Semih AYDIN – Göksel BAŞARAN
Üretim koşullarının gün geçtikçe zorlaştığına, buna karşın artan maliyetlerin satış fiyatlarına yansıtılamadığına dikkat çeken iş insanları, Türkiye’nin üretim ve ihracatla büyüme- ye devam etmesi için gereken desteklerin hızla hayata geçirilmesi çağrısında bulundular.
Ayhan KORGAVUŞ
Ünver Group YKB
En büyük sıkıntı önümüzü görememek
Her ne kadar pandemi süreci sona erse de sebep olduğu ekonomik etkiler ve yarattığı tahribat bir süre daha devam edecek gibi görünüyor. Başta otomotiv olmak üzere birçok sektörün işini sekteye uğratan çip krizi, ham madde tedariki sorunu, lojistik ve maliyet artışları krizlerinin gölgesinde zorlu bir dönem geçirdik yılın ilk 6 ayında. İkinci 6 ayı da bu şekilde geçecek gibi görünüyor. Tüm bunların paralelinde üretim adetleri de sene başında yapılan planlamanın altında kaldı. Maliyetlerde ise ters oranda büyük artış oldu. İş dünyası olarak belirsizliğin devam etmesi ve her geçen gün artan maliyet artışlarından dolayı endişelerimiz sürüyor.
Maliyet artışlarının olumsuz etkileri işlerimizin hemen her aşamasına yansıdı. Projeleri aldığımız andaki maliyetler ile projelerin devreye girdiği dönemdeki fiyatlar arasında uçurum denilecek kadar büyük farklar oluyor maalesef. Gerçekleşen bu maliyet artışlarını müşteriye yansıtmakta büyük zorluk çekiyoruz. Büyük yük altına giriyoruz; hem siparişleri yetiştirmede aksaklık yaşanmasın istiyoruz hem de müşteriden alamadığımız durumlarda maliyetleri yönetmekte oldukça zorlanıyoruz.
2022’nin ilk altı aylık dönemindeki karanlık tablonun dağılması için iş dünyası olarak şimdiye kadar olduğu gibi elimizden gelenin fazlasını yapmaya devam edeceğiz. Ancak bizim dışımızda gelişen etkilerin özellikle yüksek enflasyon ve sürekli maliyet artışları, vergi yükü gibi unsurlar belirsizliğin sürmesine sebep oluyor. İş dünyasının en büyük sıkıntısı ekonomideki en meşhur tabir ile “önümüzü görememek” olarak ifade edilebilir.
Engin ÇETİNER
Beka-Mak Makine YKB
Üreticinin rekabet gücü düşüyor
2021 yılı içinde artan talep doğrultusunda 2022 yılı ilk çeyreğinin sonuna kadar siparişlerde artış devam etti. Fakat para politikalarındaki sıkışma, FED in faiz artırımı piyasalarda yavaşlama etkisi başlattı. Bu olumsuzluğa rağmen gelen siparişler üretim değerlerinin üzerinde olduğu için önümüzü görebiliyoruz.
Pandemi ile beraber emtia ve enerjideki fiyat artışı tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de etkisini gösterdi. Türkiye’deki olumsuz ekonomik şartlar ve enflasyonun çok fazla artması maalesef bu fiyat artışları diğer ülkelerden daha fazla oldu. Bu durum ülkemiz üreticilerinin rekabet gücünü oldukça azaltmış oldu. Maliyetlerdeki ani artışları alınmış siparişlere yansıtılamadığı için işlerin çok iyi olduğu bir zamanda maalesef beklenen karlar ya düşük oldu ya da zarar edildi. Kurdaki oynaklık maliyet hesaplamada olumsuz etki göstermiştir.
Artan talepler ve siparişler birçok firmayı yatırıma yönlendirdi. Şirketimiz de bu firmalardan biri. Bu yıl içinde fabrika yatırımı için gerekli ruhsatlar alındı ve teklifler alınmaya başladı. Genellikle öz sermayemiz ile yaptığımız yatırımlarımız artan enflasyon ve faizler kredi kullanımını zorlaştırmaktadır. Devlet destekleri etkili de olsa yatırım yapacak firmalara cazip krediler verilmesi gerekmektedir.
Enerjideki fiyat artışının üretimi zorlaştırdığı bu dönemde gördük ki önümüzdeki yıllarda da enerji fiyatlarının yüksek olacağı ve üretici için büyük sorun olmaya devam edeceğidir. Yapılacak yeni yatırım binaları yenilebilir enerji için uygun şartlara göre projelendiriyoruz. Ülkemiz için yeterli ışığa sahip güneş yenilebilir enerji için en uygun seçenek. Bu konuda ciddi çalışmalarımız olacak. Çağımız için dijitalleşme olmazsa olmazı. Dijitalleşme için yatırım kararı alınmış ve çalışmalara başlanmıştır.
Pandeminin etkisiyle artan lojistik maliyetlerden dolayı Uzakdoğu ülkelerinden yapılan ithalatlar ülkemize kaymıştır. Ülkemizin konumu hem lojistiğin hem de iletişimin kolaylığı en büyük etken olarak Türkiye cazip hale gelmiştir. Bu avantajı değerlendirirsek uzun yıllar firmalarımız büyümeye devam eder.
Yıllardır cari açık ile boğuşan ülkemiz ancak üretimde köklü değişiklikler yapılarak kurtulabilir. Üretimde Avrupa ve Amerika’nın cazibe merkezi olan ülkemiz gerekli destekler ve mesleki eğitime verilecek önem ile kısa zamanda cari fazlası veren ülke haline gelebilir.
İbrahim TATAR
İbraş Kauçuk YK Başkanı
Talebin artmasını bekliyoruz
2022 yılının ilk 6 ayında geçmiş yıllardaki gibi siparişimiz ve siparişlere doğru orantılı olarak yaptığımız yatırımlar ile üretimimiz arttı. Üretim maliyetlerinin artması bölgesel olarak etkilediği gibi tüm dünyada yaşanan enflasyon sebebi ile bazı bölgelerde sipariş artışına sebep oldu. Global tedarik edilen ham madde, nakliye gibi unsurların artışına bağlı olarak fiyatlara maliyet artışları yansıtıldı.
Artan enflasyon ve maliyetlerde yaşanan yükselmelerin bir miktarda olsa aşağıda yönlü seyir izlemesini, alım gücünde yaşanacak olan artışın pazara yansıyarak talebin artmasını beklemekteyiz.
Şinasi GÜNEŞ
Bemis Elektrik YK Başkanı
Yurt dışı satışlarımız azaldı
2022 yılının ilk yarısı endüstriyel elektrik malzemeleri üretimi yaptığımız elektrik sektöründe iç piyasanın normal seyrettiğini söyleyebilirim. Ancak ürünlerdeki fiyatların yükselmesi ile birlikte satışlarda kısmen düşüş oldu. Bu da yüzde 10’lar seviyesinde. Ancak emtia fiyatlarından kaynaklı maliyetlerin yükselmesi ile yurt dışı fiyatlarına yaptığımız zamları müşterilerimiz olumlu karşılamadı. Bu da yurt dışı satışlarımızda ciddi azalmaya neden oldu. Türkiye’nin riskli ülkeler arasında olması nedeniyle ülkemizde emtia fiyatları Avrupa’ya oranla daha fazla arttı. Dolayısıyla Avrupalı rakiplerimizden daha yüksek zamlar yapmak zorunda kaldığımız için yurt dışı satışlarımız önemli ölçüde azaldı.
2022 yılının ikinci yarısının, ilk yarısına göre daha iyi olmayacağını, Türkiye’de enflasyonun kısa sürede kontrol altına alınamayacağını ve dünyadaki gelişmelerin olumsuzlukları nedeniyle yılın ikinci yarısının daha sıkıntılı olacağını düşünüyoruz. Dolayısıyla daha tedbirli olunması gerektiği kanaatindeyiz. Türkiye’de ekonominin bir an önce düzelmesi için ciddi radikal kararlar alınmalı. Asgari ücretten başlayarak birçok alanda eşitlik ilkesinin yerine adaletli uygulamaların bir an önce başlatılmasının önemli olduğuna inanıyorum.
