İhracat Zirvesi düzenlenecek.
21. Sürdürülebilir İhracat Hamlesi (İhracat360 Programı: Sürdürülebilir ve Katma Değerli İhracat Atılımı) hayata geçirilecek.
22. Sektörel Pazar Araştırması Raporu, Birebir Görüşme Etkinliği, Elektronik Sohbet Toplantısı ve Dış Talepler Bülteni başta olmak üzere Dış Temsilciliklerimizin Bilgilendirme Faaliyetlerine hız kazandırılacak.
Hizmet ihracatı
23. Hizmet ihracatına yönelik 42 adet yurt dışı etkinlik organizasyonu, 1.200 bireysel katılımı desteklenen yurt dışı etkinlik ve 20 bireysel katılımı desteklenen yurt içi etkinlik gerçekleştirilecek.
24. Hizmet sektörlerine yönelik olarak 27 adet sektörel ticaret heyeti gerçekleştirilecek, 20 adet sektörel yurt içi fuar destek kapsamına alınacak.
25. YLDA’lar için Türk Eximbank Prefinansman imkanı geliştirilecek. 26. Hizmet sektörleri ve ihracatçılarımızın daha etkin desteklenmesi ve hizmet ihracatımızın sürdürülebilir artışı için destek Kararları güncellenecek. (Çerçeve Karar)
27. Hizmet sektörlerine yönelik Hususi Damgalı Pasaport Genelgesi yenilenecek.
28. Hizmet Sektörü Rekabet Gücünün Artırılması Projeleri (HİSER) Konferansı düzenlenecek.
29. “Fuar Alanı Yapım Desteği” ile yüksek standartlara sahip olacak uluslararası fuar alanlarının yapılmasına imkan sağlanacak.
30. Bu yıl 48 milyar dolarlık ihracat hedeflenen Lojistik Sektöründe, 7 adet Milli Katılım Organizasyonu ile birlikte çeşitli faaliyetler gerçekleştirilecek.
31. Bilişim sektörü, 5 adet Yurt Dışı Pazarlama faaliyeti, 15 milli katılım organizasyonu, 500 adet Sektörel Fuara Bireysel Katılım, 8 adet HİSER projesi gibi destek mekanizmaları ile desteklenmeye devam edilecek.
32. Yurt Dışı Müteahhitlik Hizmetlerinde 30 milyar dolarlık proje gerçekleştirilecek, sektöre yönelik çeşitli tanıtım faaliyetlerine devam edilecektir.
33. Teknik Müşavirlik Hizmetlerinde 250 milyon dolarlık proje gerçekleştirilecektir.
34. Kültürel Hizmetler ve Yaratıcı Endüstriler sektöründe, 19 adet yurt dışı etkinliğe bireysel katılım, 3 adet milli katılım organizasyonu, 2 adet Sektörel Ticaret Heyeti ve 1 Adet HİSER Projesi gibi faaliyetler ile sektör ihracatı artırılacaktır.
35. Eğitim sektörüne ilişkin çeşitli etkinlikler ile ülkemizde öğrenim gören öğrenci sayısı 336 binden 385 bine çıkartılacaktır.
36. Sağlık Turizmi kapsamında 2 milyon sağlık turisti ülkemizde ağırlanacak ve sektöre ilişkin pazarlama çalışmaları ile Sağlık Hizmetinde 3,5 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirilecektir.
37. Türkiye - Japonya, Türkiye - Körfez İşbirliği Konseyi ve Türkiye - Birleşik Krallık STA müzakereleri gerçekleştirilecektir.
38. Türkiye-Maldivler TTA yürürlük süreci ile Türkiye-Özbekistan TTA güncelleme ve Türkiye-Cezayir TTA müzakereleri gerçekleştirilecektir. 39. BAE, Katar, Hollanda, Finlandiya ve süreç içinde belirlenecek diğer ülkeler ile JETCO Toplantıları gerçekleştirilecektir.
40. Türkmenistan, Ürdün, Bahreyn, Kuveyt, Kamerun, Bangladeş, Çad, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Nijer, Etiyopya, Angola, Burundi, Arnavutluk, Slovenya, Filipinler, Hindistan, Moğolistan, Sri Lanka ve süreç içinde belirlenecek diğer ülkeler ile KEK Toplantıları gerçekleştirilecektir.
41. Suudi Arabistan, Libya,Katar, Irak, Suriye’ye ve süreç içinde belirlenecek diğer ülkelere üst düzey ziyaretler gerçekleştirilecektir. 42. TDT, Birleşik Krallık, Rusya, İran, Kazakistan, Özbekistan, Kırgızistan, Bulgaristan, Yunanistan ile Gümrük toplantıları gerçekleştirilecek ve Dünya Gümrük Örgütü’nün toplantılarına katılım sağlanacak.
43. Türk Devletleri Teşkilatı Ticaret ve Ekonomiden Sorumlu Bakanlar 14. Toplantısı ile Türk Devletleri Teşkilatı 12. Zirvesine katılım sağlanacak.
