SEMİH AYDIN

Üretimi üç gün aksatan elektrik kesintisi sanayiciyi imalat ve ihracat noktasında zor durumda bırakırken, doğal gazdaki kısıntının devam edecek olması ve kademeli tarife uygulaması, organize sanayi bölgelerinde faaliyet gösteren sanayiciyi olumsuz etkileyen faktörler oldu.

Türkiye’deki organize sanayilerinde son bir haftadır gündem enerji. Elektrik kesintileri ve doğal gaz kısıtlama kararları üretim ve ihracat noktasında OSB’lerde faaliyet gösteren sanayiciyi zor durumda bıraktı. Türkiye’de üretimin üssü sayılan Bursa’da da sanayiciler yaşanan gelişmelerden büyük ölçüde etkilendi. Ekohaber’e değerlendirmelerde bulunan sanayiciler enerjide yaşanan kısıtlama ve kesintilerin üretim ve siparişleri yetiştirmede kendilerini zor durumda bıraktığını vurguladı. Sanayiciler doğal gazda uygulanan kademeli tarifenin ise OSB dışında faaliyet gösteren firmalara kıyasla kendilerine rekabette dezavantaj oluşturduğunu vurguladı.

Şinasi GÜNEŞ
BEMİS Teknik Elektrik Gn. Md.
Yabancı müşteriye kesintiyi bahane sunamıyorsunuz
Elektrik kısıtlaması firmamızı ciddi anlamda olumsuz etkiledi. Özellikle yurt dışı ve yurt içi siparişlerin zamanında gönderilememesi firmamız adına önemli bir eksiklik oldu. Yurt dışındaki müşteriye elektrik kesintisini bahane olarak sunamıyorsunuz. Öyle bir şey söylemek ülke imajını yerle bir eder. 
Dolayısıyla biz de başka mazeretler göstermeye çalıştık. Önümüzdeki süreçte olası elektrik kısıtlamalarına karşı alacağımız herhangi bir önlem pek mümkün değil. Devletimizin bu konuda gerekli önlemleri almasını bekliyoruz. Doğal gaz kısıtlamasının da ciddi olumsuz sonuçları olduğunu her türlü enerji kısıtlamasının üretime ciddi darbe vurduğunu en başta hükümetin de bildiğinden eminim. 
Giderek artan enerji talebini karşılamak için devletin attığı adımlar oldukça önemli. Akkuyu Nükleer Santrali’nin ve yapımı bitmek üzere olan barajların bir an önce devreye girmesini bekliyoruz. 2022 yılının asrın son yılı olduğunu, oldukça kritik bir yıl olacağını hep söylüyorum. Bu kadarlık enerji kısıtlaması bir şekilde telafi edilebilir. Umarım bundan sonra daha başka sıkıntılar oluşmaz. Bize düşen maksimum verimli maksimum tasarruflu ve tedbirli olmak.

Ramazan KAYA
Akademika Ambalaj Gen. Md.
Enerjiyi çok kullanan firmalar cezalandırılıyor
Son iki aydır yaşanan durgunluğun üzerine 3 günlük elektrik kesintileri tuz, biber olmuştur. Üretim kayıplarına bağlı olarak, maliyetler artarken, tahsilâtlar da durma noktasına gelmiştir.
Elektrik kesintilerinin tekrardan yaşanması ihtimaline karşı daha fazla stoklu çalışmak zorunda kalabiliriz. Jeneratörümüzü büyütebiliriz. Fakat bunlar sorun için geçici çözümlerdir. Asıl olan hükümetin kalıcı tedbirler almasıdır. BOTAŞ’ın organize sanayi bölgelerinde kısıtlamaya gidecek olmasının üretimlerimizi ve ihracatımızı olumsuz yönde etkileyeceği kesindir. Bir de ihracatçı firmalar sipariş alırken, yabancıların tereddüdü ve endişesiyle karşılayacakları için sipariş kayıplarına sebep olacaktır.
Kademeli tarife uygulamasındaki asıl sorun, enerjiyi çok kullanan firmaların cezalandırılmasıdır. Oysa enerji çok kullandıkça enerji birim maliyetlerinin düşmesi gerekir. Bizde ise enerji kıt kaynak olunca daha yüksek maliyetler ödemek zorunda kalınıyor. 
Tüm bu yaşananlar üretim maliyetlerinin artmasına sebep olacaktır. Buna bağlı olarak ihracattaki rekabet gücümüzü zayıflatacaktır. Gelinen bu noktada ülkemizde üretim yapmak daha da zorlaşmıştır. Enerji politikamızın gözden geçirilmesi ve bir an önce alternatif enerji kaynaklarına yatırımların ve teşviklerin yapılması gerekmektedir.