Yusuf YARAR
Begüm Referans Grup YKB
Süreç karmaşık hale geldi
Ekonomik kriz ve akabinde de gıda arz ve güvenliğinde yaşanan olumsuzluklar, süreci daha karmaşık bir hale getirip, yönetmeyi zorlaştırmıştır. Bu durum ticari hayatta özelikle sınırlı bir öz sermayeye sahip, ödeme planını, alacağı tutarla çevirmeye çalışan ve yönetim süreçlerine tam hakim olamayan işletmelerde telafisi zor yıkımlar oluşturmuştur. Firmamız; sektöründe yeterince ticari bir deneyime ve ön görülü bir yönetime sahip olması, maliyetlerin kontrolünde ve gıda arz ve güvenliğinde en önemeli girdi olan et ve unlu mamulleri kendi grup şirketleri içinde bulundurması nedeniyle bu kaos ortamından en az yara alarak işini yönetmeyi başarmıştır. Maliyetlerdeki artışı, satış fiyatlarımıza olması gereken kadar yansıtamadık. Yıllık bazda yüzde 75’leri geçen resmi enflasyon değerlerinin realitedeki oranının, üçlü rakamlı oranlar da olması gerçeği karşısında, bunu yansıtmak mümkün olmadı. Sadece önceleri yıllık bazda yapılan fiyat değişikliği dönemleri, önce altı aylık süreçler daha sonra da üç aylık süreçlerle revizyon yapma zorunluluğuna değişmiştir. Özellikle son üç yıldır günlük ve ticari hayatta yaşanılanlar, kişileri, kurumları ve toplumları düşündürmeye, zaman zaman endişelendirmeye hayata ve işe bakış açılarını değiştirmeye sebep olmuştur. Bu nedenle firmalar yol haritalarını belirlerken, bilimin, ölçülebilir ve kontrol edilebilir hedefler koymanın, dijital dönüşümü uygulamanın, üretim ve kalitede sürdürülebilir politikalar geliştirmenin, çevreci yaklaşımların, ulusal ve uluslararası standart ve regülasyonlara uymanın, ticari yaşamın devamı için önemini anlamış bulunmaktalar. Sıra bu anladıkları durumun hayata geçirilmesindeki performanslarına gelmiştir. Kimi olması gereken bu doğru yaklaşımların bir kısmını kimi ise daha da geliştirerek tamamını kendi iş sahasında uygulayacaktır.
Burak ARAS
Gökçelik YK Üyesi
Yatırımlarımızın meyvelerini aldık
Gökçelik olarak depo ve raf sistemleri üretimi konusundaki 45 yıllık tecrübemizle Bursa’dan dünyaya ihraç ettiğimiz ürünlerimizle ilgili yaptığımız yatırımların meyvesini ilk yarı yılda aldık. Dijital dönüşüm alanındaki çalışmalarımız ve MES projemizle üretim verilerini raporlayarak, kalite ve sürekli iyileştirme çalışmalarına ağırlık verdik. Böylelikle müşteri memnuniyetini arttırdık. Şu an 70’ten fazla ülkeye ihracat yapıyoruz. ÜR-GE faaliyetlerimize önem veriyor, inovatif ürünler geliştiriyoruz. POP satışlarını arttırmak için tasarlayarak Hassan Markasıyla geliştirdiğimiz kasa altlığı ile bir ilki gerçekleştirdik. Sürdürebilirlik konusunu odağımıza alarak, misyon ve vizyonumuzu yeniledik. Ayrıca NOSAB ve TEKNOSAB’da iki yeni yatırım projesini hayata geçirmeyi hedefliyoruz.
Ham madde ve enerji konusunda dışa bağımlı bir ülke olmanın sonucu olarak artan ham madde ile enerji maliyetleri sektörü zorladı. Türkiye’de çelik üretiminin azalması ve çelik ithalatının Nisan 2022 verilerine göre yüzde 22,5 artması, ham madde temininde zorluk yaşanması ve döviz kuru gibi nedenler, maliyetlerde artışa neden oldu. Sanayicinin elinde olmayan nedenlerle artan maliyetler üretim ve ihracatı da etkiliyor. Sanayici istemese de bu artan maliyetleri tüketiciye yansıtacaktır. Üretimin sürdürülebilirliği için riskleri gözeterek alternatif çözüm yolları bulunmalıdır.
Üretimin önünün açılması, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı ve enerji maliyetlerinin azaltılması, hammadde sıkıntısının giderilmesi, kur riskinin minimuma indirilmesi sanayicinin önünü daha net görmesini sağlayacaktır.
Serdar SAĞLAM
Yavuzlar Dişli YKB Yrd.
Maliyetlendirmeyi anlık yapıyoruz
Firmamız olarak yılın ilk yarısında, bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla ciromuzda 2 kat, üretimimizde ise yüzde 30 civarında bir artış yaşadık. Rusya-Ukrayna savaşından dolayı ham madde tedarikinde bir takım kısa süreli sıkıntılar yaşanmasına rağmen şu an için bir toparlanma gözlemliyoruz.
Dünya genelinde ekonomik bozulma ve enflasyon ülkemizde daha fazla hissedilmekte. Bu yüzden fiyat tekliflerinde maliyetlendirme yaparken anlık, dakikalık maliyetlendirmeler yapmak durumunda kaldık. Elbette yeni doğan maliyet artışlarını fiyatlara yansıtmamış olsak da müşterilerimiz mecburen bu artışı kabul etmek durumunda kalıyor.
Kendimizden ve piyasadan gördüğümüz, özellikle ihracat çalışan firmalarda iş bulma problemi yok. Ve Çin üzerinden lojistik problemlerden dolayı yaşan gecikmeler ve lojistik maliyet artışları bizim ihracat yapmamızı kolaylaştırıyor. İşimiz var, eleman eksiğimiz var, uygun fiyatlı kredi ya da leasing bulmak gerçekten zor. Yarınlardan umutluyuz, ancak yolumuz gerçekten çok taşlı…
Esma BAŞ GÖCEN
Yepsan A.Ş. YKÜ
Belirsizlikler devam etti
2022’nin ilk 6 ayını değerlendirirsek 2021’de belirsizliklerin devam ettiği bir dönem oldu. Yaşanan tedarik sorunları otomotiv endüstrisinde sipariş düşüşleri ve plansız/uzun süreli duruşları da beraberinde getirdi. Bundan dolayı yurtiçi müşteri siparişlerinde düşme yaşadık. Yurtdışı müşterilerimiz tarafında ise Ukrayna-Rusya savaşının olumsuz yansımalarını gördük. Müşteri tedarik ağının kesilmesi direkt olarak bize de yansıdı. Konteyner ve liman sorunları nedeniyle Uzakdoğu özellikle Çin pazarında teslimat sorunlarının yaşanmasına neden oldu. Yaşanan savaşın etkisiyle karayolu ve demiryolu lojistik ağı deniz lojistiğine yönelmemize sebep oldu. Kontrolü elimizde olmayan bir süreçler bütünü neticesinde her geçen gün değişen sistem ve yöntemlerle müşteri memnuniyetini sağlamaya çalışıyoruz. Öngörülemeyen maliyet artışlarının yaşandığın bir 6 ayı geride bırakıyoruz. 2022 yılını bu seyirde kapatacağımızı öngörüyoruz. Üretim maliyetlerindeki artışları satış fiyatlarına tam anlamıyla yansıtamadığımız bir dönemdeyiz. Tek bir gayemiz var, ülkemizin kalkınması ve ticari olarak ivme kazanması. Nitelikli ürün ihracatını yaptığımız gün daha da büyüyeceğiz. Ham madde tedarikinde yurtiçini öncelikli olarak beslemeli, sonrasında ihracata yönelmeliyiz.
Hakan SÖĞÜNMEZ
Sönmez Makine Genel Müdürü
Yeni fabrika arayışları arttı
Yılın ilk ayında özellikle üretim yapan firmalarda, siparişlerde ciddi anlamda artış gözleniyor. Her firma belli tedarikçilerle çalışmaktadır ve biz artışın nasıl gözlemlendiğini şu şekilde analiz ediyoruz; Sönmez ve İntel Makina olarak iki tane imalat, iki tane de ihracat odaklı firmamız bulunmakta. Bunlardan Sönmez Makina ve İntel Makina imalat odaklı çalışmaktadır. Sönmez Makina daha çok konveksiyon makina üretimi yapmaktadır. İntel Makina ise robotik psi kontrolleri makina üretir. Dolayısıyla bu üretimlerin yapılması için her dönem sarf malzemelerine ihtiyaç olmaktadır. Kendi imalat kapasitemiz yetmediğinden tedarikçi vasıtasıyla işletmemiz dışarıdan işlenmiş malzeme tedarik etmektedir. Daha önceki yıllarda tedarikçilerimiz daha hızlı geri dönüş sağlarken bu yılın ilk başlarından itibaren tedarikçilerimizin en büyük sıkıntısı termini zamanında yetiştirememek ve anlıyoruz ki; üretimde ve imalatta bir yoğunluk var. Bunun yanı sıra sarf malzemelerinde ciddi sıkıntılar olmaktadır. Özelikle kontrol panelleri ve sarf malzemeleri ekipmanları tedarikinde ciddi sorun yaşanmaktadır. Endüstriyel fabrikalara yapmaktayız. Şu an bulunmuş olduğumuz Kayapa OSB’de çok ciddi bir talep oluşmaktadır. Kiralık ve satılık fabrikalara ciddi talep var. Yani fabrika arayışları artmıştır. Bu da Türkiye’deki imalat endeksini çok üst sınırlara ve üretim dengesini çok yoğunlaştırdığını bize göstermektedir. Dolayısıyla yılın ilk altı ayında ciddi anlamda artış gözleniyor.
