Bölgedeki firmaların daha çok otomotiv ve makine sektörlerinde faaliyet göstermesi ve Bursa’nın da bu sektörlerde bir merkez konumunda olması, Bursa Serbest Bölgesi’ni ön plana çıkaran özelliklerden biri konumunda.
Geçtiğimiz aylarda Bursa Serbest Bölge Sanayici ve İş Adamları Derneği (BUSBİAD) Yönetim Kurulu Başkanlığı görevine seçilen Selçuk Çelik, “TOGG ve gelecek yabancı yatırımcılarla birlikte Gemlik ve Bursa ekonomisi daha da gelişecek ve istihdam da buna paralel artacaktır” dedi.
Öncelikle bize Bursa Serbest Bölgesi hakkında bilgilendirmede bulunur musunuz? Bölgenin kuruluşundan bu yana geçen süreci kısaca özetler misiniz?
Bursa Serbest Bölge, 2000 yılında Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) tarafından kurulmuş. Bölgemizde şu anda 59 firma faaliyet gösteriyor. Yıllık 2 milyar dolar civarında bir ticaret hacmimiz ve 10 bin dolayında istihdamımız var. Bölgemizin parsel olarak doluluk oranı yüzde 97 ama faaliyet gösteren firmaların oranı ise yüzde 80. Daha çok otomotiv ve makine sektörü ağırlıklı firmalar bölgemizde bulunmakta.
Bursa Serbest Bölgesi’ni, Türkiye’deki diğer serbest bölgelerden farklılaştıran özellikler nelerdir? Diğer serbest bölgelere kıyasla, bölgenizin avantajları ve dezavantajları nelerdir?
Bölgemizi, Türkiye’deki diğer serbest bölgelerle kıyaslarsak, ticari hacim açısından en büyük 5’inci serbest bölge olduğumuzu söyleyebilirim. Bölgemizdeki ihtisaslaşma otomotiv ve makine alanında. Bursa da bu sektörlerde bir merkez olduğu için doğru noktada olduğumuzu düşünüyorum. Limanlara yakınlığımız ve TOGG fabrikasına komşu olmamızın, bize gelecekte daha fazla avantaj sağlayacağını düşünüyorum.
Türkiye’nin otomobili TOGG, Gemlik’te üretilecek. Bu bölgeye, Gemlik’e ve Bursa’ya neler kazandıracaktır? Bu bağlamda, Bursa sanayisinde nasıl bir değişim yaşanacağını düşünüyorsunuz?
Bölgemizde 10 bin civarında istihdam sağlıyoruz. TOGG’un da burada kuracağı tesiste 4 bin çalışana ihtiyaç duyacağı konuşuluyor. Ben, Bursa, Gemlik, Orhangazi civarında, özellikle otomotiv alanında ihtisaslaşmış personel konusunda bir sıkıntı yaşanacağını düşünmüyorum. Diğer taraftan TOGG ile birlikte elektrikli araç teknolojisi ve otomotivle ilgili üniversite ve meslek liselerinde de bölümler açılmaya başlandı. Bu bölümlerde yetişecek olan personelin de gelecek dönemde bölgede iş imkânlarının olacağını düşünüyorum. Dolayısıyla teknik ve istihdam olarak Serbest Bölge’nin de TOGG ile birlikte büyüyüp, gelişeceğini düşünüyorum.
Bölgenizdeki yabancı yatırımcı ya da yabancı ortaklı firmaların oranı nedir? Yabancı yatırımcının veya ortaklaşmanın ülke endüstrisine sağladığı kazanımlar nelerdir?
Bölgemizdeki firmaların yüzde 65’i yabancı yatırımcı, kalan yüzde 35 ise yerli yatırımcılar. Bir ülkede ne kadar fazla yabancı yatırımcı varsa, o ülkenin dışa entegrasyonu o kadar fazla oluyor. Yabancı firmalar doğrudan ve kalıcı yatırımlar yaptığı zaman, bu onların kısa vadede o ülkeden çıkış yapmayı planlamadığı anlamına geliyor. Bana göre, dışarıdan sermaye girişi hem bölge hem de ihracat gelirinin artması anlamında Türkiye ekonomisi için çok önemli.