Emel ÖZKAN TAŞYAKAN
Destek Amortisör YKÜ
Kesintilerde firmalara bilgi verilmeli
Elektrik kesintisinin 72 saat olması ve bu kesinti öncesinde hiçbir uyarı verilmemesi üretimde şok etkisi yarattı. 72 saatlik bir kesinti firmamız açısından oldukça ciddi bir üretim kaybı demek. Özellikle haftalık ihracat programında en az 2 hafta sarkmaya sebep olan bu kesinti maddi anlamda hem firmamız, hem müşterilerimiz, hem de çalışanlarımız açısından kabul edilemez bir durum. 
Kesinti planı varsa zamanlama ve süre ile ilgili en az 1 hafta öncesinde firmalara bilgi verilmeli ki bizler önlem alalım. Üretim planımızı ve çalışma saatlerimizi düzenleyelim. Müşterilerimizi bilgilendirelim. Bugüne kadar OSB de planlı – düzenli – saatlik kesintilere karşı hazırlıklıydık. Jeneratör ile üretimimizi çok etkilemeden kesintileri atlatabiliyorduk. Ancak mevcut jeneratörler ile 72 saatlik bir tam kesinti ne yazık ki üretimdeki enerji ihtiyacımızın tamamını karşılayamaz. Yatırım maliyetlerini göz önünde bulundurarak önümüzdeki yıllarda güneş enerjisi kullanımını devreye almayı düşünüyoruz. Ancak bu plan orta vadeli olacağından ve üretimdeki tam kapasite ihtiyacı karşılayamayacağından anlık olarak uygun maliyetli bir çözüm bulmakta zorlanıyoruz. Doğal gaz ile çalışan bazı makinalarımız verimlilik anlamında elektriğe göre daha uygun olduğu için tercih edilmişti.  Ancak bu kısıtlamalar ve değişen enerji maliyetleri bu yatırımları da gözden geçirmemize neden oldu. Üretimde pandemi ile birlikte yeni yeni toparlanma başlamışken ve vardiya sistemi oturmuşken oldukça soğuk geçen bu dönemde hem ısınma hem de üretim için doğal gaz kullanımımız haliyle arttı. Kısıtlamaya göre taahhüt ettiğimiz debinin üzerine çıkmamak için günlük – anlık kontroller ve aç-kapa şeklinde kontrol sağlamaya çalışıyoruz. OSB’ler son yıllarda rekabetten uzak ve yüksek maliyetler getiren bir yapıya dönüşmeye başladı. Enerji kullanımındaki son düzenlemelerden sonra OSB dışındaki rakiplerimizle maliyet anlamında rekabet edebilmemiz çok zor. OSB dışındaki firmaların ne aidatı, ne atık gideri-kontrolü, ne de fahiş kira giderleri yokken üzerine OSB’ye pahalı enerji kullandırılması firmaları bu yapıdan uzaklaştırır. OSB’lerdeki mantık dışı bu uygulamanın son bulmasını diliyoruz. Üretim kaybı nedeni ile oluşan zararımızı ve gecikmeleri telafi etmek, müşterilerimize bu durumu en az şekilde yansıtmak önceliğimiz olacak. Yurt dışı müşterilerimize enerji kesintisi sebebi ile yaşadığımız gecikmenin izahatını yapmak oldukça güç ve güven sarsıcı.