Türkiye’de üretimle alakalı gerçekten çok ciddi artışlar söz konusu. Özellikle çelik ham maddesi, kutu profil, etli çelik ürünler, belli standartlara sahip çelik ürünlerin fiyatları bayağı yükseldi. Tabii alüminyum ham maddesi de. Bizimde gerek çelik gerekse alüminyum olmazsa olmamızdır. Ciddi sıkıntılar yaşadık. Fiyat artışlarını bire bir yansıtmıyoruz. Bu durumda karlarımız düştü. Sonuç olarak üretim konusunda hızlanma söz konusu. Kar anlamda aynı imajı göremiyoruz. Biz bundan sonraki süreçte dengelerin en azından üretim maliyetleri kaleminde hızlı fiyat artışlarının normal seviyeye gelmesi beklentisi içindeyiz. Çünkü biz anlaşmalarımızı yılın başında yapıyoruz. Özellikle yurt dışı kaynaklı ihracat odaklı çalıştığımızdan ara zamlar yapmakta zorlanıyoruz. Belirli anlaşmalarımız var. Zamların ortalama seviyeye gelmesini talep ediyoruz. İnşallah sanayi odalarımız ve devlet büyüklerimiz normal seviyeye çekerler.
Tabii patronunda elemanını gözeten ve onun maaşını refah seviyesini gözeterek verendir. Bu kombinasyon doğru sağlanırsa hem işveren hem de çalışan rahat eder. Fabrikalarda iş gücü artar. Bu da kâr amacına dönüşür.
Yılın ikinci yarısında bu sıkıntıların süreceğini düşünüyor ve ona göre hazırlıklarımızı yapıyoruz. Stoklarımızı buna göre temin edip hızlandırmalıyız.
Kağan YEŞİL
Ayplastik YK Başkanı
Zorlu bir yıl oluyor
2022 ekonomik anlamda oldukça zorlu bir yıl olarak geçiyor. Bu zorlukların yansımalarını, ekonominin her alanında tüm sektörde görebiliyoruz. Buna rağmen yatırımlarımıza ve üretimimize, planladığımız çerçevede yürütüyoruz. Ekonomik belirsizlik ve sıkıntıların yanında, pandemi salgından sonra Ukrayna'daki savaşın etkisiyle problemlerin de derinleştiğini gözlemliyoruz. Bu ortamda elbette ki tümü sektörler, önlerini görmekte ve hedeflerini tutturmakta zorlanıyor. Yine de Ayplastik olarak, yaşanan her krizden kendimize önemli dersler çıkardığımız ve kriz ortamlarında daha güçlü olduğumuz için yılın ilk 6 ayı içim koyduğumuz hedefleri tutturmayı başarıyoruz. Yıl genelinde de aynı başarıyı göstermeyi hedefliyoruz. 2022 yılının geride kalan 6 ayında yeni ekonomi modelinin ve Rusya-Ukrayna savaşı plastik ve ambalaj sektörünün performansını yoğun şekilde etkiledi. Öte yandan Rusya-Ukrayna savaşının doğrudan ve dolaylı olarak ihracat pazarlarına etkileri de hissedilmeye başlandı. Yılın ilk yarısında maliyetlerdeki artış, döviz kuru ve tedarik sorunlarına rağmen üretim, yatırım için var gücümüzle çalışıyoruz.
Ali Hakan SÜALP
İnsu Teknik YKB
Tedarik krizi otomotivi altüst etti
2022 yılına oldukça güzel bir başlangıç yaptık ve bu yılın ilk altı aylık dönemi için çalışmalarımız gayet iyi gidiyor. Çalışma arkadaşlarımızın emekleri neticesinde yılın ilk altı ayı içerisinde iyi bir performans sağladık. Teknolojik alandaki imkanlarımız, alanında uzman insan kaynağımız, geniş ürün gamımız ve müşteri ihtiyaçlarına uygun geliştirdiğimiz çözümlerimizle hızla büyümeye devam ediyoruz. Buna bağlı olarak da sipariş ve üretimlerimiz de paralel olarak gelişiyor ve satış grafiğimizi yükseltiyoruz. Her yıl bir önceki yıla göre siparişlerimiz ve üretimimiz artıyor diyebilirim.
Dünya genelinde yaşanan pandemi dönemi ve hemen ardından ülkemizde etkisini gösteren ekonomik kriz hemen her sektörde olduğu gibi otomotivde de etkisini gösterdi. Diğer yandan Rusya ile Ukrayna arasındaki savaş, uygulanan yaptırımlar ve dünya genelindeki tedarik krizi otomotiv sektörünü altüst etti. Yaşanan gelişmelerden sektörümüz darbe aldı ve otomotiv üretiminde kullanılan ürünlerin maliyetleri de artış gösterdi.
Maliyet artışı doğal olarak sektörde olduğu gibi firmamızı da etkiledi. Maliyetlerdeki artış kısmen satış fiyatlarımıza yansıdı diyebiliriz ama aynı oranda değil. Firma olarak, iş prensibimiz gereği her zaman her türlü olasılığı düşünerek çalışmalarımıza devam ediyoruz. Bu nedenle yaşanan gelişmeleri öngördüğümüz için firmamızda iş rutinimizi bozacak olumsuz bir durum yaşamadık.
Yenilikçi vizyonumuz doğrultusunda kendimizi sürekli geliştiriyoruz. Sürdürülebilir bir büyüme hedefiyle ve talep artışı, teknolojinin yenilenmesi, yeni pazarların doğuşu gibi faktörlere bağlı olarak yeni yatırımları dönem dönem hayata geçiriyoruz. Buna bağlı olarak şu an fabrikamız bünyesinde son teknolojiye sahip makinelerle üretim gerçekleştiriyoruz. Sektörümüzde en iyiler arasında yer almak için
gerekli zamanlarda yatırımlarımızı hayata geçiriyoruz. Bunun yanında istihdam kapasitemiz de gün geçtikçe artıyor. Yani insana yatırımlarımız da devam ediyor.
Bu aşamada devlet desteklerinin sanayici için oldukça önemli olduğunu düşünüyorum. Destekler firmaların ihracatçı kimliğini güçlendirmesine büyük katkı sağlıyor ve her zaman firmalara güven veriyor. İhracata yönelik devlet destekleri; katma değeri yüksek, teknoloji yoğun ürünlerin ihracatının artırılarak firmaların rekabet gücünün artırılmasına imkan sağlıyor. Desteklerin daha da artması firmaların dünya piyasalarından daha fazla pay alması ve böylece ülke ekonomisinin geliştirilmesine de destek olacaktır.
Çevreci ve insan odaklı yaklaşımımız doğrultusunda; günümüzün en önemli sorunlarından biri olan iklim krizi ile mücadelede elimizden gelen gayreti gösteriyoruz ve yenilenebilir enerji kaynaklarının ne kadar önemli olduğunun bilincindeyiz. Firma olarak gelecek nesillere yaşanabilir bir doğa bırakma hedefiyle fabrika çatımıza güneş enerji santrali kurduk. Çevre dostu teknolojilerin gelişmesini ve yaygınlaşmasını sağlayacak projelerin içerisinde yer alarak, mevcut ve gelecek nesillerin kalkınma ve çevresel ihtiyaçlarını adil bir şekilde karşılayabilmesini destekliyoruz. Bu uygulamamız, sürdürülebilir yarınlarımız için en temiz teminatlarımızdan biridir.