Bölgedeki firmalar pandemi sürecini nasıl geçirdi? Bu süreç ihracatı nasıl etkiledi?
Bursa Serbest Bölge’deki birçok firma kısa çalışma ödeneğinden yararlandı. Özellikle otomotivin temmuz, ağustos aylarında duruşlarının olması nedeniyle, firmalar bu ayları üretim yapmadan geçti ve geçmeye de devam ediyor. Şu anda ticaret hacmimizde yüzde 15 civarında bir kayıp söz konusu. Pandemiden önce yüzde 80’lerde olan kapasite kullanım oranımız, yüzde 65’lerde devam ediyor.
Normalleşmeyle birlikte, gelecek dönem öngörülerinizi alabilir miyiz? Salgının ardından dünyada üretimin ve ticaretin ekseninin değişeceği yönünde bir öngörü var. Bu noktada siz Bursa ve Türkiye’nin avantajlarını nasıl görüyorsunuz?
Alışkanlık olarak kazandığımız hızlı ulaşım, yurtdışı uçuşları şu anda çok zor yapılabilmekte. 2020 yılı bunları tecrübe ettiğimiz bir sene oldu. Pandemiden önce müşteri ziyaretleri için günü birlik Avrupa’ya gider, toplantımızı yapar geri dönerdik ya da ardarda fuarlara katılırdık. Son dönemde ne fuarlar ne de ziyaretler yapılabiliyor. Böyle bir ortamda ancak eskiden beri çalışılan firmalarla ihracat ya da ithalat işlemleri yapılabilir. Yeni müşteri kazanmak, yeni firmaları portföye eklemek çok zor bir duruma geldi.
Ben salgın döneminin ardından Türkiye’nin yakın ülkelerle, özellikle Avrupa Birliği ülkeleri ve Ortadoğu’daki komşu ülkelerimizle ticaretinin daha da artacağına inanıyorum.
Bursa Serbest Bölgesi’nin Gemlik, Bursa ve Türkiye ekonomisine katkıları nelerdir? Gelecek dönemde nasıl bir gelişim bekliyorsunuz?
Bölgemiz, bahsettiğim gibi yüzde 85’i ihracat olmak üzere 2 milyar dolarlık bir ticaret hacmine sahip. Bölgemize katılan yeni parseller var. Bu parsellere gelecek olan yabancı yatırımcılarla görüşmeler sürüyor. Bu firmaların da aramıza katılmasıyla, bölgemizin ticaret hacminin daha da artacağını düşünüyorum. TOGG ve gelecek yabancı yatırımcılarla birlikte Gemlik ve Bursa ekonomisi daha da gelişecek ve istihdam da buna paralel artacaktır.
Kamuoyunda, serbest bölgeler ile ilgili bazı olumsuz önyargılar var. Siz bu konuyu nasıl değerlendiriyorsunuz?
Geçen haftalarda yaptığımız meclis toplantımızda benzer bir konu gündeme geldi. Serbest bölgeler kuruluş amacı itibariyle Türkiye’de faaliyet gösteren diğer OSB’ler ya da sanayi tesisleriyle rekabet için kurulmuş, yatırım yapılan bölgeler değil. Tam tersine, ticari eko-sistemde, Türkiye içinde faaliyet gösteren firmaların tamamlayıcısı niteliğindedir. Serbest bölgelerin asıl amacı Türkiye’deki firmalarla rekabet etmek değil, ihracat yapabilme kabiliyetlerini maksimum seviyede gösterip, firmaların rekabet gücünü, özellikle ihracattan kazanmalarını sağlamaktır. Bununla beraber, serbest bölgeler, istihdama ve ekonomiye de ciddi anlamda katma değer sağlamaktadır.
Türkiye’deki serbest bölgelerdeki ticaretin geliştirilmesi için neler yapılması gerekiyor?
