Sönmez:"Bursalı şirketler krizden dirençle çıktı
Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) Yönetim Kurulu Başkanı Celal Sönmez, "Rakamlar bir yandan küresel krizden çıkış döneminde Bursalı şirketlerin direncini teyit ediyor, ama daha sağlam bir gelecek için önemli adımların peşisıra atılması gerek" dedi.
Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) Yönetim Kurulu Başkanı Celal Sönmez, "Rakamlar bir yandan küresel krizden çıkış döneminde Bursalı şirketlerin direncini teyit ediyor, ancak diğer yandan, daha sağlam bir gelecek için verimlilikten ihracatta ülke çeşitlendirmesine kadar pek çok önemli adımın atılması gereğine işaret ediyor" dedi.
Sönmez, "Bursa'daki 250 Büyük Firma Araştırması"nın 2011 sonuçlarını açıkladığı basın toplantısında, yapılan sıralamanın 2011 yılı net ciroları esas alınarak sunulduğunu, sıralamaya gören firmalardan 27'sinin ise isminin açıklanmasını istemediğini belirtti.
Celal Sönmez, Türkiye'nin ekonomide 2008 yılında başlayan küresel krizin etkilerini tamamen üzerinden atıp kriz öncesi rakamların üstüne çıktığı bir yılı geride bıraktığını hatırlatan Celal Sönmez, 2010'daki yüzde 9,2 ve 2011'deki yüzde 8,5 büyümenin, Türkiye'yi dünyanın en hızlı gelişen ülkeleri listesinde ilk sıralara taşıdığını anlattı.
AB'deki büyüme sorununun, ihracatta yarattığı sıkıntıyı, canlı iç pazar sayesinde Türkiye'nin rahat atlattığını, ancak zorlaşan koşullar, artan rekabet ve kurdaki oynaklığın, ciroda yakalanan performansın karlılığa aynı ölçüde yansımasını engellediğini kaydeden Sönmez, kar eden şirket sayısının 222'den 203'e gerilediğini belirtti.
Bursa'da, 2010'a göre, 2011 yılında 250 büyük firmanın net cirolarının yüzde 26,8'lik artışla 51,4 milyar, brüt katma değerlerinin yüzde 18,2'lik artışla 6,7 milyar, öz sermayelerinin yüzde 8,6'lık artışla 13,5 milyar, net aktifleri toplamının yüzde 19,6'lık artışla 36,4 milyar, vergi öncesi dönem karlarının yüzde 10,7'lik artışla 2,3 milyar lira olduğunu kaydeden Sönmez, bu firmaların toplam ihracatlarının yüzde 10,3'lük artışla 10,7 milyar dolar, ücretle çalışanlar ortalamasının yüzde 15,3 artışla 119 bin 516 kişi, üretimden satışlarının da yüzde 26,9'luk artışla 37,9 milyar lirayı bulduğunu bildirdi. Sönmez, sıralamada yer alan firmalardan, 65'inin otomotiv ana ve yan sanayi, 57'sinin tekstil ve konfeksiyon, 36'sının gıda tarım ve hayvancılık, 28'inin makine ve metal, 13'ünün inşaat, 8'inin enerji elektrik ve elektronik, 8'i plastik, kauçuk ve sünger, 5'inin ağaç-orman ürünleri ve mobilya, 5'i nakliye ulaştırma, 3'ünün çimento-toprak ve madencilik, 5'inin kimya, 2'sinin deri kürk ve ayakkabı, 1'inin turizm alanında faaliyet gösterdiğini kaydederek, kalan 14 firmanın ise muhtelif iş kollarında faaliyette bulunduğunu belirtti.
OTOMOTİV BÜTÜN GÖSTERGELERDE LİDER
250 büyük firma içinde otomotiv ana ve yan sanayinin bütün göstergelerde liderliğini koruduğuna dikkati çeken Sönmez, "İlk 250 şirketin yüzde 26'sı otomotiv ve yan sanayiinde faaliyet gösteriyor. Cironun yüzde 48,2'sini de bu şirketler gerçekleştiriyor" dedi.
Sönmez, ilk 250'nin içindeki seçilmiş 5 sektörün 2011 performansının, gidişat konusunda bir ufuk çizeceğini ifade ederek, 2011 yılını en iyi geçiren sektörlerin makine-metal ve tekstil-konfeksiyon olduğunu söyledi.
Makine ve metal sektörünün cirosunun yüzde 42,3 artarken dönem karının yüzde 85,8 yükseldiğini, tekstil ve konfeksiyon sektörünün satışlarının yüzde 31,2, dönem karının ise yüzde 32,8 arttığını, otomotivin satışlarının yüzde 25,2 artarken dönem karının sadece yüzde 2,1 yükseldiğini anlatan Sönmez, gıda, tarım ve hayvancılığın dönem karı yüzde 16,5 artarken, enerji, elektrik ve elektronikte bu rakamın yüzde 29 gerilediğini bildirdi. Sönmez, ihracatta otomotiv sektörünün artışı yüzde 6,5'ta kalırken tekstil-konfeksiyonda yüzde 17,8, makine-metalde yüzde 18,9, enerji, elektrik ve elektronikte yüzde 128 ve gıda, tarım-hayvancılık sektöründe yüzde 30,7 yükseliş yaşandığını anlattı. Sönmez, 250 büyük firma araştırması 2011 yılı sonuçlarına göre, ciroları ve üretimden satışları itibarıyla sıralamaya bakıldığında ilk iki sıradaki şirketlerin 2010'a göre yer değiştirdiğinin görüldüğünü bildirdi.