Yaşanan pandemi döneminin her türlü öngörülemez ilerleyişi ve tüm zorluklara rağmen geçtiğimiz yılı hedeflediğimiz rakamlara ulaşmış bir şekilde bitirdik. Özellikle sektörümüz için oldukça zorlu, inişli çıkışlı ve her ayına başka olayın damga vurduğu bir yıl geride bırakıldı. Devamında da birtakım zorluklar yaşandı. Üretim ve tedarikten kaynaklanan problemler, kur hareketliliği ve faizler sürekli sektörümüzün karşısına çıkmaya devam ediyor.
Yaşanan hareketli ve ani gelişmelere rağmen yılın ilk yarısı firmamız için güzel geçti ve ilk yarı için hedeflediğimiz şekilde ilerledik. Buna paralel olarak yılın ikinci yarısından da umutluyuz. Çünkü hem her türlü kriz dönemine karşı tedbirlerimizi alıyoruz hem de güçlü alt yapımız ve deneyimli çalışan kadromuzla süreçleri iyi yönetme kabiliyetine sahibiz. Yıl sonu hedeflerimize ulaşmak adına var gücümüzle çalışıyor ve ülkemize katma değer sağlamak için yol alıyoruz. Önümüzdeki dönemde de bünyemize yeni pazarlar katarak hedeflerimiz doğrultusunda çalışmalarımızı sürdüreceğiz.
Gazlı amortisör sektöründe Türkiye’de lider, dünyada da global oyunculardan biri olarak dünya üzerindeki tüm araçların gazlı amortisörünü üretebilecek kapasiteye sahibiz. Bünyesinde bu kadar çok çeşidi bizim kalitemizde üretme kapasitesine sahip nadir firmalar arasında yer alıyoruz ve bununla gurur duyuyoruz. AR-GE Merkezimizde yenilikçi ve yaratıcı çalışmalarımız devam ediyor ve ürün kalitemizi sürekli yükseltiyoruz. Bu çerçevede Bursa ve ülke ekonomisine katkı sağlamaya devam edeceğiz.
Selçuk EREN
E.C.S. Cam YKB
Enerji maliyetleri sanayiciyi zorluyor
Yılın ilk 6 ayında, işlerimizin beklentilerimiz doğrultusunda gittiğini söyleyebilirim. Sipariş ve üretimimizde stabil bir seyir söz konusu. Ancak üretimdeki girdi maliyetlerimizi satış fiyatlarımıza maalesef aynı oranda yansıtamadık. Bu süreçte firma olarak nitelikli eleman eksikliğini daha fazla hissettiğimizi söyleyebilirim. Yılın ilk yarısında, özellikle son günlerde, siparişlerde çok az da olsa azalma hissettik. Bu azalmanın önümüzdeki dönemde, özellikle son çeyrekte, belirgin bir şekilde azalacağını tahmin ediyoruz. Her zaman söylediğimiz gibi doğal gaz ve elektrikte, kısaca enerji girdilerimizde çok yüksek artışlar, sanayicimizi zorlamaktadır. Hükümetimizden beklentimiz bu maliyetlerin düşürülmesidir.
Taner YILMAZ
May Fren Genel Müdürü
Karlılığımız düştü
Yılın ilk 6 ayında işlerimiz pozitif yönde ilerledi. Siparişlerimizde yüzde 30 oranında bir artış kaydettik. Tabii bununla birlikte üretimimiz de artmış oldu. Üretim maliyetlerinin artmış olması firmamızı olumsuz etkiliyor. Çünkü üretim maliyetlerindeki artışları fiyatlarımıza olduğu gibi yansıtamıyoruz. Bu da karlılığımızın düşmesine neden oluyor. Bu süreçte firma olarak talaşlı imalat alanında çalışacak personel konusunda ciddi sıkıntı yaşadık. Bu sıkıntıyı bir türlü aşamıyoruz. Yılın ikinci yarısında üretim maliyetlerinin daha da artacağını düşünüyoruz. Bu da üreticileri karlılık konusunda daha fazla etkileyecektir.
Ali GÜZELDAĞ
AG Mensucat YK Başkanı
Doğru fiyat politikası geliştirmeliyiz
Pandemi sonrası toparlanma sürecindeki dünya ekonomisi, 2022 yılı birinci çeyrekte başlayan Ukrayna-Rusya savaşı nedeniyle yeni ekonomik sıkıntıların çıkmasına neden oldu. Savaştan önce zaten yüksek olan enerji fiyatları daha da artarken, birçok Avrupa ülkesinde ve ülkemizde yine enflasyon büyük tehlike olmaya başladı.
Tedarik zincirindeki kırılmalar ve lojistik fiyatlarındaki anormal artışlar, fiyatlarda önemli ölçüde yükselmesi ve dolayısıyla enflasyonu da kızışmasına neden oldu. Üretimi ve pazarı etkileyen bu durum taleple de değişmelere ve dolayısıyla üretime olumsuz etki yaşanmasına neden oldu. Bu dönemde gelişmiş ve gelişmekte olan ekonomiler arasındaki farkın artarak devam edeceğini, Pandemi öncesi üretim eğilimlerine dönülmesinin daha uzun süreceğini öngörmek artık zor değil.
Firma olarak dünyada ve ülkemizdeki bu enflasyon ortamında değişime ayak uydurabilmek için doğru fiyat politikası geliştirmek zorundayız. Pazardaki pay kaybı yaşamamak için, fiyatlardaki artışları ürün karlarımız ile harmanlayarak, tedarikteki fiyat artışlarını birim fiyatlarımıza kademe kademe yansıtmaya çalışıyoruz. Aksi durumda fiyatlardaki anormal artışların piyasadaki taleplerde olumsuzluk yaşamamak için fiyat artışlarımızda temkinli davranışlar sergilemekteyiz.
Tüm bu gelişmelerin ışığında ülkemiz ekonomisinde birçok sektörde ihracat rekorları kıran bir dönem yaşamaktayız. Güçlü olan bu yönlerimizi geliştirerek, daha karlı pazarlar bulup, ülke ekonomisinin açığını kapatmak için 1 birim döviz de olsa kazandırma gayretinden ödün vermeyerek geleceğe umutla bakmayı herkese tavsiye ediyorum.
Serkan TURAN
BİEL Makina YK Başkanı
İlk yarı yıl yavaş geçti
Yılın ilk 6 ayı üreticiler için tedirgin, yatırım yapmaya gönülsüz ve yavaş geçti. Son 2 ay hareketlenme yaşandı. Beklediğimiz bazı müşteriler siparişlerini verdi.
Üretim maliyetlerindeki artışı henüz fiyatlarımıza yansıtmadık. Ancak bu artış 3’üncü çeyrekte yansımız olarak.
Önümüzdeki dönem için öngörülerimiz biraz da kurdaki kararlılığa bağlı. Yurt dışı siparişlerin her anlamda arttığı bugünlerde satışlarımızda artış bekliyoruz.
Lazer konusunda piyasada çok bilgi kirliliği var. Yüksek güçte makineler tam anlamı ile analiz yapılmadan fiyat odaklı olarak alınıyor. Ve tabii ki bir kez makine müşteri alanına inmiş, iş işten geçmiş oluyor. Bu anlamda daha iyi analiz yapılmasını, kurun yüksek olduğu bu dönemlerde 1 liranın bile boşa harcanmamasını diliyorum.
İsmail ÖZCAN
Ottonom Mühendislik YKB
Önümüzdeki dönem için endişeleniyoruz
Şirketimiz, son 2 yıldır girdiği büyüme trendi göz önüne alındığında yılın ilk 6 ayında ortalama büyümemizin üzerinde bir ivme yakaladı. Sadece geçen yıl aldığımız sipariş miktarı yılın ilk 6 ayında 2 katından fazla bir seviyeye çıkmış durumda. İşlerimizin şu anda pozitif bir yönde ilerlediğini söyleyebiliriz. Üretim maliyetlerimizdeki artış son bir yıldaki döviz artışının 2 katından daha yüksek bir seviyeye ulaşmış durumda. İhracatçı bir firma olarak global ölçekte yaşanan olumsuz gelişmelerle hem emtia hem de girdi maliyetlerinin artması bizleri olumsuz yönde etkilerken, çalışanlarımızın yüksek enflasyon altında kalmaması adına yaptığımız maaş iyileştirmeleri ile karlılığı düşük bir tempo ile çalışmak mecburiyetindeyiz. Maliyet artışları dünya ile aynı paralellikte devam ederken rekabette varlığımızı sürdürebilmek için maliyet artışlarının altında bir farkı satış fiyatına yansıtabilerek işimizi sürdürmeye devam ediyoruz. Önümüzdeki dönem için endişeliyiz. Artan maliyetler, yerel ve global ölçekte merkez bankaları nezdinde alınan kararlar ve resesyon sürecine girileceği yönünde güçlü göstergelerin olması bu endişelerimizin kaynağı. Bu şartlar altında iş yaptığımız firmaların yatırımlarını kısması da haklı endişelerimiz arasında. Bu nedenle son 2 yılda yakaladığımız büyüme hızının önümüzdeki dönemde durabileceğini düşünüyoruz.