Türkiye’deki serbest bölgelerin genel sorunu daha çok mevzuatlarla alakalı. Mevzuatın biraz daha sanayicinin kullanımına uygun olması ve güncel gerekliliklerin de kolaylaştırıcı şekilde yorumlanması gerektiğini düşünüyorum. Öncelikle serbest bölgede faaliyet gösteren firmalara gerçek anlamda sanayici, yatırımcı gözüyle bakılmalı. Daha sonra da serbest bölgedeki firmaların Türkiye’ye katma değer sağladığı, istihdam oluşturduğu unutulmadan Türkiye’deki firmalarla rekabet yapmadan, global piyasada kendilerine yer bulabilmek için çaba sarf ettiği gerçeğini gözden kaçırmamak gerekiyor.
Yabancı yatırımcıyı bölgeye çekmek için neler yapılmalı? Burayı cazip kılan özellikler nelerdir?
Serbest bölgelerin, özellikle yabancı yatırımcılar için operasyonel ve vergisel avantajları çok fazla. Bu bölgelerin yabancıları cezbedecek bu avantajlarını daha iyi tanıtmak gerekiyor. Gerek web siteleri gerekse de fuarlara da serbest bölgelerin yabancı yatırımcılara sağladığı avantajların daha iyi tanıtılması ve burada kalıcı yatırımlar yapmaları konusunda teşviklerin anlatılması gerektiğini düşünüyorum.
Türkiye ve Bursa’da serbest bölge sayısı yeterli mi?
Son dönemlerde serbest bölgelerin, ihtisas serbest bölge olarak kurulması konusunda bakanlık çalışmalar yapıyor. Örneğin İstanbul Atatürk Havalimanı Serbest Bölge, ihtisas serbest bölge konumuna geldi. Daha çok dijital çalışmalar, yazılım ve bilişim üzerine faaliyet gösteren firmalar bir takım yatırım ve teşvikler alıyorlar. Bu konunun daha da yaygınlaşması gerektiğini düşünüyorum. Yeni açılacak serbest bölgelerin de ihtisas haline getirilmesi buradaki firmaların belli konulara odaklanması, gelişimin temel etkilerini buralarda yaşamaları gerektiğini düşünüyorum. Şu anda Bursa Serbest Bölgesi’nin de birçok firma otomotiv firması. Gerek ana sanayiye gerekse de yedek parça üretip kendisi satan firmalar bölgemizde faaliyet gösteriyorlar. Belki serbest bölge içerisinde otomotiv firmalarına bir takım ilave destekler oluşturabilir.
Bize Bursa Serbest Bölge İş Adamları Derneği hakkında bilgi verir misiniz? Dernek kaç yılında ve hangi amaçlar çerçevesinde kuruldu? Kaç üyeniz var ve bugüne kadar gerçekleştirdiğiniz faaliyetler nelerdir?
BUSBİAD 2010 yılında Serbest Bölge’deki iş adamları tarafından kurulmuş bir dernek. Bölgedeki birçok yatırımcı ve firmanın genel müdürleri seviyesinde temsil edilen bir dernek. Şu anda 21 üyemiz var, gelecek dönemde üye sayımızı artırmayı hedefliyoruz.
BUSBİAD’ın kurulmasında Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ve Ticaret Bakanlığı’nın ciddi destekleri olmuştur. Derneğimiz, Türkiye’deki 7 büyük serbest bölgenin üyesi olduğu Serbest Bölgeler Platformu’na da üyedir. Bununla beraber TOBB Serbest Bölgeler Sektör Meclisi’nde de sandalyemiz bulunmakta. Kısacası, BUSBİAD’ın temsil kabiliyetinin ulusal düzeyde üst seviyede olduğunu söyleyebilirim.
Geçtiğimiz aylarda düzenlenen Genel Kurul’la Yönetim Kurulu Başkanlığı görevine seçildiniz? Bu süreci bize kısaca anlatır mısınız? Yönetim Kurulunuzda hangi isimler bulunmakta?
Bahsettiğim gibi, derneğimizde 21 üyemiz bulunuyor ve yönetim kurulumuzda bu 21 üyemizin çoğu görev almakta. Geçmiş dönem başkanlık yapmış sanayicilerimiz çoğunlukla yönetim kurulunda faaliyetlerine devam etmektedir.
