Ayşe Nur BÜYÜKHAN – Semih AYDIN
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) beklentinin üzerinde olan faiz artışı kararı iş dünyasında farklı görüşlerin oluşmasına neden oldu. Bazı iş insanları enflasyonla mücadele için faiz kararının olumlu olduğunu söylerken, yüksek faizin yatırım, üretim ve kredilere ulaşmada sorun oluşturabileceğini belirtenler de oldu. İş dünyası temsilcileri yıl sonuna doğru faiz artışlarının devam edeceği görüşünde birleşti.
İbrahim BURKAY
BTSO YK Başkanı
Yüksek faiz reel sektörde dengeleri değiştirecek
Merkez Bankası tarihinde tek kalemde en yüksek ikinci faiz artışını gerçekleştirdi. Yıl sonu için yüzde 58 olarak öngörülen enflasyonla mücadele kapsamında yapılan çalışmaları destekliyoruz. Ancak yüksek faiz hamlesinin reel sektörde birçok dengeyi değiştireceği unutulmamalı. Özellikle nakit akışını olumsuz etkileyecek bu durumların özel sektörümüze yansımalarının da yakında takip edilmesi kritik önem arz etmekte.
Ülkemizin üç yıllık yol haritasının çizileceği Orta Vadeli Plan’ın (OVP) hazırlıkları tamamlanmak üzere. Yeni ekonomi programında stratejik öneme haiz yatırımlardan feragat etmeden enflasyon ve cari açık sorunlarını tetikleyen, verimsiz tüketim ve yatırım harcamalarını kontrol altında tutan bir anlayışın da mutlaka bu dönemde hakim kılınması önemli. Dönüşüm ve verimlilik odaklı yatırımlarla üstün olduğumuz ve küresel üstünlük sağlayabileceğimiz alanlara ayırabileceğimiz kaynaklar ülkemizin hedeflerini gerçekleştirmesinde belirleyici bir rol oynayacak. Yatırım teşvikleri, ihracat ve vergi destekleri bu noktada en önemli enstrümanlarımız olacak.
Ali GÜZELDAĞ
A.G Mensucat YK Başkanı
Arayışın sancılarını yaşıyoruz
Böyle bir faiz artışı beklenmemesinin nedenini bir önceki faiz artırımının tahmin edilenden daha düşük oranda kalması olarak yorumluyorum. Şu durumda dövizin hızlı bir tepki vermesi ve tekrar toparlanması mevcut durumun bu şekilde devam edeceğini gösteriyor. Ciddi anlamda faiz artışının dövize etkisinin istenilen boyutta olduğuna inanmıyorum.
Ülke ekonomisi ihracat odaklı bir ekonomi bu nedenle dövizdeki bu ciddi dalgalanmalar, maliyet hesaplanması ve satış konularında önemli bir sorun yaratacaktır. Biz sanayiciler olarak bu noktada ileriyi görmek isteriz. Faiz kararının sonraki dönemlerde nasıl bir tepkiye dönüşeceğini hep birlikte göreceğiz. Mevcut ekonomik sistemin dışında bir arayışın sancılarını yaşıyoruz, bu olumlu da olumsuz da sonuçlanabilir.
Rengin EREN
Erener Otomotiv YKÜ
Kademeli artışı tercih ederdik
Faiz çok uzun süre baskılandığı için hepimiz faiz artışını bekliyorduk. Ancak bu kadar hızlı bir şekilde olması yerine kademeli bir artışı tercih ederdik. Geçmişte de benzer tecrübeleri yaşadığımız için bunlara alışkınız.
Önümüzdeki süreçte faizin daha da yükseleceğini düşünüyoruz. Özel bankalarda yüzde 40 – 45 arasında bir faiz konuşuluyor. Faizin yüzde 50’ye kadar artabileceğini öngörüyorum.
Faiz artışları yatırımları da etkileyecektir. Krediler hala yeteri kadar açık değil. Kredi faiz oranları yeterince beklenti düzeyinde değil. Onlar da yükseliyor faizlerle birlikte. Bu dönemde piyasalar netleşmediği için hiç kimse yatırım konusunda istekli olamıyor.