Cem KALELİ
Numan Kaleli A.Ş. ve Viena Mutfak YKB
Yatay seyirde devam ediyoruz
2021 yılı son çeyreği ile birlikte kendi fazlasıyla hissettirmeye başlayan enflasyonist ortamın etkilerinin görüldüğü bir periyot yaşadık. İş ortaklarımızın ani ve yüksek fiyat artışlarına alışamadığı ve bunun neticesinde satın alma kararlarını öteleme yönelimi gösterdiği bir 6 ay geçirdik. Bunun neticesinde de geçtiğimiz yıla kıyasla satışlarımızın yatay seyrinde devam ettiği söylenebilir.
Maalesef ki girdi maliyetlerimizdeki artışları satış fiyatlarına aynı oranda yansıtmakta zorlandık. Satış fiyatlarını belirlemede artan maliyetlerden ziyade müşterinin o ürünü satın alma için ayırdığı bütçe belirleyici oldu.
Satın alma gücündeki erimenin devam edeceği ve bunun sonucunda da pazarda kısmi daralmanın yaşanacağı bir periyot yaşanacağını tahmin etmekteyiz. Bu duruma adapte olmak ve hem firmamıza hem de sektörümüze katkı sağlayacak politikalar ve programlar ortaya koyma uğraşı içerisinde olacağız.
Hem ülkemiz hem sektörümüz geçmişte de buna benzer zorlu dönemler yaşadı. Bizlere düşen görev ve sorumluluk ilerideki güzel günlere hedeflemek ve bu hedeflere erişebilmek için işimize, şehrimize yatırım yapmaya devam etmek olduğu kanaatindeyiz.
Ali SAYIN
Karkent Tekstil YK Başkanı
Hedeflerimizin üstüne çıktık
2022 yılı ilk yarısında, pandeminin dünya üzerindeki etkilerinin yavaşlaması, Uzak Doğu ve özellikle Çin merkezli başlayan lojistik ağındaki yavaşlama süreçleri ve taşıma maliyetlerinin artması Avrupa ve Amerika kıtasını yeni tedarikçi ülkeler arayışına itmiş ve bu da kurdaki yükselmeler ile birlikte kısmen ucuz pazar haline gelmiş Türkiye için yeni bir fırsat oldu. Yurt içi ve yurt dışı odaklı çalışan tüm üreticiler için talepler arttı ve buna binaen üretim ve siparişlerimizde geçen yıla göre iyileşmeler gördük. Ancak son üç aydır Ukrayna-Rusya savaşının negatif etkileri özellikle dış piyasa satışlarında oldukça arttı ve yurt dışı siparişlerimiz geçen yıla oranla azalma gösterdi.
Üretim maliyetlerindeki artışlar tüm firmaları olduğu gibi bizleri de satış fiyatlarımızda artışa zorladı. Uluslararası piyasada tüm sektörlerde oluşan arz-talep dengesizliği döviz bazında dahi fiyat artışlarını getirdi.
İlk 6 ayda hedeflerimizi tutturmuş ve hatta üstüne de çıkmış durumdayız. Önümüzdeki 6 ayda ise bunun da üstüne çıkarak daha çok üretim ve daha çok satış ile yatırım ve istihdamı artırmaya yönelik beklentilerimiz ve hedeflerimiz mevcut. Umarız ülkemizin ve uluslararası piyasanın gidişatı da bunu destekleyecek şekilde devam eder.
Melih İYİGÜLLÜ
İyigüllü Boya YKB
Maliyetleri fiyatlarımıza yansıttık
Yılın ilk 6 ayını yüzde 5 büyüme ile başarılı bir şekilde geçirdik. Üretim maliyetlerinin artması her firmada olduğu gibi bizim için de olumsuz bir durum. Fakat güçlü öz kaynağımız sayesinde bunu sübvanse edebildik. Bu artışların çoğunu fiyatlarımıza yansıttık.
Bu seneyi büyüme ve yatırımla kapatmayı düşünüyoruz.
Tülay HACIOĞLU ŞENGÜL
Maysan Mando Genel Müdürü
İş geliştirme odağımız artıyor
Türkiye’nin ilk ve en büyük amortisör üreticisi Maysan Mando olarak, 2020 yılından beri hızlı bir ivmelenme içerisindeyiz. 2022 yılında da iş geliştirme faaliyetlerimiz tüm hızıyla devam ediyor. Özellikle pandeminin gündemimizden çıkmasıyla birlikte fuarlar, müşteri ziyaretleri ve iş geliştirme faaliyetlerimizde ciddi artış yaşandı. Rekabetçi olabileceğimiz her coğrafya için iş geliştirme odağımız artıyor.
Dünya pazarlarında iş geliştirirken markamızı ‘premium brand’ olarak konumlandırıyor, bu üst kalite markayı kullanma deneyimini mevcut ve potansiyel müşterilerde artırmak istiyoruz.
2021 yılında bir önceki yıla göre Euro bazında %36 oranında büyüme kaydettik ve 2020’de kurguladığımız 5 yıllık strateji planı çerçevesindeki 5 kat büyüme hedefimize doğru da kararlı adımlarla ilerliyoruz.
Bu yıl da radikal büyüme öngörüsü yapmıştık ancak yılın ilk 5 ayında mevcut müşterilerimizin küresel çip tedarik krizi ile Rusya-Ukrayna savaşından kaynaklı olarak olumsuz etkilenmesinden dolayı ilgili aylardaki öngördüğümüz bütçe adetlerini henüz yakalayamadık. Ancak yılın ikinci yarısında devreye girecek yeni projelerimizle birlikte hedeflerimizi yakalayacağımıza inanıyorum.
Yeni ürün devreye alma çalışmalarımızı hızlandırdık. En kıymetli varlığımız olarak gördüğümüz insan kaynağımızın gelişimi için de çeşitli faaliyetler yürütüyoruz.
Sürdürülebilir büyüme stratejimiz doğrultusunda tüm süreçlerimizi sürekli gözden geçirerek, BANI dünyasına hızla uyum sağlamaktayız.
İleri teknoloji geliştirmeye öncülük edip, ezber bozan inovasyon stratejileriyle küresel pazarlardaki konumumuzu daha da güçlendirme odaklı faaliyetler yürütüyoruz.
Otomotivde oyunun kurallarının tekrar belirlendiği bu dönemde şirket olarak, dijital olgunluk seviyemizi ‘akıllı şirket’ kademesine yükseltmek amacıyla çalışmalarımız sürüyor. Aynı zamanda, fabrikamızdaki tüm süreçlerin birbirine entegrasyonu ve mobil hale getirilmesi üzerine çalışmalarımız devam ediyor.
Otomotiv sektöründeki yeni trendlere paralel, ürünümüzün ağırlığını artırmadan sürüş konforunu ve yolcu güvenliğini artırmaya yönelik amortisör sistemleri üzerinde çalışmalar yürütüyoruz.
Maysan Mando olarak, artan araç ağırlığına rağmen amortisörün ağırlığını artırmadan hatta mümkünse azaltarak, müşterilerimizin beklentilerine cevap verebilmek amacıyla inovatif çalışmalar yürütüyoruz.
Bununla birlikte, nihai müşterilerin her geçen gün artan güvenlik ve konfor beklentisine uygun olarak, ilave sönümleme sağlayacak ve konforu artıracak dayanıklı, kaliteli ve rekabetçi fonksiyonları ürünlerimize ekledik, eklemeyi de sürdürüyoruz.
Üzerinde çalıştığımız 8 tane elektrikli araç projesinin 6 tanesinin nominasyonunu da aldık. 2 tanesi için de çalışmalarımız devam ediyor. Bu projeler, 2022 son çeyreği itibarıyla devreye girmeye başlayacak.
Ayrıca yeni proses geliştirme noktasında, üretimde enerji kaynaklarının tüketimini azaltacak alternatif üretim yöntemlerinin geliştirilmesi konularında da faaliyetlerimiz devam etmektedir.
Rengin EREN
Erener Otomotiv Dış Tic. Sor.
