AYDIN DAĞTEKİN

Bursa’da 1994-1999 yılları arasında Büyükşehir Belediyesi Başkanı olarak görev yapan Erdem Saker, kente çok önemli projeler kazandırdı. Kent içi toplu taşıma sisteminin ana omurgasını oluşturan BursaRay’ın temeli, Saker döneminde atıldı. Soğanlı Botanik Parkı, Hayvanat Bahçesi, Zafer Plaza, Uluslararası Fuar Alanı ve şehirlerarası otobüs terminali de bu dönemde hayata geçirilen örnek projelerden bir kaçı.

1936 yılında doğan ve gazetemizde uzun yıllardır köşe yazarlığı yapan efsane başkan Erdem Saker, sorularımızı yanıtladı. Kendi döneminde planlanan ve hayata geçirilen projelere ilişkin bilgi veren Saker, Bursa’nın temel sorunlarına değinirken, 31 Mart yerel seçimleri sonrasında koltuğa oturacak yeni başkana da, bu sorunların çözümü noktasında önerilerde bulundu.

Trafiğe ağustosta 211 bin 389 taşıtın kaydı yapıldı Trafiğe ağustosta 211 bin 389 taşıtın kaydı yapıldı

- Başkanlığınız döneminde planlanan temel projeler nelerdi?

A.1994-1999 Erdem Saker Döneminde Yapılan İşler

1.Planlama

  • 2030 yılını hedef alan 1/100.000 ölçekli İmar Planında, DSİ İçmesuyu Projesinde belirlenen 2030 yılı nüfusu olan 2 milyon 300 bin kişinin yaşayacağı Yerleşim Alanları, Bursa OSB’ye ilave olarak düşünülen yeni sanayi bölgesi NOSAB’ı içine alan Sanayi Alanları, geri kalan bölümler de Korunacak Tarım Alanları olarak yerleştirilmiştir. Plan onay safhası öncesi BTSO Meclisinde iş dünyasına, Kent Konseyinde de Bursa halkına anlatılmıştır. İş dünyası planda NOSAB’ı görünce çok sevinmiş ve plana Bursa Anayasası adını koymuştur.
  • Kent Konseyi: Kentteki Sivil Toplum Kurumlarından birer temsilcinin, tüm Muhtarlar ve bilim insanlarının yer aldığı Kent Konseyini kurdum. Konsey başkanlı Büyükşehir Belediye Başkanıydı.
  • Yerleşimlerden ve iş yerlerinden çıkan katı atıkların, içlerindeki geri dönüştürülebilecek olanlarının ayrı toplanması ve yeniden değerlendirilmesi planı uygulamaya sokulmuştur.
  • Kent içi trafiğin düzgün akışını sağlamak amacıyla planlanan ve inşaatına başlanan BursaRay devreye girdiğinde, otobüslerin BursaRay’a dik çalışması ve aktarmalı ulaşım sisteminin uygulanması planlanmıştır.

- Bu dönemde hayata geçirdiğiniz projeler hangileri?