BUSBİAD Yönetim Kurulu olarak gelecek dönem hedefleriniz nelerdir? En çok gerçekleştirmek istediğiniz projeleri başlıklar halinde sıralayabilir misiniz?
Bölgemizde ekonomik büyüklük ve sağladığı istihdam bakımından çok kıymetli firmalarımız var. Bu firmaların yönetim kurulu başkanlarını ya da genel müdürlerini daha aktif olarak BUSBİAD çalışmalarına katmak istiyoruz. Bunun yanında istihdam konusundaki çalışmalarımıza da yoğunlaşacağız. Özellikle pandemi sürecinde, çalışan sağlığıyla ilgili bir takım projelere de imza atmak istiyoruz.
TOBB Serbest Bölgeler Sektör Meclisi’nde yürütülen çalışmalar hakkında bilgilendirmelerde bulunur musunuz?
TOBB Sektör Meclisi üç ayda bir düzenli meclis toplantıları yapıyor. Bu toplantılar Ankara’daki TOBB Merkez Binası’nda yapılıyor. Pandemi nedeniyle bu toplantılara bir süredir ara verilse de geçtiğimiz haftalarda Zoom üzerinden yapılan toplantıda hem sektör meclisi toplantısı gerçekleştirildi hem de Meclis Yönetim Kurulu Başkanı ve Yönetimi seçildi. Meclis yönetiminde, başkanın işletici firmalardan, yardımcısının da derneklerden yani Platform üzerinden seçilmesi gibi bir gelenek oluştu. Bu da derneklerin aynı zamanda TOBB’daki gücünü de gösteriyor.
Platformun prensip olarak ortak etme kararı var. Biz bölgemizdeki yaşanan sıkıntıları platform üzerinden dile getiriyoruz. Platform da ortak mutabakat sonucu, diğer serbest bölgelerde oluşan benzer sorunları ve çözüm ile önerileri ilgili bakanlıklara iletiyor. Dolayısıyla sadece Bursa Serbest Bölge’nin değil, tüm serbest bölgelerin sorunlarını dile getirdiğimiz bir meclis ortamımız var diyebilirim.
Biraz da sizden bahsedecek olursak. Kendi iş hayatınızdan bahseder misiniz? Firmanız hangi sektörde faaliyet gösteriyor, daha çok hangi ülkelere ihracat gerçekleştiriyorsunuz? Firmanızı, sektördeki diğer şirketlerden ayıran özellikler nelerdir?
MEKLAS olarak 35’inci yılımız. Ağır vasıtalar için hava süspansiyon körüğü üretiyoruz. Bursa OSB ve Serbest Bölge’de olmak üzere iki üretim tesisimiz var. Serbest Bölge’deki fabrikamız genellikle Amerika’ya ihracat yapıyor. Bursa OSB’deki fabrikamız da dünyanın 70 ülkesine ihracat yapıyor diyebilirim. 10 senedir Serbest Bölge’de faaliyet gösteriyoruz. Biz ithal menşeli malzemeler kullanıyoruz, bu malzemelerin Türkiye’ye girişinde prosedür ve termin anlamında gecikmeler yaşıyorduk. Dolayısıyla bunların önüne geçmek için Serbest Bölge’de bir tesis kurma kararı aldık. EKOHABER’e Bursa iş dünyasının sesi olduğu ve Bursa Serbest Bölge ile ilgili özel bir çalışma yaptığı için teşekkür ederim.