Sektörün kar marjı düşüyor
Yılı İlk 6 aylık dönemi itibariyle değerlendirecek olursak karoseri sektör olarak, turizmdeki canlanmayla birlikte bir önceki yıla göre üretimimizi artırdık. Fakat çip krizinden kaynaklı ana üreticilerin şasi /panelvan üretimlerindeki düşüş, yine aynı şekilde tedarik zincirindeki birçok üreticinin ürün temininde yaşadığı sıkıntılar nedeniyle terminler oldukça uzadı. Örneğin Mercedes Benz’in panelvan taleplerine verdiği ilk tarih Mart 2023. Tedarik zincirinde yaşanan sorunlara maliyetlerdeki yukarı yönlü aşırı artışları da ekleniyor elbette. Artan rekabet ortamında üretim maliyetlerindeki artışı maalesef satış fiyatlarımıza aynı oranlarda yansıtma şansımız olamıyor. Kabul edilebilir fiyat artışları bu oranların yanında çok cüzi miktarlarda. Zamanla pazar fiyatları olması gereken düzeylere çıkacaktır fakat aşırı enflasyon altında her geçen gün sektörün kâr marjı düştüğü bir gerçek. Ülkemizin içinde bulunduğu ekonomik sıkıntıların bir an önce aşılabilmesi için gerekli önlem alınıp, gerekli adımların atılmasını umut ediyoruz.
Onur KIRAYOĞLU
Kırayteks YKÜ
Pandemi öncesine döndük
sona ermesiyle birlikte ev tekstili gruplarındaki bazı ürünlerimiz için siparişler bir önceki yılın ilk yarısına göre biraz düşüş gösterdi. Bunu sürecin doğal sonucu olarak görüyoruz. Öte yandan pandeminin getirdiği kısıtlamalar sonucu geçtiğimiz 2 sene boyunca sektörel olarak ciddi daralma yaşadığımız bazı teknik tekstil kumaş gruplarımızın siparişlerinde Pandemi öncesine dönmüş durumdayız. Dolayısı ile ürün grupları arasında artış ve azalışlar olsa da genel anlamda satış trendimizi koruyabildiğimizi söyleyebilirim.
Girdi maliyetlerindeki artışların tüm üreticiler gibi bizi de etkilediği malum. Navlun, enerji ve ham madde gibi tüm ana maliyet kalemlerinin hepsinde yaşanan öngörülemez yükselişler fiyat politikalarımız üzerinde sürekli revizyon baskısı oluşturmakta. Buna rağmen, yaşanan artışların yarısını bile fiyatlarımıza yansıtabilmiş değiliz. Rekabetçiliğimizi korumak ve pazardaki pozisyonumuzu kaybetmemek adına satın alma, stoklama ve üretim süreçlerinde iyileştirmeler yaparak maliyetlerimizi artışlara karşı dengelemeye çalışıyoruz.
Yılın ilk yarısında katıldığımız fuarlardaki ilgiden ve alımla ilgili iştahtan memnunuz. Bunun önümüzdeki dönem için olumlu bir gösterge olduğunu düşünüyoruz. Ancak beklentilerin tam olarak gerçekleşmesi için, jeopolitik ve ekonomik risklerin azalması ve girdi maliyetlerinde toparlanmaların hızlanması gerekiyor.
Yavuz Günaydın
ErlringKlinger TR Otomotiv Genel Müdürü
Kar marjımızda düşüş gözüküyor
2022 ilk 6 ayına baktığımızda planladığımız üretimin yaklaşık yüzde 20 altında kaldık ancak bu adet bazlı bakış açısıdır. Rakamsal olarak baktığımızda kur artışı sebebiyle bu dengelenmiş gözüküyor.
Bizim gibi tier1 diye tabir ettiğimiz direkt olarak ana sanayi ile çalışan firmalarda ham madde maliyetlerinin artışı müşterimiz tarafından güncellendiği taktirde çok sıkıntı oluşturmuyor. Bu dönemde en önemli problem enerji maliyetlerinin artması. Sıkıntı burada. Buna bağlı olarak nakliye maliyeti ve paketleme maliyetleri gibi kalemler arttığı için sorun yaşıyoruz. Maliyet artışının yüzde 100’ü tam olarak geri kazanılamasa da yüzde 80’i alındı diyebilirim. Kar marjımızda düşüş olduğu gözüküyor elbette.
Yarı iletken, ham madde, savaş gibi birçok sıkıntıya rağmen önümüzdeki dönemde işlerimizin iyi olacağı ışığını görüyoruz.
Ülkemizdeki tüm sıkıntılara rağmen ülkemizin genç, dinamik ve iyi eğitimli iş gücü sayesinde önümüzdeki yıllarda işlerimizin ve sektörün önünün çok ama çok aydınlık olduğunu düşünüyorum.
Erol SAPÇI
FKT Koltuk YK Başkanı
Büyüme devam edecek
Önceki iki yıl ile karşılaştırdığımızda bu yıl siparişlerimiz ve üretim adetlerimiz belirgin bir şekilde artmıştır. İlk altı ay içerisinde bir önceki yıl cirosunu geçmiş bulunmaktayız. Elbette bunda kur farkının etkisi var ancak asıl sebep önceki yıllarda bekletilen taleplerin siparişlere dönmesidir.
Ham madde fiyat artışları her sektör gibi bizleri de ciddi şekilde etkiledi. Fiyat değişikliği yanında bulunabilirlik problemleri de yaşadık. Tedarikçilerimiz ve müşterilerimizin de katkılarıyla birlikte süreci başarılı bir şekilde yönetebildik.
Bundan sonraki süreçte de büyümenin devam edeceğini öngörüyoruz. Ürün gamımızı geliştirip hafif raylı sistemler ve hızlı trenler için ürün yetkinliği kazanmamız büyümemizdeki en önemli etkendir. Önümüzdeki yıllarda ihracat payımız içindeki en büyük kalem tren koltukları olacaktır.
Tüm üreticiler gibi daha öngörülebilir bir sistem daha iyi şeyler yapabilmemiz için gereklidir. Kur ve enflasyon sebebiyle sürekli maliyet ve fiyat güncellemeleri yönetilir olmaktan uzaktır. Yeni yatırımlar ile pazar payımızı geliştirmek, özellikle de Amerika marketindeki etkinliğimizi artırmak istiyoruz.
Evren DAĞDEVİREN
BYB Etiket Genel Müdürü
Üretim maliyetlerini yansıtamadık
İşlerimizde yılın ilk 6 ayı geçen yıla göre yaklaşık yüzde 15-20’lik bir artış söz konusu oldu. Fakat bununla beraber üretim maliyetlerimizde yüzde 100 ile yüzde 400 arası artışlar gördük ve bu artışlar sonucu oluşan ekstra maliyetleri hep, finanse ettik. Çünkü fiyat artışlarını ne yazık ki aynı hızda yapamıyoruz. Bu da mali açıdan bizler için olumsuz bir tablo ortaya çıkarttı. Umarız yılın kalan kısmında, özellikle döviz kurları belli seviyelerde sabit kalmayı başarır, bizler de daha sağlıklı maliyet hesapları yapabiliriz.
Hasan EKER
Devlet katkı sağlamalı
İlk 6 ayda siparişlerimiz arttı. Kongre organizasyonlarımız sponsorluklarda ve katılımlarda artış yasadı. Pandemi sonrasında yurtdışı seyahat yasaklarının da kalkmasıyla uçak bileti satışlarımızda da artış oldu. Kişi sayılarında ve adetlerde 2019 seviyelerine gelemesek bile cirolarda artan maliyetler nedeniyle önemli artış oldu.
En yüksek maliyetimiz personel maliyeti olması nedeniyle karlılıklarımız çok etkilendi. Projelerimizin 1 yıl önceden anlaşmaları imzalandığı için maliyet artışlarını satış fiyatlarımıza yansıtamadık.
Önümüzdeki dönem siparişler artarak devam ediyor, fakat ekonomik belirsizlikler, maliyetlerin döviz satışların TL olması, kredi faizlerinin yüksek olması, yüksek enflasyon beklentisi birtakım riskler ve karar almada zorlukları beraberinde getiriyor. Önümüzdeki dönemde finans yönetimini başarılı yapan firmalar ayakta kalacaktır. Turizmde fuarcılık ve kongre organizasyon sektöründe talepler artarak devam edecektir. Ülkemizin her anlamda ucuz bir ülke olması, ihracat yapan veya döviz girdisi sağlayan firmaları avantajlı hale getirecektir.