TOFAŞ BİRİNCİ
SIRAYA YERLEŞTİ
Sönmez, 250 büyük firma araştırması 2011 yılı sonuçlarına göre, ciroları ve üretimden satışları itibarıyla sıralamaya bakıldığında ilk iki sıradaki şirketlerin 2010'a göre yer değiştirdiğinin görüldüğünü bildirdi. Sönmez şu bilgilere yer verdi:
"Birinci sıraya Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş çıkarken, önceki yılın birincisi Oyak Renault Otomobil Fabrikaları A.Ş ikinci sıraya indi. Borçelik Çelik Sanayi Ticaret A.Ş üçüncü sıradaki yerini korudu. İhracatları itibarıyla; birinci sırada Oyak Renault, ikinci sırada Tofaş, üçüncü sırada da Bosch Sanayi ve Ticaret A.Ş'nin olduğunu izliyoruz. Brüt katma değer itibarıyla; birinci sırada Tofaş ikinci sırada Oyak Renault, üçüncü sırada da Bosch yer aldı. Vergi öncesi kar itibarıyla; birinci sırada Oyak Renault, ikinci sırada, Tofaş sırası değişmedi, üçüncü sırayı ise Zorlu Grubu şirketi olan Korteks, aynı gruba ait Zorlu Enerji'den devraldı. Net aktiflerde; birinci sırada, Tofaş, ikinci sırada Zorlu Enerji, üçüncü sırada da Oyak Renault yer alırken, öz sermayede Korteks ilk sıraya yükseldi. Tofaş ikinci, Oyak Renault üçüncü oldu. İstihdamda ise birinci sırada, Tofaş, ikinci sırada Oyak Renault, üçüncü sırada da Bosch yer aldı."
Bursa'nın, Türkiye'nin orta ve ileri teknoloji üretim merkezi olduğuna dikkati çeken Sönmez, bu nedenle ihracatın dörtte üçünün gelişmiş ülkelere yapıldığını, ancak AB'deki derin krizin, "aslında avantaj olan teknoloji seviyemizi bir anda dezavantaj haline getirdiğini" söyledi. Sönmez, daha düşük teknolojiyle üretim yapan bazı illerin, Avrupa pazarındaki daralma nedeniyle hızla alternatif pazarlara yönelirken, Bursa'nın hareket alanının kısıtlı kaldığını vurgulayarak, şöyle devam etti:
"2010 yılında Bursa'nın toplam ihracatında Avrupa Birliği ülkelerinin payı yüzde 78 iken geçen yıl bu oran yüzde 68'e indi. Bu nedenle 2011 yılını ne yazık ki net ithalatçı olarak kapadık. 2012'de dış ticarette yeniden artıya geçmiş olsak da AB'deki büyüme sorununun orta vadede Bursa'yı olumsuz etkilemeye devam edeceği ortada. Bursa'nın 250 büyük kuruluşu, bu büyük dezavantaja rağmen cirosunu geçen yıl yüzde 26,8 artırmıştır. Bu rakam, Fortune Türkiye'nin 500 büyük sanayi şirketinin ortalama ciro artışı olan yüzde 22,2'den büyüktür. Bursa 250, cirosunu reel olarak yüzde 14,7 artırarak yüzde 8,5 olan ülke büyümesini de aşmıştır. Ancak katma değer ve ihracat konusunda performansımız düşük. 2010 yılında yüzde 14,4 büyüme gösteren reel katma değer artışı 2011'de yüzde 7'ye inmiş. Bursa'nın en büyük 250 işletmesinin ihracatı 2011 yılında yüzde 10,3 oranında büyürken bu alanda yüzde 21 olan ülke artışının altında kalınmış. 2002 yılında Bursa'nın ilk 250 sanayi şirketinin toplam cirosu içinde ihracatın payı yüzde 42 idi. Bu oran geçen yıl yüzde 34,7'ye geriledi. Türkiye'nin 500 büyük sanayi kuruluşunun toplam cirosu içinde ihracatın payı yüzde 24. Bursalı şirketlerin, AB pazarındaki zorluklara rağmen ihracatta hala çok güçlü bir duruşu var." Büyük resme bakıldığında, geçen yıl Bursalı büyük şirketlerde satışların ve çalışan sayısının arttığını, ancak satış karlılığının ve verimliliğin düştüğünü, ihracatın gerilediğini, borçluluğun bir miktar arttığını söylemenin mümkün olduğunu ifade eden Sönmez, şunları kaydetti:
"Ama Bursa'nın, her şeye rağmen Türkiye ortalamasının üzerinde bir performans gösterdiğini de teslim etmek gerekiyor. Rakamlar bir yandan küresel krizden çıkış döneminde Bursalı şirketlerin direncini teyit ediyor, ancak diğer yandan, daha sağlam bir gelecek için verimlilikten ihracatta ülke çeşitlendirmesine kadar pek çok önemli adımın atılması gereğine işaret ediyor. Herkesin üzerine düşen mesajı alacağını umuyorum."