İlker DURAN
İLKOM YK Başkanı
Kredi musluklarının açılacağını düşünüyorum
Ekonomide faiz önemli dengelerden birisi ve şu an birçok alanda denge bozuldu. Ekonomi yönetimi bu dengeyi sağlamaya çalışıyor, bu doğrultuda da faiz artırımıyla ilgili beklentiler hayata geçmeye başladı. Ancak bu artış bizim beklentimizin çok üzerinde oldu, piyasalar da zaten ona göre tepki verdi. Biz bu durumu iç piyasaya göre değerlendiriyoruz bir de uluslararası ekonomi çevrelerinin değerlendirmelerine de bakmak gerekiyor. Benim gördüğüm kadarıyla dünyada bu olumlu bir algı oluşturdu. Türkiye’nin kredi limitinin de yükseldiğini görüyorum ve doğru yolda olduğumuzu düşünüyorum. Sanayicinin finansmana erişimi noktasında ciddi sıkıntılar var bunların giderilmesi gerekiyor. Bu anlamda da faiz artışlarının çözüm olacağını düşünüyorum. Önümüzdeki dönem kamu bankaları başta olmak üzere kredi musluklarının açılacağını düşünüyorum.
Mesut OKYAY
Bebetto YK Başkanı
Artışı olumlu buluyorum
Faiz kararını geç kalınmış bir karar olarak değerlendiriyorum. Ekonomi yönetiminin göreve başladığında büyük adımlarla gitmesi lazımdı. Çünkü enflasyonu frenleyebilmek için ister istemez faizde bir artışın hızla yapılması gerekiyor. İlk olarak yüzde 5 puanlık bir artıştan sonra, 2,5 puanlık bir artış yaşandı. Bu durum piyasadaki beklentilerin göz önüne alınmayacağı yönünde bir görüşe yol açtı. Bunun ardından 7,5 puanlık bir artırım geldi. Bu kararı çok olumlu buluyorum. Piyasaların normale dönene kadar artışların devam edeceğini düşünüyorum.
Zaman içerisinde bulanan suyun durulması çok kolay olmayabilir. Ancak adımlar attıkça, taşlar yerine oturdukça yavaş yavaş suların durulacağını düşünüyorum.
Serdal GÜLMEZ
SESE Tekstil YK Başkanı
Enflasyonu düşürmemiz gerekiyor
Şimdiye kadar yürütülen politikalar nedeniyle hepimizin beklemediği bir karardı ancak maalesef alındı böyle bir karar. Maalesef diyorum çünkü bu durumun kredi faizlerini artıracağını biliyoruz, sanayici zaten krediye ulaşamıyordu şimdi de çok yüksek bir maliyetle ulaşabilecek. Bu durum da bizim ürettiğimiz ürünlerin maliyetlerini artıracak.
Yeni Maliye Bakanımızın da söylediği gibi rasyonel politikalara da dönmemiz gerekiyordu ama ben geç alınmış bir karar olarak yorumlayabiliyorum. Daha önce alınmış olsaydı biz bu kurları görmezdik. Rasyonel düşünürsek, enflasyonun yüzde 50’li bantlarında açıklandığı dönemlerde faizin enflasyonun üzerinde olması gerekiyor. Dolayısıyla enflasyonu düşürmemiz gerektiğini düşünüyorum, enflasyon çok büyük bir tehlike.
Ömer EŞER
İsmail Yedek Parça YKB
5 yıl öncesine geri döndük
Faiz kararının bu kadar yüksek olması piyasanın duracağı anlamına geliyor. Zannediyorum ki bu kararı verenler de zaten ekonominin biraz stabil hale geçmesini istiyorlar. Merkez Bankası kararı sonrası döviz kısa süreliğine düştü ancak hemen ardından yeniden yükseldi. Dövizdeki artışın devam edeceğini düşünüyorum çünkü Merkez Bankası sene sonu için beklentisini 30’un üzerinde açıklamıştı.
Hedef olarak 2024’ün en azından ilk 6 ayına kadar ekonomiyi sakin, durağan bir hale getirmek istiyorlar. Böylece 2024’ün 6’ncı ayından itibaren de fiyatları aşağıya çekmek istiyorlar ama bunun için de zor bir senemiz var önümüzde. Tabi bizi burada seçim ekonomisiyle açılabilecek para muslukları biraz rahatlatabilir ama Merkez Bankası’nın yapmak istediğinin bu olmadığını düşünüyorum.
5 yıl öncesine geri döndük. İş piyasasını, yatırımcıyı olumsuz etkileyecek bir karar. Faizin normalde 40’lara yaklaştığı bu günlerde yüzde 40 faiz ile kimse yatırım yapmayacaktır veya yapmakta zorlanacaktır.