Tülay HACIOĞLU ŞENGÜL
Maysan Mando Genel Müdürü
Pozitif imajımızı korumaya gayret göstermeliyiz
OSB’lerde yaşanan elektrik kesintisinin üretime olumsuz etkisi oldu ve bu süreçte yaşanan bazı belirsizlikler sanayicilerde enerji kesintilerinin ilerleyen zamanlarda de devam edebileceği yönünde bazı endişeler yarattı. Enerji kesintisinin olması, üretimsel ve ölçek ekonomisi açıdan optimal dengeyi bozdu ve sanayicinin daha yüksek maliyetlere katlanmasına neden oldu. 
Maysan Mando olarak bu zorlu süreçte ivedilikle tasarruf tedbirlerimizi aldık. Üretim ve diğer genel alanlarda tüketimi azaltacak kaizen çalışmaları yapıyoruz. Gerektiğinde mobil jeneratörlerimizi devreye alarak siparişlerimizin zamanında karşılanmasını sağlamaya çalışacağız. Bu süreçte özellikle dış rekabet gücümüzü korumaya, Türk imalatçılar olarak tedarik sürecinin etkin yönetimi açısından kazandığımız pozitif imajı korumaya ve geliştirmeye; her zamankinden daha fazla gayret göstermeliyiz.   Enerjide yüksek düzeyde dışa bağımlı olmanın ortaya çıkardığı ekonomik maliyetlerin sonucu olan cari açık yanında şu an yaşadığımız enerji kesintileri sorunu birlikte ele alındığında; ülkemizin yenilenebilir enerji kaynakları başta olmak üzere, yerli enerji arzını arttıracak alternatifleri üretmesinin önemi ortaya çıkmaktadır.

Selçuk EREN
E. C. S. Cam Sanayi YK Başkanı
Doğal gaz kısıntısı cam üretimini sekteye uğratır
Bölgemizde yaşanan 3 günlük kesinti bizi çok olumsuz etkiledi. Gerek iç pazar gerekse de ihracat ile ilgili terminlerimizi ötelemek zorunda kaldık.
Olası sıkıntılarla bir daha karşı karşıya kalmamak için jeneratör yatırımı yapmayı planlıyoruz. Yaşanan elektrik kesintileri ve doğal gaz kısıtlamaları firma olarak faaliyet gösterdiğimiz cam sektörü özelinde çok büyük kayıplara neden olacaktır. Çünkü cam imalatı tamamen doğal gaza bağlı olarak fırınlarda gerçekleştirilir.
Doğal gazda faturalarındaki kademeli tarife uygulaması maalesef bizi olumsuz etkiliyor. Mesela organize sanayi bölgesi dışında üretim yapan rakiplerimizde hiçbir doğal gaz kısıtlaması olmadı. Bu durum, organize sanayi bölgesi içerisinde üretim yapman firmamıza zarar olarak yansıdı. Kesintiler, doğal gaz kısıtlaması ve kademeli tarife uygulaması firmamızı olumsuz yönde etkileyecektir. Rekabetten dolayı fiyat arttıramayacağımız için kârlılığımız biraz daha düşecek. Temennimiz enerji krizinin bir an evvel çözülmesi ve sanayiciye uygun şartlardan enerji sağlanması yönündedir.