1 TOFAŞ 7.713.958.721
2 OYAK RENAULT 7.602.337.606
3 BORÇELİK 2.143.881.311
4 BOSCH 1.808.068.123
5 SÜTAŞ 1.063.420.383
6 KORTEKS 783.546.735
7 KARSAN 746.969.913
8 COMPONENTA 657.973.576
9 TÜRK PRYSMİAN 652.943.730
10 ASİL ÇELİK 627.368.129
11 YEŞİM SATIŞ MAĞ. 590.614.664
12 STARWOOD 583.577.098
13 ÖZDİLEK 512.211.295
14 GEMLİK GÜBRE 450.725.157
15 BURSAGAZ 441.227.140
16 BİS ENERJİ 418.432.958
17 ŞAYPA 402.074.045
18 *** 400.996.169
19 ZORLU ENERJİ 388.873.836
20 YEŞİM TEKSTİL 377.062.468
21 *** 376.472.752
22 ERİKLİ 371.882.510
23 *** 365.431.085
24 YAZAKİ 354.754.018
25 MATLI YEM 343.605.719
26 KAMİL KOÇ 329.875.673
27 BOYTEKS 320.780.555
28 B-PLAS 314.652.060
29 BEYÇELİK 308.297.180
30 BOSCH REXROTH 301.887.830
31 KÜÇÜK. TEK. 297.324.150
32 AUNDE TEKNİK 264.709.270
33 MAJOR SKT 258.660.434
34 EĞRETLİ GIDA 258.103.060
35 *** 256.555.141
36 DURMAZLAR MAK. 246.911.773
37 MENGERLER 243.970.682
38 ÇEMTAŞ 235.511.866
39 AKBAŞLAR 217.690.248
40 BURULAŞ 214.759.500
41 LEONI KABLO 212.346.777
42 HARPUT TEKSTİL 206.832.856
43 SERTA GIDA 199.721.247
44 TEKNİK MAL. 199.031.914
45 ERMETAL OTO. 191.411.927
46 MARMARA ZEY. 190.725.278
47 BURSA ÇİMENTO 189.509.016
48 BURSA BETON 182.936.471
49 ÖZDİLEK 180.999.358
50 ERBAK-ULUDAĞ 176.920.944
51 BOSCH FREN 168.839.768
52 *** 161.436.097
53 AROMA 160.998.302
54 *** 160.597.870
55 SÖNMEZ ENERJİ 160.290.381
56 *** 160.236.302
57 COŞKUNÖZ RAD. 158.870.159
58 ERİKLİ SU 157.474.087
59 BPO-B.PLAS 157.115.793
60 P.M.S. METAL 154.219.023
61 GRAMMER 148.843.747
62 BOSEN ENERJİ 147.139.122
63 *** 146.913.436
64 POLYTEKS 139.166.528
65 SERRA SÜNGER 139.060.765
66 O.KARAKOÇ TEK. 137.856.958
67 *** 133.864.748
68 EKONOMİK DÖV. 128.707.952
69 SUNTEKS DOK. 128.554.027
70 *** 127.026.340
71 FICOSA OTO. 125.793.337
72 TARFAŞ 124.937.561
73 ERGİN PETROL 123.963.570
74 TAŞDELEN TEK. 121.966.279
75 TURGUT SEYHAN 118.103.208
76 *** 116.267.294
77 YAZAKİ 114.224.111
78 GÖLİPLİK 113.939.116
79 ÖZTANER GIDA 113.915.630
80 SÜL.BURSALI 112.694.113
81 ACARSOY TEK. 110.129.242
82 ERMAKSAN MAK. 107.377.150
83 TEKNİK OTO 105.932.257
84 ŞENTÜRK.MÜH. 104.950.738
85 OBASAN GIDA 104.224.550
86 EMEK YAĞ SAN. 104.179.196
87 COATS TÜRKİYE 103.159.187
88 ROLLMECH AUTO. 103.040.324
89 T.K.İ.K. BURSA LİN. 102.497.411
90 PARLADI METAL 100.529.216
91 DANIŞ YAPI 98.785.792
92 İNOKSAN 98.581.138
93 ÇİLEK MOBİLYA 98.466.439
94 BOLACALAR UN 97.969.707
95 GÜRSEL DÖVİZ 97.143.331
96 FORMFLEKS 97.102.245
97 BURCMAN ELEK. 96.626.551
98 CONTİTECH 96.507.112
99 GES TEKSTİL 95.918.106
100 FENUĞURSAN G 95.799.467
101 E.N.A. TEKSTİL 95.565.038
102 LEAR TRİM OTO 94.837.161
103 MİPAR METAL SAN. 92.325.260
104 *** 92.001.924
105 SİFAŞ 90.340.077
106 BAKTAT GIDA 90.182.411
107 NESKAR OTO. 89.856.860
108 REAL HİZMET 88.438.510
109 RUDOLF DURANER 88.272.995
110 BELTAN 87.599.079
111 HADİM A.V.M. 87.339.196
112 BANOTO OTOMOTİV 86.599.907
113 MAYSAN MANDO 86.489.172
114 *** 86.448.993
115 ÜÇGE MAĞAZA 86.296.091
116 PENGUEN GIDA 85.415.617
117 CANER AKARYAKIT 85.253.972
118 IŞIKSOY TEKSTİL 84.725.710
119 NURİ KÖRÜSTAN 83.806.469
120 TREDİN OTO 82.986.615
121 TI OTOMOTİV 82.932.013
122 D.E.B.Y TEKSTİL 82.930.690
123 KÖRÜSTAN BURSA 82.052.391
124 ÖZ TEKSTİL 81.482.829
125 ULUDAĞ MAD. SUL. 81.337.078
126 ERBAK-ULUDAĞ 81.242.812
127 KOÇASLANLAR 80.167.595
128 KAR OTO OTO. 80.033.835
129 GEMPORT 79.803.631
130 *** 79.307.075
131 HALİS PETROL 79.033.195
132 MESKAR YAPI 79.010.734
133 ÇİMTAŞ ÇELİK 77.802.055
134 A.F.KASAPOĞLU 77.649.682
135 E-LİF TEKSTİL 76.153.251