Pandemiden çıkan turizm sektörü, Rusya-Ukrayna savaşı ve artan maliyetler ile önemli ölçüde etkilenmiştir. Cari açığa en çok katkı sağlayan sektörümüze devletin mutlaka katkı sağlaması gerekmektedir. Otelcilik sektörüne personel ve enerji vergi muafiyeti, seyahat acente sektörüne ise personel ve yakıt vergi muafiyeti getirilmesini turizmciler beklemektedir.
Hasan OKUMUŞ
Okumuşlar Yapı YKB
Yukarı yönlü baskı sürüyor
Küresel ve bölgesel etkilerin ham madde ve ürün fiyatlarına yukarı yönlü baskısı devam etmekte. Bunun henüz pik noktaya ulaşılmadığını düşünmekteyiz. Yapı malzemeleri, özellikle seramik ve granit alanında toptan dağıtıcılık yapan firmamız yılın başında geçtiğimiz yıla oranla miktarsal olarak yüzde 30 artış hedefledi. Dönemin bitmesine yaklaşık bir ay kala hedefimizi tamamladık. Geçtiğimiz yılın ikinci yarısında etkisini iyiden iyiye gösteren fiyat artışları, sektör aktörlerini panik alımlarına itmiş, satış miktarları ise ilk yarıya göre yaklaşık iki katı olarak gerçekleşmişti.
33 yıllık ticaret hayatımızda ülkemizin içinden geçtiği bu duruma benzer sancılı süreçler çokça yaşandı. Bu gibi durumlarda fazladan yaptığımız şey, daha fazla çalışmak oluyor. Aktif ticaret ve imalat fiyat hareketliliği hakkında öncü ipuçları veriyor bize. Alım gücünün öngördüğü ölçüde ürün gamında bazı değişiklikler yapıyoruz. Böyle zamanlarda zaruri olarak daha uygun ürünlere yönelmeler oluyor. Örnek olarak; yapı tarafında daha uygun olduğu için küçük ebatlı seramikleri çeşitlendiriyor. Konut projelerimizde de 2+1 seçeneğinin payını yükseltiyoruz.
Müşfik YADİGAR
MGG Makine YKB
Siparişlerimizde artış yaşandı
Firmamızın ilk 6 aylık performansının kendi büyüme projeksiyonumuz çerçevesinde olduğunu ifade edebiliriz. İhracatçı firma olduğumuz için enflasyon etkisinden arındırsak bile net büyüme gösterebildik. TL maliyet kalemlerinin döviz geliri çerçevesinde -görece- yönetilebilir olmasından dolayı uluslararası piyasada üst kalite grubuyla daha fazla iş yapabilir hale geldik ve bu bizim avro bazında hacimlerimize de yansıdı. Siparişlerimizde hem tutar ve hacim çerçevesinde artış olmuştur.
Gelirimiz ağırlıklı olarak avro bazında olduğu için TL cinsinden gelir ve maliyet artışları hacimsel olarak bilançomuzu büyütse de de fiyata yansıtabilmiş değiliz. Artan enerji fiyatları özellikle karlılık açısından ciddi yönetilmesi gereken bir kalemdir. Bu şekilde devam etmesi durumunda firma karlılıklarında ciddi düşmeler öngörülmektedir.
Avro fiyat/maliyetlendirme yaptığımız için bizim için açık pozisyon yöneten ithalatçı firmalara göre işimiz nispeten daha kolay. Bu enflasyonist ortamın bir süre daha devam edeceğini ve firma hazine yönetimlerinin ekstra çaba harcayacağı bir dönem olduğunu düşünüyoruz.
Pandemi döneminde ve sonrasında Devletimizin finansmana ulaşma yönünde firmalara verdiği destek ile ihracatçı kimliği olan sanayi sektörü bu dönemi görece kolay atlatmış ve ülkeye döviz kazandırmıştır. Teşekkür ederiz. Uygun fiyat/vade/teminat koşullu KGF ve Eximbank fonları organik büyüme açısından kurumlarımız için önem arz etmektedir. Bunun devamı sektör için hayati önem taşımaktadır.
Barış GÜL
Faveo Danışmanlık Genel Müdürü
Planlama ve verimlilik önem kazandı
Yaptığımız iş gereği hizmetlerimiz üretim sektörü dahil her sektöre destek vermektedir. Özellikle pandeminin azaldığı ve bitmeye yüz tuttuğu bir dönem de hizmet satışlarımızda önemli bir artık gerçekleşti. Firmamız ülkenin neredeyse en sıkıntılı konularına personel tedariki ve eğitim) hizmet vermektedir. Bu dönem de özellikle bir Türk danışmanlık firması olarak yurt dışı firmaların Bursa’ya yatırımlarına yön vermesine ve tüm insan kaynakları ihtiyaçlarının giderilmesine destek verdik. Hizmet ihracatı bizim için önemli bir hedefti. Sektördeki 15 yıllık tecrübenin hizmet ihracatı ile taçlanmasından son derece mutlu olduk. Pandemi dahil bu süreçte yükselen bir büyüme trendi ile hem ulusal markamızı uluslararası pazarlarda büyütmeyi hedefliyoruz.
Ülkemiz özellikle ekonomik anlamda sıkıntılı bir dönemden geçiyor. Bizim sermayemiz insan. Her konu da olduğu gibi maliyetlerin artması bizim de bazı kısıntılara gitmemize sebep oldu. Bu zor süreci daha fazla emek harcayarak, daha fazla çalışarak paydaşlarımıza yansıtmadık. Tüm paydaşlarımıza zor zamanlarında yanlarında olduklarını hissettirdik. Hepimizin elinden geldiği ölçüde aynı fedakarlığı göstermesi gerektiğine inanıyorum.
Bizim işimiz gençlerin ve mevcut iş hayatındaki çalışanların verdiğimiz eğitimlerle nitelik ve yeterliliklerini arttırarak, onların yetkinliklerini gelecek beklentilere dönüştürmektir. Aynı zaman da iş arayışında olan adayların kültürleriyle, beceri ve yetenekleriyle örtüşen iş bulmalarını sağlamak, nitelikli iş gücü gereksinimi olan firmalara da benzer kriterlerde çalışan desteği vermektir. Piyasaların sıkıştığı bir gerçek. İş dünyasının hem çalışan olarak, hem de şirketler olarak ne beklediğini net belirlemesi gerekiyor. Özellikle üretmek zorunda olan bir ülke olarak gençleri ne yapıp edip üretimin içine çekmemiz gerekiyor.
Hem dünya hem de için de olan ülkemiz pandeminin etkisinden daha kurtulamamışken bir de bunun üzerine Rusya-Ukrayna savaşı patlak verdi. Ne zaman neyin olacağı kestirmek artık çok kolay değil. Analiz, öngörü, planlama ve verimlilik daha önemli hale geldi. Ekonomiyi, siyaseti, geleceği daha fazla takip etmemiz ve geleceğin gerekliliklerine hızlı adapte olmamız bir gereklilik oldu. İşletmelerimizi proaktif ve inovatif bakış açısı ile dizayn edebilirsek oluşan yeni dünya düzeninin içerisinde daha güçlü oyuncular oluruz. Üreten ülke için her şey daha güvenli olur.
Her zaman her yerde söylediğim cümleleri tekrar söylemek istiyorum. Üretmekten kaçan gençleri, üretimin içine çekmemiz gerekiyor. Dünya üretmeyi gerektiriyor. Meslek liseleri ve dengi okullar bu ülke için önemli. Daha kaliteli eğitim, geleceği yakalamış gençleri yetiştirmek bizim için önemli. Güçlü bir Türkiye için önemli. Bu hepimizin görevi.
Enis ÖZERDEM
Omtec Otomotiv Pazarlama Md.
Üretim hacmimizi yatırımlarla yükselttik
Covid-19 etkisinde geçen son 1.5-2 yıla baktığımızda, özellikle geçtiğimiz senenin ilk 6 ayında, tüketicilerin online satışa yönelmesiyle bu durumdan olumlu olarak etkilendik diyebiliriz. Fakat yakın geçmişte benzeri yaşanmamış küresel bir salgının etkisinde satışlarımıza yansıyan bu olumlu durumu, 2021’in ikinci yarısında, salgının etkisinin yavaş yavaş ortadan kalkması ve çip krizi ile birlikte aynı düzeyde göremedik. Bu durum 2022’de değişiyor. Kısacası geçtiğimiz yılın ilk yarısı ile 2022’nin ilk yarısını kıyasladığımızda siparişlerimiz aynı hacimde değildi. Fakat ikinci yarı yılda sektörde bunun değişeceğinin sinyallerini de görüyoruz. Ne mutlu ki son 2 aylık süreç, yaptığımız plan ve attığımız adımların doğru olduğunu bizlere gösterdi. Sipariş miktarlarımızda artış yaşanırken, artan bu siparişlere cevap verebilmek için de üretim hacmimizi yeni yatırımlarımızla yükselttik.