Ali GÜZELDAĞ 
AG Mensucat YK Başkanı
Kayıplar telafi edilebilir
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, doğal gaz anlaşmalı olduğumuz ülkelerin son günlerde ülkemize yaşattığı sıkıntı nedeniyle enerjide kısıtlama yaşanmıştır. Soğuk kış günlerinde hanedeki tüketicilerinin bu kısıtlamadan etkilenmemesi adına sanayi tesislerimizdeki elektrik ve doğal gaz tüketiminin kısıtlamaya gidilmesi nedeniyle de sanayideki üretim süreci maalesef olumsuz etkilemiştir. Ancak kısıtlamamın 3 günle sınırlı olması ve yoğun kar yağışına denk gelmesi ile birleşince telafisi mümkün olabilecek bir kayıpla bu süreyi geçirmiş olduk. Bu kısıtlamanın tekrarlanması veya uzaması durumunda ise üretimdeki termin ve tedarik zorluklarını yaşanması kaçınılmaz bir durumu meydana getirecektir. Bu durum fiyatlarda ve enflasyona da olumsuz etki yapabilir.
Eğer ülke olarak ihracat odaklı bir ekonomik büyümeyi hedefliyorsak enerjide kalıcı çözümler bulmak zorundayız. Bunun için öncelikle enerjideki dışa bağımlılığımızı en aza indirmek gerekir. Bu süreçte yenilebilir enerji hedefleri ile birlikte ileride devreye girecek olan Akkuyu Nükleer Enerji Santralinin de ülke ekonomisine stratejik katkısı daha iyi anlaşılmaktadır. Enerji politikasındaki bu gelişmelerin ileride ülkemiz ihracatına olumlu katkı sağlayacağını öngörebiliyoruz.  
Ancak Türkiye olarak enerji stratejimizi ülkemizin mevcut enerjiyi ne kadar verimli kullandığına bakılmalı ve enerji açısından gelişmişlik seviyesine nasıl ulaşabiliriz konusunu araştırıp bunun sonuçları ile birlikte ülke gündemine enerji verimliliğini de almalıyız. Önemli olan gelişmiş ülkelerdeki gibi kişi başına enerji tüketimimizin yüksek, enerji yoğunluğumuzun düşük olması sağlanmalı yani enerjiyi en iyi nasıl verimli kullanırız ve bu beceriyi hem sanayiciye hem tüketiciye nasıl kazandırabilirizin çabası sağlanmalıdır.
Enerjinin maliyeti ve enerji yoğunluğunun önemi bu sıkıntılar yaşanmadan önce ülke gündeminde kalmalı hane halkı ve sanayilerde büyük projelerle hayat bulmalıdır.

Kesintiler talebi patlattı, Jeneratör bulunamıyor

Olgun Karabiber 

Limadem Elektrik ve Limaç Elektromarket YKB

Doğal gaz sıkıntısı nedeniyle organize sanayi bölgelerine üç gün boyunca elektrik verilememesi, sanayiciyi jeneratör arayışına yöneltti. Firmalar, yaşanan ani gelişmeler nedeniyle oluşan yoğun talebi karşılamakta zorlanırken, kiralık ya da satılık jeneratör bulunmaz oldu.

Geçen hafta Boru Hatları İle Petrol Taşıma Anonim Şirketi’nin (BOTAŞ) sanayide kullanılan doğal gazda kısıtlamaya gideceğini duyurmasıyla başlayan süreçte baş gösteren enerji sıkıntısı, Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi’nin (TEİAŞ) organize sanayi bölgelerinde üç günlük elektrik kesintisine gideceğini duyurmasıyla devam etti. Yaşanan ani gelişmeler bu bölgelerde üretim yapan sanayiciyi zor durumunda bıraktı. Firmalar, üretimlerinin ve siparişlerinin aksamaması için alternatif çözümler aramaya koyuldu. Bu süreçte en yoğun talep ise jeneratörlere oldu.

Jeneratör satıcıları fazla mesai yaptı
Türkiye’de sanayi üretiminin merkezlerinden olan Bursa’da da sanayicilerin satılık ya da kiralık jeneratörlere yoğun talebi oldu. Jeneratör satış ve kiralama hizmeti veren firmalarda bu süreçte yoğun mesai başladı. Limadem Elektrik ve Limaç Elektromarket Yönetim Kurulu Başkanı Olgun Şafak Karabiber özellikle kiralama ile ilgili ciddi bir talep artışı olduğunu vurgulayarak, kendileri gibi bu işi yapan firmaların ellerinde jeneratör kalmadığına dikkat çekti.

Ertuğrul Çelik

Befaş Elektrik Genel Müdürü 

Befaş Elektrik Genel Müdürü Ertuğrul Çelik ise geçtiğimiz hafta perşembeden pazar gününe kadar  satılık ve kiralık bütün jeneratörlerin hızla el değiştirdiğini ve büyük bir sirkülasyon olduğunu söyledi.