136 ÖNALLAR YEM 75.165.470
137 CONTITECH 74.474.155
138 *** 72.613.424
139 GÖKŞİN İNŞAAT 72.302.153
140 FICOSA 72.071.979
141 FİSTAŞ 71.757.234
142 SAMANCI GIDA 71.534.825
143 SÖNMEZ AGB 70.747.821
144 YILMAZ SÜNGER 70.556.524
145 A VE B ELEK. 69.965.006
146 MGI-COUTIER MAK. 69.012.152
147 ÖZ ÜÇ-EL TEKSTİL 68.924.407
148 ŞAHİNCE OTO. 68.701.581
149 N.B.R. MAKİNA 68.486.983
150 DİNA/VANELLİ TEK. 68.444.845
151 TUŞPA YAPI MAL. 68.388.320
152 *** 68.096.275
153 RİT DAĞITIM 67.236.113
154 PROFİL SANAYİ 66.386.472
155 FİSTAŞ DIŞ TİC. 66.285.403
156 ÇELİKPAN 65.854.099
157 AKTAŞ HAVA SÜS. 65.149.730
158 ÇİMTAŞ BORU 65.061.164
159 SİMPET AKAR. 64.788.088
160 NESTLE 64.593.224
161 MAY-AGRO 64.581.425
162 MEGA TEKSTİL 64.204.474
163 HSS OTOMOTİV 63.669.663
164 YAŞAR ÖZTÜRK İN. 63.122.149
165 BUPET BURSA 63.067.833
166 PENKON GIDA 62.972.053
167 BERTEKS TEKSTİL 62.816.198
168 VARLI PETROL 62.288.149
169 ELYAF TEKSTİL 60.839.876
170 EMAŞ PLASTİK SAN. 60.587.205
171 ÖZDİLEK TEKSTİL 60.027.656
172 İLAY TEKSTİL 59.953.660
173 MARTAŞ 59.948.587
174 LOW PROFİLE 59.834.604
175 *** 59.098.182
176 PRESMETAL OTO. 58.955.150
177 ERMAKSAN 58.808.797
178 KIZIL GIDA 58.707.699
179 B.ERGÜNLER 58.636.681
180 SÖNMEZ ELEKTRİK 58.188.372
181 FİBER İPLİK 58.040.397
182 OYTAŞ-YILDIZ 58.010.015
183 HASTAVUK GIDA 57.612.589
184 İNALLAR OTO. 57.537.248
185 KIRCILAR DERİ 56.877.890
186 KİNTEKS DOKUMA 56.504.216
187 SİNTA SANAYİ İNŞ. 56.249.722
188 KIRCILAR TURİZM 55.970.076
189 HAKSAN OTOMOTİV 55.106.055
190 KÖSELECİLER GIDA 54.894.060
191 BEZTAŞ TEKSTİL 54.711.250
192 LASPAR KAUÇUK 54.684.484
193 SOYİÇ İNŞAAT 54.500.707
194 *** 53.477.489
195 ÖZTİMUR MÜTEAH. 53.079.165
196 MAKYAĞSAN MAK. 52.852.821
197 UZGÖREN KİMYA 51.822.205
198 TEKMİS TEKSTİL 51.710.597
199 *** 50.014.391
200 PAKKENS 49.819.240
201 *** 49.710.525
202 CEMDEMİR 48.922.171
203 *** 48.688.964
204 AKYAPAK MAKİNA 47.971.407
205 ŞAHİNKUL MAKİNA 46.844.567
206 *** 46.841.610
207 EPSAN PLAS. SAN. 46.678.411
208 YILMAR ÇELİK 46.657.577
209 SÖNMEZ TURİZM 46.634.866
210 ACAR İHRACAT 46.575.236
211 KIRPART OTO 46.222.187
212 *** 46.187.547
213 SÖNMEZ-KOÇ OTO 45.741.290
214 *** 45.435.402
215 NERGİS TEKSTİL 45.379.177
216 GİNTAŞ İNŞAAT 45.007.362
217 KAPLANLAR SOĞ. 45.000.451
218 BAYKAR DÖVİZ 44.871.804
219 FINE FOOD GIDA 44.442.266
220 TRAKYA NAKLİYAT 44.045.643
221 EMARC-ÇELİK 43.672.735
222 IŞIKSER TEKSTİL 43.231.261
223 *** 43.216.876
224 KORAY SPOR 43.169.886
225 PİLOT TAŞIT KOL. 42.805.658
226 YARIŞ OTOMOTİV 42.271.588
227 BARLA PETROL 40.781.009
228 AKYAPAK MAKİNA 40.775.603
229 DURAK TEKSTİL 40.680.675
230 T.K.G. OTOMOTİV 40.402.462
231 DERHAN TEKSTİL 39.920.020
232 UNİZİRVE BURSA 39.863.426
233 GÜLERYÜZ KAR 39.834.276
234 FEKA OTOMOTİV 39.662.519
235 ARMA ULUS. 39.537.389
236 ZEKERİYA BAYRAK 39.480.844
237 AKDEM TEKSTİL 39.411.128
238 YELKOVAN TEK. 39.350.609
239 *** 38.931.554
240 PARLAMIŞ TEK. 38.626.884
241 *** 38.553.017
242 FKT KOLTUK 38.335.332
243 SAZCILAR OTO. 38.295.022
244 YILMAR DIŞ TİC. 37.973.091
245 TOKSAN YED.PAR. 37.758.541
246 YEREKONMAZLAR 37.646.400
247 GÜLDOĞAN MEN. 37.607.727
248 AR GÜVENLİK 37.527.352
249 MERTSE SAÇ 37.463.062
250 YÜREK TEKSTİL 37.261.192
TOPLAM 51.488.475.135
*** İsminin açıklanmasını istemeyen
Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) Yönetim Kurulu Başkanı Celal Sönmez, "Rakamlar bir yandan küresel krizden çıkış döneminde Bursalı şirketlerin direncini teyit ediyor, ama daha sağlam bir gelecek için önemli adımların peşisıra atılması gerek" dedi.
Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) Yönetim Kurulu Başkanı Celal Sönmez, "Rakamlar bir yandan küresel krizden çıkış döneminde Bursalı şirketlerin direncini teyit ediyor, ancak diğer yandan, daha sağlam bir gelecek için verimlilikten ihracatta ülke çeşitlendirmesine kadar pek çok önemli adımın atılması gereğine işaret ediyor" dedi.
Sönmez, "Bursa'daki 250 Büyük Firma Araştırması"nın 2011 sonuçlarını açıkladığı basın toplantısında, yapılan sıralamanın 2011 yılı net ciroları esas alınarak sunulduğunu, sıralamaya gören firmalardan 27'sinin ise isminin açıklanmasını istemediğini belirtti.
Celal Sönmez, Türkiye'nin ekonomide 2008 yılında başlayan küresel krizin etkilerini tamamen üzerinden atıp kriz öncesi rakamların üstüne çıktığı bir yılı geride bıraktığını hatırlatan Celal Sönmez, 2010'daki yüzde 9,2 ve 2011'deki yüzde 8,5 büyümenin, Türkiye'yi dünyanın en hızlı gelişen ülkeleri listesinde ilk sıralara taşıdığını anlattı.
AB'deki büyüme sorununun, ihracatta yarattığı sıkıntıyı, canlı iç pazar sayesinde Türkiye'nin rahat atlattığını, ancak zorlaşan koşullar, artan rekabet ve kurdaki oynaklığın, ciroda yakalanan performansın karlılığa aynı ölçüde yansımasını engellediğini kaydeden Sönmez, kar eden şirket sayısının 222'den 203'e gerilediğini belirtti.
Bursa'da, 2010'a göre, 2011 yılında 250 büyük firmanın net cirolarının yüzde 26,8'lik artışla 51,4 milyar, brüt katma değerlerinin yüzde 18,2'lik artışla 6,7 milyar, öz sermayelerinin yüzde 8,6'lık artışla 13,5 milyar, net aktifleri toplamının yüzde 19,6'lık artışla 36,4 milyar, vergi öncesi dönem karlarının yüzde 10,7'lik artışla 2,3 milyar lira olduğunu kaydeden Sönmez, bu firmaların toplam ihracatlarının yüzde 10,3'lük artışla 10,7 milyar dolar, ücretle çalışanlar ortalamasının yüzde 15,3 artışla 119 bin 516 kişi, üretimden satışlarının da yüzde 26,9'luk artışla 37,9 milyar lirayı bulduğunu bildirdi. Sönmez, sıralamada yer alan firmalardan, 65'inin otomotiv ana ve yan sanayi, 57'sinin tekstil ve konfeksiyon, 36'sının gıda tarım ve hayvancılık, 28'inin makine ve metal, 13'ünün inşaat, 8'inin enerji elektrik ve elektronik, 8'i plastik, kauçuk ve sünger, 5'inin ağaç-orman ürünleri ve mobilya, 5'i nakliye ulaştırma, 3'ünün çimento-toprak ve madencilik, 5'inin kimya, 2'sinin deri kürk ve ayakkabı, 1'inin turizm alanında faaliyet gösterdiğini kaydederek, kalan 14 firmanın ise muhtelif iş kollarında faaliyette bulunduğunu belirtti.
OTOMOTİV BÜTÜN GÖSTERGELERDE LİDER
250 büyük firma içinde otomotiv ana ve yan sanayinin bütün göstergelerde liderliğini koruduğuna dikkati çeken Sönmez, "İlk 250 şirketin yüzde 26'sı otomotiv ve yan sanayiinde faaliyet gösteriyor. Cironun yüzde 48,2'sini de bu şirketler gerçekleştiriyor" dedi.
Sönmez, ilk 250'nin içindeki seçilmiş 5 sektörün 2011 performansının, gidişat konusunda bir ufuk çizeceğini ifade ederek, 2011 yılını en iyi geçiren sektörlerin makine-metal ve tekstil-konfeksiyon olduğunu söyledi.
Makine ve metal sektörünün cirosunun yüzde 42,3 artarken dönem karının yüzde 85,8 yükseldiğini, tekstil ve konfeksiyon sektörünün satışlarının yüzde 31,2, dönem karının ise yüzde 32,8 arttığını, otomotivin satışlarının yüzde 25,2 artarken dönem karının sadece yüzde 2,1 yükseldiğini anlatan Sönmez, gıda, tarım ve hayvancılığın dönem karı yüzde 16,5 artarken, enerji, elektrik ve elektronikte bu rakamın yüzde 29 gerilediğini bildirdi. Sönmez, ihracatta otomotiv sektörünün artışı yüzde 6,5'ta kalırken tekstil-konfeksiyonda yüzde 17,8, makine-metalde yüzde 18,9, enerji, elektrik ve elektronikte yüzde 128 ve gıda, tarım-hayvancılık sektöründe yüzde 30,7 yükseliş yaşandığını anlattı. Sönmez, 250 büyük firma araştırması 2011 yılı sonuçlarına göre, ciroları ve üretimden satışları itibarıyla sıralamaya bakıldığında ilk iki sıradaki şirketlerin 2010'a göre yer değiştirdiğinin görüldüğünü bildirdi.