AB ile ilişkiler
44. AB ile ilişkiler kapsamında, Türkiye - AB Yüksek Düzeyli Ticaret Çalışma Grubu Toplantısı ve Yüksek Düzeyli Ticaret Diyaloğu; Türkiye – AB Gümrük Birliği Ortak Komitesi 41. Toplantısı ve Türkiye-AB Gümrük işbirliği Komitesi gibi çeşitli organizasyonlara katılım sağlanacak.
45. İstanbul’da düzenlenen Türkiye-Afrika 5. İş Forumu ve Bakanlar Toplantısı organize edilecek.
46. Çok taraflı ilişkilerimiz kapsamında, OECD Bakanlar Toplantısı, G-20 Ticaret Bakanları Toplantı ile Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı’na (UNFCCC COP30) katılım sağlanacak. Bölgesel iş birliği çalışmalarımız kapsamında ise Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Ticaret Bakanları Toplantısına ev sahipliği yapılacak.
47. E-Faturadan BGB Verilmesi Projesi yürütülecek.
48. E-İrsaliyeye İstinaden İhracat BGB Verilebilmesi çalışmalarına devam edilecek.
49. İhracat Beyannamesi Eklerinin Dijitalleştirilmesi çalışmalarına devam edilecek.
50. İhracatta BGB’de 12’Lİ GTIP Yerine 6’LI GTIP Kullanılması çalışmalarına devam edilecek.
51. Ülke Gümrük Uygulamaları Bilgi Portalı Projesi yürütülecek.
52. Konsinye İhracat Kapsamında Sınır Ötesi E-Ticarette Eşyanın Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması sağlanacak.
53. Mikro İhracat Gönderilerinin Konsolidasyonu sağlanacak.
54. Yurt içi Aktarım Merkezleri oluşturulacak.
BİLGE Gümrük Platformu
55. Gümrük işlemlerinde kullanılan elektronik uygulamalar, dilekçeler ve müzekkereler BİLGE Gümrük Platformu çatısı altında tek bir platform altında birleştirilecek.
56. Tarife Arama (TARA) Motoru’nda yapay zeka ile tahminleme güçlendirilecek, fotoğrafla arama özelliği eklenip mobil uygulama geliştirilecek.
57. BGB ve Detaylı Beyan kapsamı e-ihracat verilerinin aylık ve yıllık sorgulanabilmesi sağlanacak.
58. İhracatla ilgili gümrük ve lojistik süreçleri, blokzincirle tek bir ekrandan elektronik ortamda yönetilip izlenebilecek.
59. Hava yolu gümrük süreçlerinde paydaşlarla elektronik entegrasyonlar sağlanarak kargo hareketlerini mobil takip imkânı da sunacak Havayolu İşlemlerinin Dijitalleştirilmesi Projesi, tüm havalimanlarında uygulanacak.
60. Uzak Ülkeler ve İslam İşbirliği Teşkilatı Üyelerine ihracat yapan firmalara öncelikli finansman ve alacak sigortası/dış ticaret ürünleri ile etkin risk yönetimi sağlanacak.
61. Yüksek teknolojili ve katma değerli ürün üreten ihracatçılara desteklerin artırılması sağlanacak.
Yeşil dönüşüm kredisi
62. İhracatçıların yeşil dönüşümünü desteklemeye yönelik uzun vadeli ve uygun maliyetli yatırım kredisi sağlanacak.
63. İhracatçıların tüm dış ticaret işlemlerinin Türk Eximbank aracılığıyla gerçekleştirilmesi sağlanacak.
64. Türk Eximbank kredi teminat çeşitlendirme uygulamasının yaygınlaştırılması sağlanacak.
65. Uluslararası alıcı kredileri ve proje finansmanı destek tutarları artırılacak.
66. Toplam şube adedi sayısı 11’e çıkarılacak.
67. Toplam hesap adedi sayısı 3.000’e yükseltilecek.
68. Limiti Olan İhracatçı Adedi 1.500’e çıkarılacak.
69. Kredi Kullandırılan İhracatçı Adedi 1.000’e yükseltilecek.
70. İhracatçılarımıza Tahsis Edilen Kredi Limiti 150 milyar TL’ye çıkarılacak.
71. İhracatçılarımıza Kullandırılan Kredi Tutarı 62 milyar TL’ye yükseltilecek.
72. Toplam Çalışma Büyüklüğü 200 milyar TL’ye çıkarılacak.
73. Yüksek Katma Değerli İhracata Destek Paketi ile 6,3 milyar TL ihracatçılarımızın kullanımına sunulacak.
74. İGE Yabancı Para Kefalet Destek Paketi ile 17,5 milyar TL ihracatçılarımızın kullanımına sunulacak.
75. İGE Reeskont Kredileri Kefalet Destek Paketi ile 6,3 milyar TL ihracatçılarımızın kullanımına sunulacak.
76. Savunma Sanayii Tedarikçi Destek Paketi ile 12,5 milyar TL ihracatçılarımızın kullanımına sunulacak.
77. İGE’nin kümülatif olarak kefalet sağladığı ihracat kredisi hacmi toplam 160 milyar TL’ye ulaşacak.