Firmalar üretimin durmaması için jeneratöre yöneldi
Karabiber ve Çelik yaşanan süreçte daha çok hangi sektörlerden, ne tip jeneratörlere yönelik talep geldiği hakkında da bilgilendirmelerde bulundu. Karabiber, kendilerine daha çok otomotiv, otomotiv yan sanayi ve tekstil sektörlerinden talepler geldiğini aktararak, genelde 500 kva ve üzerindeki büyük güçlerde olan jeneratörlere talep olduğunu ifade etti. Çelik ise özellikle imalatların durmaması gereken otomotiv, boyahane gibi sektörlerden kendilerine talep geldiğini belirterek, “Durduğunda proseste sorun yaşanacak kısımlar için firmalardan büyük bir talep geldi. Piyasada satılık ya da kiralık 100 kva’dan 3000 kva’ya kadar her dirençteki jeneratöre ihtiyaç var” dedi.

En önemli nokta hızlı servis
Sektörün uzman isimleri firmalara jeneratör temininde dikkat edilmesi gereken hususlar konusunda da uyarılarda bulundu. Karabiber ve Çelik bu noktada dikkat edilmesi gereken en önemli konunun satış sonrası hizmetler olduğunu vurguladı.Limadem Elektrik ve Limaç Elektromarket Yönetim Kurulu Başkanı Olgun Şarak Karabiber jeneratör alımında en önemli noktanın her işte olduğu gibi güven olduğunu vurgulayarak şunları söyledi: “Jeneratör temininde satış sonrası hizmetler ağı olan firmalar tercih edilmelidir. Jeneratör seçiminde ise kesinlikle doğru güçte bir jeneratör olmasına dikkat edilmeli. Ayrıca kapalı bir yerde jeneratör için yer tespiti yapılıp, havalandırma kurallarına da uyulması gerekiyor.” Jeneratör satan ve kiralayan firmaların elinde neredeyse jeneratör kalmadığına vurgu yapan Befaş Elektrik Genel Müdürü Ertuğrul Çelik de, bakımları yapılmamış olan kiralık jeneratörlerde arıza yaşandığına dikkat çekti. Çelik jeneratör satın alır ya da kiralarken en önemli hususun servis olduğunun altını çizerek, “Özellikle belirli markalar dışında Türkiye’de servisi olmayan, yedek parçası bulunmayan jeneratörlerin ülkemizde satıldığını biliyoruz. Bu markaların tercih edilmesi durumunda, en küçük bir jeneratör arızası yaşandığında firmaların yolda kalması yüksek ihtimal. O yüzden bilinen ve tanınmış markaların tercih edilmesini tavsiye ediyoruz” diye konuştu.

Firmalara hazırlıklı olun tavsiyesi 
Sektörün uzman isimleri kesintilerin tekrar yaşanması ihtimaline karşı sanayiciye uyarılarda da bulundular. Kesintilerin ileride de yaşanmasının muhtemel olduğunu belirten Olgun Şafak Karabiber, “Jeneratör ihtiyacı olan firmalar hızlı bir şekilde jeneratör alımı yapmalı ya da uzun dönem kiralamalıdır. Jeneratörlerin motor ve alternatör aksamları genelde yurt dışından ithal edildiği için, bu ürünler firmaların fabrikasında bulunmuyorsa üretim süreci beklenmelidir. Çünkü büyük güçte bir jeneratörün kiralık olarak kısa süre bulunması pek olası değildir. Piyasada bunlar az bulunur. Bu yüzden elektrik kesintisini beklememeden aksiyon almalısınız” şeklinde konuştu.Yaşanan süreçte jeneratör tedarikindeki sıkıntıların firmaların bu tarz problemlere hazırlık olmamasından kaynaklandığının altını çizen Ertuğrul Çelik ise şunları söyledi: “OSB’lerde böyle bir elektrik kesintisi yaşanmadığı için firmaların jeneratörle ilgili altyapısı söz konusu değildi. Sanayicilerimiz bu hazırlıkları daha da artırmalılar. Çünkü gelecekte elektrik kesintileri daha sık yaşanacak gibi gözüküyor.”