TOFAŞ BİRİNCİ
SIRAYA YERLEŞTİ
Sönmez, 250 büyük firma araştırması 2011 yılı sonuçlarına göre, ciroları ve üretimden satışları itibarıyla sıralamaya bakıldığında ilk iki sıradaki şirketlerin 2010'a göre yer değiştirdiğinin görüldüğünü bildirdi. Sönmez şu bilgilere yer verdi:
"Birinci sıraya Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş çıkarken, önceki yılın birincisi Oyak Renault Otomobil Fabrikaları A.Ş ikinci sıraya indi. Borçelik Çelik Sanayi Ticaret A.Ş üçüncü sıradaki yerini korudu. İhracatları itibarıyla; birinci sırada Oyak Renault, ikinci sırada Tofaş, üçüncü sırada da Bosch Sanayi ve Ticaret A.Ş'nin olduğunu izliyoruz. Brüt katma değer itibarıyla; birinci sırada Tofaş ikinci sırada Oyak Renault, üçüncü sırada da Bosch yer aldı. Vergi öncesi kar itibarıyla; birinci sırada Oyak Renault, ikinci sırada, Tofaş sırası değişmedi, üçüncü sırayı ise Zorlu Grubu şirketi olan Korteks, aynı gruba ait Zorlu Enerji'den devraldı. Net aktiflerde; birinci sırada, Tofaş, ikinci sırada Zorlu Enerji, üçüncü sırada da Oyak Renault yer alırken, öz sermayede Korteks ilk sıraya yükseldi. Tofaş ikinci, Oyak Renault üçüncü oldu. İstihdamda ise birinci sırada, Tofaş, ikinci sırada Oyak Renault, üçüncü sırada da Bosch yer aldı."
Bursa'nın, Türkiye'nin orta ve ileri teknoloji üretim merkezi olduğuna dikkati çeken Sönmez, bu nedenle ihracatın dörtte üçünün gelişmiş ülkelere yapıldığını, ancak AB'deki derin krizin, "aslında avantaj olan teknoloji seviyemizi bir anda dezavantaj haline getirdiğini" söyledi. Sönmez, daha düşük teknolojiyle üretim yapan bazı illerin, Avrupa pazarındaki daralma nedeniyle hızla alternatif pazarlara yönelirken, Bursa'nın hareket alanının kısıtlı kaldığını vurgulayarak, şöyle devam etti:
"2010 yılında Bursa'nın toplam ihracatında Avrupa Birliği ülkelerinin payı yüzde 78 iken geçen yıl bu oran yüzde 68'e indi. Bu nedenle 2011 yılını ne yazık ki net ithalatçı olarak kapadık. 2012'de dış ticarette yeniden artıya geçmiş olsak da AB'deki büyüme sorununun orta vadede Bursa'yı olumsuz etkilemeye devam edeceği ortada. Bursa'nın 250 büyük kuruluşu, bu büyük dezavantaja rağmen cirosunu geçen yıl yüzde 26,8 artırmıştır. Bu rakam, Fortune Türkiye'nin 500 büyük sanayi şirketinin ortalama ciro artışı olan yüzde 22,2'den büyüktür. Bursa 250, cirosunu reel olarak yüzde 14,7 artırarak yüzde 8,5 olan ülke büyümesini de aşmıştır. Ancak katma değer ve ihracat konusunda performansımız düşük. 2010 yılında yüzde 14,4 büyüme gösteren reel katma değer artışı 2011'de yüzde 7'ye inmiş. Bursa'nın en büyük 250 işletmesinin ihracatı 2011 yılında yüzde 10,3 oranında büyürken bu alanda yüzde 21 olan ülke artışının altında kalınmış. 2002 yılında Bursa'nın ilk 250 sanayi şirketinin toplam cirosu içinde ihracatın payı yüzde 42 idi. Bu oran geçen yıl yüzde 34,7'ye geriledi. Türkiye'nin 500 büyük sanayi kuruluşunun toplam cirosu içinde ihracatın payı yüzde 24. Bursalı şirketlerin, AB pazarındaki zorluklara rağmen ihracatta hala çok güçlü bir duruşu var." Büyük resme bakıldığında, geçen yıl Bursalı büyük şirketlerde satışların ve çalışan sayısının arttığını, ancak satış karlılığının ve verimliliğin düştüğünü, ihracatın gerilediğini, borçluluğun bir miktar arttığını söylemenin mümkün olduğunu ifade eden Sönmez, şunları kaydetti:
"Ama Bursa'nın, her şeye rağmen Türkiye ortalamasının üzerinde bir performans gösterdiğini de teslim etmek gerekiyor. Rakamlar bir yandan küresel krizden çıkış döneminde Bursalı şirketlerin direncini teyit ediyor, ancak diğer yandan, daha sağlam bir gelecek için verimlilikten ihracatta ülke çeşitlendirmesine kadar pek çok önemli adımın atılması gereğine işaret ediyor. Herkesin üzerine düşen mesajı alacağını umuyorum."