2. Yapım İşleri

  • BursaRay: Projenin Avrupa Raylı Sistemler Birliğince onayı sağlanmış, düşük faizli Alman Hükümet Kredisi temin edilmiş ve Arabayatağı-Emek arası 23km hat yapımı ve 47 vagon alımı ihalesi yapılmış, temel atılarak işe başlanmıştır. Vagon özellikleri de belirtilerek imalatına başlatılmıştır.
  • Yakın Çevre Yolları: İstanbul yolunun kent merkezine girmeden, Nilüfer Çayının iki yakasında yapılan düzenlemelerle, iki yönde Yakın Çevre yolu oluşturularak, Mudanya ve İzmir yoluna bağlanması sağlanmıştır.
  • FSM Bulvarı: İzmir yolunu Mudanya yoluna bağlayan ve ticari değer kazanan bu bulvar inşa edilmiştir.
  • Yeni Şehir İçi Yollar: Osmangazi, Yıldırım ve Nilüfer ilçelerinde yeni ulaşım yolları açılmıştır.
  • Bisiklet Yolları: Trafiğin yoğun olduğu bölgelerde, uygun olan yerlerde bisiklet yolları oluşturulmuştur.
  • Sosyal Konutlar: Osmangazi ve Yıldırım’da sosyal konutlar oluşturulmuştur.
  • Ertuğrulkent: Nilüfer’de, boş bir alanda, yeşil alanları ve ulaşım yolları yanında bisiklet yollarıyla özel projelendirilmiş, modern bir yerleşim alanı oluşturulmuştur.
  • Otobüs Terminali: Kent dışına çıkarıldı, yeni terminal binası ve bağlantı yolları yapıldı.
  • Küçük Sanayi Siteleri: Yalova yolu üzerindeki tamirhaneler için Kestel’de, kent içindekiler için de Nilüferde iki Küçük Sanayi Sitesi yapıldı.
  • Sosyal Konutlar: Uludağ eteklerinde kooperatif çatısında sosyal konutlar oluşturuldu.
  • Cumalıkızık: Tarihi köyümüzdeki binalar tamir edilerek görünümleri düzeltildi, Büyükşehir Belediyesi evlerden birini aşevi olarak işletmeye açtı, isteyen köylüler de evlerinde mahalli yemeklerini yaparak ziyaretçilere sundular.
  • Hamitler Mezarlığı: Kentimize düzenli yollarıyla ve parselleriyle yeni bir mezarlık kazandırdık.
  • Demirtaş’taki Vahşi Çöp Alanının Kardırılması: Alanın üzeri kil tabakayla kapatıldı, çöp gazları borularla dışarı alındı ve jeneratörlerle enerji üretildi. Böylece rüzgarlı havalarda pis kokularıyla şehri rahatsız eden gazlar faydaya dönüştürüldü.
  • Gökdere Bulvarı: Derenin iki yakasında oluşturulan bu bulvarla trafik akışı sağlandı.
  • Hamitler Çöp Depolama Alanı: Yerleşimlerden uzak bu alanın tabanı kille kaplanarak pis suların yeraltı suyuna karışması önlendi, çöpler tabakalar halinde sıkıştırılarak depolandı, üzerleri yine kil toprakla örtüldü, borular çakılarak gaz dışarı alındı ve kurulan santralda bu gazla enerji üretilmeye başlandı, halen de devam ediyor.
  • Doğalgaz Şebekesi: Kentin her noktasına ulaşacak şekilde genişletildi.
  • BUSKİ Şebekeleri: İçme suyu, yağmur suyu ve pis su şebekeleri kentin her noktasına ulaştırıldı. Özellikle büyük kapasiteli yağmur suyu hatları sayesinde, aşırı yağmurlarda bile taşkın olmadı. Bugün Türkiye’deki tüm içme suyu hatlarında kullanılan çelik boruların içindeki çimento alaşımlı, sağlığa zararlı olmayan kaplamayı, benim Almanya’da çalışan bir sınıf arkadaşımın çağrısıyla yerinde inceleyip, öğrendim ve ilk defa Bursa İçme suyu şebekesinde kullandırarak Türkiye’ye ben getirmiş oldum.
  • Soğanlı Botanik Parkı: Yakın Çevre Yolunun kuzeyinde, el konulmasaydı gecekondularla dolmaya hazır 400 dönüm alanda, o yıllarda ülkemizde yetiştirilmediği için İtalya’dan getirdiğimiz çok değerli bir ağaç koleksiyonuna sahip, halkımızın boş zamanlarını yürüyerek, spor yaparak geçirdiği çok renkli bir kent parkı oluşturduk.
  • Hayvanat Bahçesi: Önce Avrupa Hayvanat Bahçelerinin üyesi olduk, onların görevlendirdiği danışmanların nezaretinde, onların kurallarına uygun hayvan barınaklarının yapıldığı, oluşturulacak hayvan türlerinin onlarca ücretsiz olarak karşılandığı, bakıcı elemanlarımızın onların uzmanları tarafından eğitildiği, Bursa Hayvanat Bahçesini kurduk. Halen Bahçemizde 300 türden 1000 hayvan yaşamaktadır.
  • Zafer Plaza: Uzmanlarımızca ABD’deki alışveriş merkezleri oluşumu incelenerek projelendirilmiştir, oluşumun temel kuralı, örneğin bir kadın giyim mağazasının yanında hangi tür mağazalar yer alması kuralı, burada uygulanmıştır. Yer belediyeye aittir, karşılığında plazanın belli bölümleri belediye mülküne geçmiştir.
  • Uluslararası Fuar Alanı: Münih Fuarını uzmanlarımla beraber gezdik, yönetiminden bilgi aldık ve Fuar Alanımızı projelendirdik. Proje her etabı aynı projenin tekrarı olacak şekilde, Bursa Ticaret Sanayi Odası ortaklığında, ilk adımda 3 bölüm inşa edilerek işletmeye açıldı. Bugün Adliye Sarayının yapıldığı yerde de Fuar oteli yapılacaktı. Ne yazık ki bu düzen bozuldu, şimdilerde Ticaret Sanayi Odası yeni fuar alanı arayışı içinde.
  • Fethiye Dörtçelik Huzurevi: Fethiye Dörtçelik Huzurevi tesisi, 31 Mayıs 1998 tarihinde hizmete girdi. Bu bina toplam 114 oda, 252 yatak kapasiteli olup tek ve iki yataklı mobilyalı lüks odaları, aileler için suit mobilyalı lüks daireleri, iki ve üç yataklı normal odaları ile sakinlerine çağdaş huzurevi hizmeti veriliyor.

-Size göre Bursa’nın temel sorunları neler?