BUSBİAD Yönetim Kurulu
Süleyman Selçuk Çelik Başkan
Abdurrahman Murat Alkan Başkan Yardımcısı
Ali Tanver Yazıcıoğlu Başkan Yardımcısı
Metehan Kalelioğlu Başkan Yardımcısı
Serkan Güllü Genel Sekreter
Sinan Karatepe Asıl Üye
Murat Candemir Asıl Üye
Erdinç Altun Yedek Üye
Serhat Kılıç Yedek Üye
Ertuğrul Düzce Yedek Üye
Hüseyin Akdemir Yedek Üye
Ali Baklan Yedek Üye
Atila Efe Yedek Üye
Şükrü Erdem Yedek Üye
BUSBİAD Denetim Kurulu
Ali Uyar Denetim Kurulu Başkanı
Umut Çavdar Denetim Kurulu Asıl Üye
Kürşat Cancı Denetim Kurulu Asıl Üye
Mustafa Güler Denetim Kurulu Yedek Üye
Mesut Tarım Denetim Kurulu Yedek Üye
Vedat Kılıç Denetim Kurulu Yedek Üye
BURSA SERBEST BÖLGESİ’NDE FAALİYET GÖSTEREN FİRMALAR
ÜÇGE MAĞAZA EKİPMANLARI
ÖZTEKSTİL SANAYİ VE TİCARET
ÖMER ÜNSAL
ÇİMTAŞ ÇELİK İMALAT MONTAJ
ÇİMTAŞ HASSAS İŞLEME SANAYİ
ZİMAŞ ZİNCİR VE MAKİNE SAN.
YAZAKİ OTOMOTİV YAN SAN.
VİBRACOUSTİC CV AİR SPRİNGS OTOMOTİV SAN.
ULUDAĞ HÜLYA ERBAK VE MEHMET ÖMER KIZIL TİC.
UCP OTOMOTİV YAN SAN.
TÜRK EKONOMİ BANKASI A.Ş. BURSA SERBEST BÖLGE ŞUBESİ
TUNICHI MAKİNA - MUSTAFA ÖZKAN
TUNICHI BFZ OTOMOTIV IHRACAT LTD.ŞTİ.
TORQUE UNIVERSAL SÜSPANSİYON AKSESUARLARI
TOPÇESAN-TOPBAŞ ÇELİK SAN. VE TİC. A.Ş. BURSA SERBEST BÖLGE ŞUBESİ
TOMTEKS TEKSTİL GIDA SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ.
TEKAY KİMYA MÜMESSİLLİK VE TİCARET LTD ŞTİ
TECHNO STEEL PROCESSING
TATLICILAR MOBİLYA
TANDA ALGILAMA VE YANGIN ALARM SİS.
SUMMIT STEEL TURKEY ÇELİK İŞLEME VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ
STREIT TURKEY ZIRH VE ZIRHLI ARAÇLAR SAN.
SOFRA YEMEK ÜRETİM VE HİZMET A.Ş.
SİNPAR OTOMOTİV VE YALITIM MALZEMELERİ
SEDEF ELEKTRİKLİ EL ALETLERİ SAN.
SDC BOYA KİMYA SANAYİ VE TİCARET A.Ş
SCHWARTZ HAUTMONT METAL SANAYİ
SABA YALITIM SANAYİ
REKOR DOKUMACILIK SAN. VE TİC.A.Ş.
REFİK ÇARIKÇI- İSOTEKS TEKSTİL
RAİCAM HİDROLİK ÜRETİM A.Ş.
QUAD PLUS OTOMASYON HİZMETLERİ LTD. ŞTİ.
OSİTA TEKSTİL SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ.
ORWOOD INTERIORS MOBİLYA SANAYİ
ORAU OR.OTO.KONT.SİS.SAN.
NOBEL GEMLİK OTOMOTİV SANAYİ
NET BORU SANAYİ VE DIŞ TİCARET KOLL ŞİRKETİ
NE-DA ULUSLARARASI İHRACAT
MLC TEKSTİL SAN. VE DIŞ TİC. A.Ş.
MEKPA HAVA SÜSPANSİYON KÖRÜKLERİ
MASTER POWER JENERATÖR SANAYİ
MARMARA MİNERAL METAL DIŞ TİC. LTD. ŞTİ.
LOW PROFİLE İSTANBUL TEKSTİL SAN.
LEOTEXT TEKSTİL TİCARET A.Ş.
LEONİ KABLO VE TEKNOLOJİLERİ SAN.
KÖRFEZ OSGB
KUZUFLEX METAL HORTUM SANAYİ
KOMVEK KAROSER LTD. ŞTİ.