1 TOFAŞ 7.713.958.721
2 OYAK RENAULT 7.602.337.606
3 BORÇELİK 2.143.881.311
4 BOSCH 1.808.068.123
5 SÜTAŞ 1.063.420.383
6 KORTEKS 783.546.735
7 KARSAN 746.969.913
8 COMPONENTA 657.973.576
9 TÜRK PRYSMİAN 652.943.730
10 ASİL ÇELİK 627.368.129
11 YEŞİM SATIŞ MAĞ. 590.614.664
12 STARWOOD 583.577.098
13 ÖZDİLEK 512.211.295
14 GEMLİK GÜBRE 450.725.157
15 BURSAGAZ 441.227.140
16 BİS ENERJİ 418.432.958
17 ŞAYPA 402.074.045
18 *** 400.996.169
19 ZORLU ENERJİ 388.873.836
20 YEŞİM TEKSTİL 377.062.468
21 *** 376.472.752
22 ERİKLİ 371.882.510
23 *** 365.431.085
24 YAZAKİ 354.754.018
25 MATLI YEM 343.605.719
26 KAMİL KOÇ 329.875.673
27 BOYTEKS 320.780.555
28 B-PLAS 314.652.060
29 BEYÇELİK 308.297.180
30 BOSCH REXROTH 301.887.830
31 KÜÇÜK. TEK. 297.324.150
32 AUNDE TEKNİK 264.709.270
33 MAJOR SKT 258.660.434
34 EĞRETLİ GIDA 258.103.060
35 *** 256.555.141
36 DURMAZLAR MAK. 246.911.773
37 MENGERLER 243.970.682
38 ÇEMTAŞ 235.511.866
39 AKBAŞLAR 217.690.248
40 BURULAŞ 214.759.500
41 LEONI KABLO 212.346.777
42 HARPUT TEKSTİL 206.832.856
43 SERTA GIDA 199.721.247
44 TEKNİK MAL. 199.031.914
45 ERMETAL OTO. 191.411.927
46 MARMARA ZEY. 190.725.278
47 BURSA ÇİMENTO 189.509.016
48 BURSA BETON 182.936.471
49 ÖZDİLEK 180.999.358
50 ERBAK-ULUDAĞ 176.920.944
51 BOSCH FREN 168.839.768
52 *** 161.436.097
53 AROMA 160.998.302
54 *** 160.597.870
55 SÖNMEZ ENERJİ 160.290.381
56 *** 160.236.302
57 COŞKUNÖZ RAD. 158.870.159
58 ERİKLİ SU 157.474.087
59 BPO-B.PLAS 157.115.793
60 P.M.S. METAL 154.219.023
61 GRAMMER 148.843.747
62 BOSEN ENERJİ 147.139.122
63 *** 146.913.436
64 POLYTEKS 139.166.528
65 SERRA SÜNGER 139.060.765
66 O.KARAKOÇ TEK. 137.856.958
67 *** 133.864.748
68 EKONOMİK DÖV. 128.707.952
69 SUNTEKS DOK. 128.554.027
70 *** 127.026.340
71 FICOSA OTO. 125.793.337
72 TARFAŞ 124.937.561
73 ERGİN PETROL 123.963.570
74 TAŞDELEN TEK. 121.966.279
75 TURGUT SEYHAN 118.103.208
76 *** 116.267.294
77 YAZAKİ 114.224.111
78 GÖLİPLİK 113.939.116
79 ÖZTANER GIDA 113.915.630
80 SÜL.BURSALI 112.694.113
81 ACARSOY TEK. 110.129.242
82 ERMAKSAN MAK. 107.377.150
83 TEKNİK OTO 105.932.257
84 ŞENTÜRK.MÜH. 104.950.738
85 OBASAN GIDA 104.224.550
86 EMEK YAĞ SAN. 104.179.196
87 COATS TÜRKİYE 103.159.187
88 ROLLMECH AUTO. 103.040.324
89 T.K.İ.K. BURSA LİN. 102.497.411
90 PARLADI METAL 100.529.216
91 DANIŞ YAPI 98.785.792
92 İNOKSAN 98.581.138
93 ÇİLEK MOBİLYA 98.466.439
94 BOLACALAR UN 97.969.707
95 GÜRSEL DÖVİZ 97.143.331
96 FORMFLEKS 97.102.245
97 BURCMAN ELEK. 96.626.551
98 CONTİTECH 96.507.112
99 GES TEKSTİL 95.918.106
100 FENUĞURSAN G 95.799.467
101 E.N.A. TEKSTİL 95.565.038
102 LEAR TRİM OTO 94.837.161
103 MİPAR METAL SAN. 92.325.260
104 *** 92.001.924
105 SİFAŞ 90.340.077
106 BAKTAT GIDA 90.182.411
107 NESKAR OTO. 89.856.860
108 REAL HİZMET 88.438.510
109 RUDOLF DURANER 88.272.995
110 BELTAN 87.599.079
111 HADİM A.V.M. 87.339.196
112 BANOTO OTOMOTİV 86.599.907
113 MAYSAN MANDO 86.489.172
114 *** 86.448.993
115 ÜÇGE MAĞAZA 86.296.091
116 PENGUEN GIDA 85.415.617
117 CANER AKARYAKIT 85.253.972
118 IŞIKSOY TEKSTİL 84.725.710
119 NURİ KÖRÜSTAN 83.806.469
120 TREDİN OTO 82.986.615
121 TI OTOMOTİV 82.932.013
122 D.E.B.Y TEKSTİL 82.930.690
123 KÖRÜSTAN BURSA 82.052.391
124 ÖZ TEKSTİL 81.482.829
125 ULUDAĞ MAD. SUL. 81.337.078
126 ERBAK-ULUDAĞ 81.242.812
127 KOÇASLANLAR 80.167.595
128 KAR OTO OTO. 80.033.835
129 GEMPORT 79.803.631
130 *** 79.307.075
131 HALİS PETROL 79.033.195