B. Bursa’nın Temel Sorunları

  • Değerli Tarım Alanlarının Korunamaması: Bursa Ovası, tamamı DSİ’ce yapılan sulama ve drenaj sistemlerine ve birinci sınıf tarım topraklarına sahiptir. Sanayicinin bizzat kendisinin Bursa Anayasası adını koyduğu 1/100 bin ölçekli planda iki Sanayi Bölgesi varken, büyük çoğunluğu o değerli tarım toprakları üzerinde kurulan Sanayi Bölgeleriyle 18 OSB’ye ulaşılmıştır. Ayrıca bu sanayileşmenin körüklediği göç hareketi de kent nüfusunu patlatmıştır. İşte bu nüfus patlaması da, tarım toprakları üzerinde kaçak yerleşim alanlarını oluşturmuştur.
  • Akarsularda Zehir Akmaktadır: Yerleşim alanlarından çıkan evsel atık sular BUSKİ arıtma tesislerinde, kentin çok hızlı büyümesi nedeniyle tamamı arıtılamamaktadır, sanayi tesislerinden çıkan kimyasal kirliliği yüksek sular da kısmen arıtılarak doğrudan akarsulara bırakılmaktadır.
  • Kent İçi Ulaşım Sıkışıklığı: Hızlı nüfus artışı, toplu taşım sistemlerinin yanlış bütünleştirilmesi, kentlilerin özel araç kullanımından vazgeçmemeleri kent içi ulaşımı kilitlemektedir.
  • Hava Kirliliği: Ulaşım ve ısınma sistemlerinin körüklediği hava kirliliğinin sağlığımızı etkilediğinden şikayet ederiz. Oysa sağlığımızı etkilemesinin çok ötesinde, iklim değişikliğine neden olması nedeniyle, yerküre üzerindeki yaşamımızı etkilemektedir.

-Bu sorunlara ilişkin çözüm önerileriniz nelerdir? 31 Mart’ta koltuğa oturacak yeni belediye başkanına neler tavsiye edersiniz?

C. Sorunların Çözüm Yolları

  • Çarpık Yapılaşma: Uygulama İmar Planlarının yapıldığı yeni yerleşim alanlarının, altyapıları tamamlanarak yerleşime hazır tutulması ve her kesime uygun konutların, ihtiyaca uygun hızla inşa edilmesi. Ve de plan dışı yapımlara kesinlikle izin verilmemesi önem kazanmaktadır.
  • Toplu Taşıma: Bursa’nın ulaşım sisteminin bel kemiği BursaRay’dır ve de BursaRay’a dik çalışacak otobüs hatlarıdır. Biz BursaRay planlamasını yaparken ulaşım sisteminin iskeletini böyle planlamıştık ki bugün tüm Avrupa kentlerinde ulaşım bu düzende işlemektedir, kent merkezlerinde otomobil çok azdır, insanlar yürür ve aktarmalı toplu taşımı kullanır. Bu konuda bir önerimi, BOSB ve BursaRay yönetimine çağrı yaparak köşemde dillendirmiştim, gelin bu aktarmalı ulaşım sistemini kurun ve işçi servislerini kaldırın diye.
  • Çevre Kirliliği: Bu konu, ilkokullardan başlayan bir toplumsal eğitim gerektirir. Diğer bir deyimle yediden yetmişe hepimiz çevreyi kirletmemeliyiz.

D. 31 Mart Yerel Seçim Sonrası Seçilen Başkana Bazı Öneriler

  • Kent Konseyini Halkla Bütünleştirin: Benim kuruluşunu yaptığım düzende, tüm SKT’ler, tüm Muhtarlar ve Bilim İnsanlarının katıldığı ve Başkanın bizzat yönettiği düzende, kent sorunlarını masaya yatırın, tartışın. Oluşan çözüm önerilerini Başkan Belediye Meclis gündemine aldırarak tartışılmasını, uygun bulunanların uygulamaya sokulmasını sağlasın.
  • Nilüfer’i Temiz Akıtın: Nilüfer’e paralel bir pis su kanalı açarak arıtılmış olsalar da, hem BUSKİ, hem de sanayi bölgeleri deşarj sularını Marmara denizine ulaştırın ve derin deşarj sistemi ile denizin dibine pompalayın.
  • Kent İçi Ulaşım Sistemi: Kent bütününde BursaRay-Otobüs aktarmalı ulaşımı yaygınlaştırın, servis taşımacılığını en aza indirin.
  • Yeni OSB Kuruluşuna İzin Vermeyin: Bursa Ovasındaki OSB’lerde de boş olan parsellere, sadece tarım, hayvancılık ve süt ürünleri üreten tesislerin kurulmasına izin verin. Yine de boş parseller kalırsa, bu parsellerde seralar kurarak Avrupa pazarlarında değerli olacak tarımsal ürünleri dört mevsim üretip ihraç etmelerini önerin.
  • Güneş Enerjisi Sistemini Mecburi Kılın: İmar yönetmeliklerine, yapılacak ev veya her nevi tesisin çatılarına, ihtiyacı olan enerjiyi karşılayacak kapasitede güneş enerjisi sistemi yerleştirilmesini ekleyin.

Editör: TE Bilisim