KMB GROUP GIDA SANAYİ VE TİCARET A.Ş.
KEMİTAŞ KİMYASAL END. MALZ. İMALAT TİC. A.Ş.
KEMİ-METAL DEMİR ÇELİK VE PLASTİK MONTAJ VE MÜH. LTD. ŞTİ.
KAMİL TUNCA-TUNCA EKSPORT
İSMET KALI- EURO METAL
İSLAMOĞLU ÇEVRE DANIŞMANLIK
INTRIM OTOMOTIV VE YALITIM MALZEMELERİ SAN. VE TİC. A.Ş.
INTERNATIONAL ARMORED GROUP
HİD-TEK MAKİNA SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
H.S.K. OTOMOTİV SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
GES TEKSTİL DIŞ TİCARET VE SANAYİ A.Ş.
GENKİM GENEL ENDÜSTRİYEL KİMYEVİ MADDELER SAN.
GEMPACK AMBALAJ ÜRETİM SARF MALZEMELERİ SAN
FUTURE ENERGY FABRICA FOR ELEKTRIK
FLOPLAST PLASTİK SAN. VE TİC. A.Ş.
FİL-FİBRE TEKS.İHRACAT VE İTHALAT KOLL. ŞTİ. ALBERT FRANKO VE ORTAĞI
FİGEM TEKSTİL SANAYİ VE TİCARET KOLL ŞTİ VE ORTAĞI
FİGEM TEKSTİL SAN. VE TİC. KOLL. ŞTİ.İZZET FİŞEKÇİ VE ORTAĞI
FİCOSA OTOMOTİV SAN. VE TİC. A.Ş.
FETKA OTOMOTİV MAMÜLLERİ SANAYİ VE DIŞ TİC. A.Ş.
FALCON ORMAN VE PETROL ÜRÜNLERİ ALIM-SATIM SAN.
EPSAN FZ KİMYA PLASTİK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.
EKOVAL İTHALAT İHRACAT SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ.
E.S.T. METAL VE ENDÜSTRİYEL MÜHENDİSLİK SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
DİZDARLAR TEKSTİL BOYA APRE PLASTİKLEME TİC. SAN. A.Ş.
DİVA GİRİŞİM TEKSTİL SANAYİ VE TİCARET A.Ş.
DİVA GİRİŞİM TEKSTİL SAN. VE TİC.A.Ş.
DERKA OTOMOTİV SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ.
DEMA POLİMER
CİMTAS BORU İMALATLARI VE TİC. LTD. ŞTİ.
CEBEL TEKSTİL - FERUDUN KAHRAMAN / MEHMET KAHRAMAN
BUTA PACK AMBALAJ SANAYİ VE TİCARET A.Ş.
BUSEB - BURSA SERBEST BÖLGESİ KURUCU VE İŞLETİCİSİ A.Ş.
BURKASAN PLASTİK ATIK YÖNETİMİ VE ÇEVRE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ
BURKASAN PLASTİK ATIK YÖNETİMİ VE ÇEVRE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ
BURAK BORU ÇELİK İMALAT MONTAJ KAYNAK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.
BİO DANIŞMANLIK VE ARACILIK HİZMETLERİ
BİLEKLER YOL VE YAPI MAKİNALARI SANAYİ VE TİCARET A.Ş.
BİLEKLER YOL VE YAPI MAKİNALARI SAN.VE TİC.A.Ş.
BAKTAT GIDA SANAYİ VE TİC. LTD. ŞTİ.
B-PLAS BURSA PLASTİK METAL
AUNDE TEKNİK TEKSTİL SAN. VE TİC. A.Ş.
ALMEN DIŞ TİCARET A.Ş
AKTIEBOLAGET ROTECH
ADG RULMAN VE OTOMOTİV SAN.
ACEL ELEKTRİK SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ.
ACARSOY TEKSTİL TİCARET VE SANAYİ A.Ş.
ABC SÜSPANSİYON SAN.TİC.LTD.ŞTİ.
ABB ELEKTRİK SANAYİ A.Ş.
3A TEKNİK KALIP SANAYİ TİCARET A.Ş.