Maliyet kalemlerimizi sadece yerel olarak değil global çapta da takip ediyor ve genel gidişata göre bunları en doğru şekilde değerlendirmeye çalışıyoruz. Hammadde fiyatlarındaki artışı olabildiğince tolere ediyoruz, eğer bunu satış fiyatlarına yansıtmamız gerekiyorsa, müşterilerimize minimumda yansıtmaya çalışmak her zaman prensibimiz. Otomasyon yatırımlarımızla verimliliği arttırarak birim zamanda üretilen parça sayısını, dolayısı ile verimliliğimizi arttırıyoruz. Buradaki bir diğer avantajımız ise Omtec olarak ürettiğimiz tüm ürünlerin Ar-Ge çalışmalarını da kendi ekibimizle yapmamız. Bu şekilde aynı işlevdeki ürünleri fiyat anlamında her kesime hitap edebilecek şekilde geliştirebiliyoruz. Satış fiyatlarımızı güncellemek durumunda kalsak da üretim maliyetlerimizde ortaya çıkan artışı satış fiyatlarımıza yansıtırken müşterilerimize seçenek sunabilecek kapasitede olmamız elimizi güçlendiriyor.
Türkiye içerisinde fabrikamızı büyütüyoruz. Yeni fabrika yatırımımızın üçüncü etabını tamamlamak üzereyiz. Tamamlandığında yaklaşık olarak 30 bin metrekarelik kapalı alana sahip olacağız. Yeni fabrikamızın bin 500 meterkarelik alanında ise “Ar-Ge Merkezi” kurup otomasyon ve robotlaşmaya yönelik çalışmalarımızı arttırma hedefimiz var. Yurtdışında bulunan yatırımlarımıza ise Temmuz ayı ile birlikte Fransa depomuzu ekleyip Amerika ve Almanya’nın yanında Fransa depomuz ile hizmet vermeye başlıyoruz. Ayrıca sektörün ve teknolojinin gerektirdiği şekilde makine yatırımlarımızda sürekli bir büyüme içerisindeyiz. Tüm bunları ağırlıklı olarak kredi ile yönetiyoruz. Sanayiye sağlanan destekler Türk Lirası bazında yeterli gözükse de maalesef Türk Lirası’nın dövize karşı değer kaybetmesi ile yeterliliğini aslında kaybediyor. Bu noktada yerel ve global çapta ekonomik istikrarın sağlanabilmesi en büyük temennimiz.
Otomotiv sektöründeki canlılığın devamı için en büyük beklentimiz yerel ve global çapta yaşanan ekonomik belirsizliğin sonlanması ve daha güvenli, stabil bir hale gelmesi. Döviz bazında yaşanan hammadde ve enerji fiyatlarındaki artışın sebeplerinin ortadan kalkmasının hem üreticiler hem de tüketiciler için çok olumlu olacağı oldukça açık. Omtec olarak tüm bu etkenlere rağmen bu seneyi geçtiğimiz seneye kıyasla yüzde 20’lik büyüme ile kapatmak istiyoruz.
Simge KAYA
Özbay Eğitim Kurumları YKÜ
Zorlu bir süreç geçirdik
Yılın ilk 6 ayında geçmiş yıllara oranla eğitim taleplerinde gözle görülür bir azalma yaşanmamış olsa da akaryakıt ve araç fiyatları ile yedek parça, bakım ve personel giderlerindeki maliyet artışları nedeniyle sektörümüz zorlu bir süreç geçirdi.
Her yıl Sürücü Eğitimi Maliyetlerini Belirleme Komisyonu tarafından Valiliklerce belirlenen sürücü belgesi ders saat ücretleri, 2022 yılı için 2021 yılının kasım ayında, benzinin litre fiyatı 9 lira civarındayken belirlendi. Ancak sonrasında akaryakıt fiyatlarında meydana gelen yüksek artışlar sürücü eğitimi veren kursları da olumsuz etkiledi. Yılın ilk 3 ayında yaşanan maliyet artışlarını tolere edemeden ikinci çeyrekte yaşanan hızlı artışlar hem bizim sektörümüzde, hem de faaliyeti akaryakıta direkt bağlı birçok sektörde gelir-gider dengesini bozdu. Yılın ilk yarısı içinde birçok meslektaşımız zamların vatandaşa yansıtılmaması için direnmesine rağmen artık süreç ara zam yapılmasını zorunlu hale getirdi. Aksi takdirde bazı kurslar ayakta kalabilmek için eğitimden kısmaya başlar ki bu, yıllardır sürücü eğitimlerindeki kazanımlarımızı kaybettirecek, hiç istemediğimiz bir durum olur.
Aslında hem bizim sektörümüzde hem de diğer sektörlerdeki tedarikçilerimizle yaptığımız görüşmeler neticesinde birçok alanda eleman ihtiyacı var. Özellikle mesleki bazda uzmanlık gerektiren işlerde eleman bulma sıkıntısı yaşanıyor. Bu sebeple gerek sanayi alanında gerekse diğer sektörlerde mesleki eğitimin çok önemli olduğunu düşünüyoruz.
Yılın ilk yarısı sektörümüz açısından maliyet artışları nedeniyle ekonomik anlamda zor geçti. Bu artışlar için önlem alınmazsa ikinci yarının da kolay geçmeyeceği kanaatindeyiz. Umuyoruz ki en kısa zamanda ekonomiyi rahatlatacak adımlar atılır.
Uğur ÖZÇAĞLAR
İtimat Ambalaj Genel Müdürü
Maliyetler ilişkilerimizi olumsuz etkiliyor
Büyüme oranımızda tonaj olarak baktığımızda, 2021 yılının ilk 6 ayına kıyasla yüzde 28’lik bir artış yaşadık. Cirosal bazda ise bu rakam yüzde 400 seviyelerinde. 2021 yılında yaptığımız ciroyu, bu yılın ilk 5 ayında gerçekleştirdik. Fakat bu büyümenin reel olmadığı aşikar. Kağıt fiyatlarının artması, kg satış fiyatlarımızı yukarı yönde etkiledi. Doğal olarak maliyetlerimizi de. Tüm bunlar ışığında geçen seneye oranla reel olarak yüzde 28 büyüdük diyebiliriz.
Gelişen teknolojiyle beraber yaptığımız makine yatırımlarıyla üretim hızımızı artırarak maliyetlerimizi aşağıya çekmeyi hedeflemiştik. Bunu başardığımızı söyleyebilirim. Fakat, sürekli artan maliyetlerimizin önüne geçmek adına atmamız gereken iki adım vardı. Bunlardan biri satışı artırmak diğeri ise mevcut satış hedefimizi daha düşük bir gider ile yakalamak. Biz satışı artırma yoluna gittik. İlk 6 aylık performansımıza baktığımızda yanlış bir karar vermediğimizi gözlemliyorum.
Firmaların günümüzdeki en büyük riskinin personel bulma ve bulunan personeli şirkette tutabilme olduğunu düşünüyorum. Sosyal medya gibi mecraların hayatımızda daha fazla yer almasıyla birlikte insanlarımızın daha basit yollardan başarıya ulaşmak istediğini gözlemliyorum. Bunu başaranlara saygım sonsuz fakat bu girişimler çoğu zaman hüsranla sonuçlanıyor. Başarının emek vererek, zaman harcayarak gerçekleştiğine inanıyorum. Şu an personel bulmakta en fazla zorlandığımız departmanların başında makine operatörleri ve kalifiye elemanlar geliyor. Hepimiz çocuklarımızın avukat, doktor ya da mühendis olmasını istiyoruz. Ancak Türkiye üreten bir ülke olacaksa, işletmeler üretim yapmaya devam edecekse, eğitimli ve donanımlı, kalifiye mavi yakalara her zaman ihtiyaç duyacağız.
İstikrarlı ve sürdürülebilir bir ticaret son dönemlerde her işletme sahibinin beklentisidir. Anlık değişen fiyatlar ve maliyetler ticaret hayatımızı, müşteri-tedarikçi ilişkilerimizi olumsuz yönde etkiliyor. Daha istikrarlı, öngörülebilir bir piyasa olmasını her gibi ben de temenni ediyorum.