132 MESKAR YAPI 79.010.734
133 ÇİMTAŞ ÇELİK 77.802.055
134 A.F.KASAPOĞLU 77.649.682
135 E-LİF TEKSTİL 76.153.251
136 ÖNALLAR YEM 75.165.470
137 CONTITECH 74.474.155
138 *** 72.613.424
139 GÖKŞİN İNŞAAT 72.302.153
140 FICOSA 72.071.979
141 FİSTAŞ 71.757.234
142 SAMANCI GIDA 71.534.825
143 SÖNMEZ AGB 70.747.821
144 YILMAZ SÜNGER 70.556.524
145 A VE B ELEK. 69.965.006
146 MGI-COUTIER MAK. 69.012.152
147 ÖZ ÜÇ-EL TEKSTİL 68.924.407
148 ŞAHİNCE OTO. 68.701.581
149 N.B.R. MAKİNA 68.486.983
150 DİNA/VANELLİ TEK. 68.444.845
151 TUŞPA YAPI MAL. 68.388.320
152 *** 68.096.275
153 RİT DAĞITIM 67.236.113
154 PROFİL SANAYİ 66.386.472
155 FİSTAŞ DIŞ TİC. 66.285.403
156 ÇELİKPAN 65.854.099
157 AKTAŞ HAVA SÜS. 65.149.730
158 ÇİMTAŞ BORU 65.061.164
159 SİMPET AKAR. 64.788.088
160 NESTLE 64.593.224
161 MAY-AGRO 64.581.425
162 MEGA TEKSTİL 64.204.474
163 HSS OTOMOTİV 63.669.663
164 YAŞAR ÖZTÜRK İN. 63.122.149
165 BUPET BURSA 63.067.833
166 PENKON GIDA 62.972.053
167 BERTEKS TEKSTİL 62.816.198
168 VARLI PETROL 62.288.149
169 ELYAF TEKSTİL 60.839.876
170 EMAŞ PLASTİK SAN. 60.587.205
171 ÖZDİLEK TEKSTİL 60.027.656
172 İLAY TEKSTİL 59.953.660
173 MARTAŞ 59.948.587
174 LOW PROFİLE 59.834.604
175 *** 59.098.182
176 PRESMETAL OTO. 58.955.150
177 ERMAKSAN 58.808.797
178 KIZIL GIDA 58.707.699
179 B.ERGÜNLER 58.636.681
180 SÖNMEZ ELEKTRİK 58.188.372
181 FİBER İPLİK 58.040.397
182 OYTAŞ-YILDIZ 58.010.015
183 HASTAVUK GIDA 57.612.589
184 İNALLAR OTO. 57.537.248
185 KIRCILAR DERİ 56.877.890
186 KİNTEKS DOKUMA 56.504.216
187 SİNTA SANAYİ İNŞ. 56.249.722
188 KIRCILAR TURİZM 55.970.076
189 HAKSAN OTOMOTİV 55.106.055
190 KÖSELECİLER GIDA 54.894.060
191 BEZTAŞ TEKSTİL 54.711.250
192 LASPAR KAUÇUK 54.684.484
193 SOYİÇ İNŞAAT 54.500.707
194 *** 53.477.489
195 ÖZTİMUR MÜTEAH. 53.079.165
196 MAKYAĞSAN MAK. 52.852.821
197 UZGÖREN KİMYA 51.822.205
198 TEKMİS TEKSTİL 51.710.597
199 *** 50.014.391
200 PAKKENS 49.819.240
201 *** 49.710.525
202 CEMDEMİR 48.922.171
203 *** 48.688.964
204 AKYAPAK MAKİNA 47.971.407
205 ŞAHİNKUL MAKİNA 46.844.567
206 *** 46.841.610
207 EPSAN PLAS. SAN. 46.678.411
208 YILMAR ÇELİK 46.657.577
209 SÖNMEZ TURİZM 46.634.866
210 ACAR İHRACAT 46.575.236
211 KIRPART OTO 46.222.187
212 *** 46.187.547
213 SÖNMEZ-KOÇ OTO 45.741.290
214 *** 45.435.402
215 NERGİS TEKSTİL 45.379.177
216 GİNTAŞ İNŞAAT 45.007.362
217 KAPLANLAR SOĞ. 45.000.451
218 BAYKAR DÖVİZ 44.871.804
219 FINE FOOD GIDA 44.442.266
220 TRAKYA NAKLİYAT 44.045.643
221 EMARC-ÇELİK 43.672.735
222 IŞIKSER TEKSTİL 43.231.261
223 *** 43.216.876
224 KORAY SPOR 43.169.886
225 PİLOT TAŞIT KOL. 42.805.658
226 YARIŞ OTOMOTİV 42.271.588
227 BARLA PETROL 40.781.009
228 AKYAPAK MAKİNA 40.775.603
229 DURAK TEKSTİL 40.680.675
230 T.K.G. OTOMOTİV 40.402.462
231 DERHAN TEKSTİL 39.920.020
232 UNİZİRVE BURSA 39.863.426
233 GÜLERYÜZ KAR 39.834.276
234 FEKA OTOMOTİV 39.662.519
235 ARMA ULUS. 39.537.389
236 ZEKERİYA BAYRAK 39.480.844
237 AKDEM TEKSTİL 39.411.128
238 YELKOVAN TEK. 39.350.609
239 *** 38.931.554
240 PARLAMIŞ TEK. 38.626.884
241 *** 38.553.017
242 FKT KOLTUK 38.335.332
243 SAZCILAR OTO. 38.295.022
244 YILMAR DIŞ TİC. 37.973.091
245 TOKSAN YED.PAR. 37.758.541
246 YEREKONMAZLAR 37.646.400
247 GÜLDOĞAN MEN. 37.607.727
248 AR GÜVENLİK 37.527.352
249 MERTSE SAÇ 37.463.062
250 YÜREK TEKSTİL 37.261.192
TOPLAM 51.488.475.135
*** İsminin açıklanmasını istemeyen
Sayı: 846 - Sayı'nın Kapağı