Hakan ŞENOCAK
Şenocak İnşaat YKB
Banka ve Merkez Bankası faizleri eşit olmalı
Reel ekonomiye dönmemiz gerekiyor, bir de dövizi dengelememiz için kur korumalıdaki paranın bir şekilde dövize değil de tekrar TL’ye geçmesi için bu gerekliydi. Banka faiziyle Merkez Bankası faizlerinin eşit olması gerektiğini düşünüyorum, böylece para tekrar dövize gitmeyecektir. Faiz artırımıyla birlikte ilk etapta döviz biraz geri geldi bu şu anlama geliyor; kur korumalıdan çıkacak büyük bir para var, bu TL olarak çıkana kadar faiz artırımlarının bir miktar daha devam edeceğini düşünüyorum. Döviz artmadan paranın TL faiz olarak bankalara geri dönmesi lazım ki normalleşebilelim, o nedenle bu artırım 30’a kadar gidebilir.
Muzaffer LOYAN
İtimat Mobilya YK Başkanı
Faizde daha fazla artış öngörmüyorum
Mobilya sektörü hem üretim hem de perakende anlamında faiz kararlarındaki dalgalanmalardan etkileniyor. Beklentilerin üzerindeki faiz artışı doğal olarak döviz kurlarını da etkiledi. Bu durum ihracat yapan arkadaşlarımızı da doğrudan etkiledi. Ancak ben önümüzdeki süreçte yüksek faiz artışları olacağını öngörmüyorum. Belki 1 – 2 puanlık daha artış olabilir. Fakat, faizin bu seviyelerden daha da yukarı çıkacağını çok fazla düşünmüyorum.
Tekin ÇANGA
Sentez Yayıncılık Kurucusu
TL’ye dönüş sağlanmaya çalışılıyor
Mehmet Şimşek’in gelmesiyle birlikte reel politikalara dönüleceği sinyali vardı, ilk etaptaki ufak artışlar endişelendirmişti bizi ancak, şimdiki artışı ben doğru buluyorum hatta geç kalınmış bir karar olarak görüyorum. Kararın sürdürülebilir olması halinde uzun vadede olumlu olacağını düşünüyorum. Seçime kadar doları kontrol altına almak istediklerini düşünüyorum, kur korumada da bir geriye dönüş olduğunu görüyoruz bunlarla birlikte TL’ye dönüş sağlanmaya çalışılıyor.
Faiz artırımları devam etse de Dolar ve Euro’da düşüş olacağını zannetmiyorum, yıl sonu itibariyle bunun 30 bantlarında olacağını düşünüyorum. Tüm dünyanın kabul ettiği denenmiş şeyler var çok farklı uygulamalar deneyip, sonuçlarını ve zararlarını deneyimleyip kaybettikten sonra asıl olana dönmek bize zaman kaybettiriyor.
İsmail DUYAR
Çınar Değerleme YKB
Krediye ulaşmak daha da zorlaşacak
Faizlerdeki artış kararıyla birlikte üreticilerin, tacirlerin krediye ulaşmasında güçlük yaşanacağı ortada. Bu durum tüketimi de azaltacak. Tüketimin azalması nedeniyle talep kaynaklı enflasyonda bir miktar düşüş söz konusu olacaktır.
Ancak kredi maliyetlerinin artışıyla bu enflasyondaki düşüş trendinin kısıtlı kalacağını düşünüyorum. Bu noktada tüketici kredilerine ulaşmadaki azalma, konut ve gayrimenkullerde sirkülasyonun azalmasına yol açabilir.
Önümüzdeki dönemde okullar açılacak, turistler ve gurbetçiler gidecek, maliyetler artacak ve doğal olarak yıl sonuna doğru enflasyon artışı olacak.
Hükümet, enflasyondaki artışı faiz artışıyla dengelemeye yönelik bir politika güdecek olursa, faiz artışlarının bir süre daha devam edeceğini öngörebiliriz.
Eyüp KORUCUOĞLU
Şevket Börek YK Üyesi
Fiyat tutturmakta zorlanabiliriz
Faizin yükselmesi, piyasada kredi bulmak isteyen firmalar için önemliydi. Ancak bizler gibi ihracatçı firmalar dövizin düşmesinden dolayı, önümüzdeki süreçte bazı sıkıntılarla karşı karşıya kalma riski yaşayabiliriz. Özellikle fiyat tutturmakta zorlanacağımız için bu kararın ihracatımıza olumsuz yansımalarını görebiliriz.
