İstanbul Sanayi Odası (İSO) İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, düzenlediği basın toplantısında, İSO’nun ‘’Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu” araştırmasının sonuçlarını açıkladı.
Araştırmaya göre, TÜPRAŞ üretimden satışlarda 136,8 milyar lirayla listede ilk sırayı alırken, Ford Otomotiv 67,3 milyar lirayla yine ikinci sırada yer aldı.
Bu yıl üçüncü sırada yer alan sanayi kuruluşu değişti. Geçen yıl Oyak-Renault’nun yer aldığı üçüncü basamağa 55,2 milyar liralık üretimden satışla üç sıra birden yükselen “Star Rafineri” yükseldi.
Star Rafineri’yi 46,2 milyar liralık üretimden satışla “Toyota Otomotiv” takip ederken, beşinci basamakta 38,7 milyar lirayla geçen yıl listenin 10. sırasında yer alan “İskenderun Demir ve Çelik” yer aldı.
Altıncı sıradaki şirket isminin açıklanmasını istemezken, “Ereğli Demir ve Çelik” 36,8 milyar lirayla 7’nci, “Arçelik” 35,8 milyar lirayla 8’inci, Oyak-Renault 34,4 milyar lirayla 9’uncu, Tofaş 26,6 milyar lirayla 10’uncu oldu.
İSO 500’ün üretimden satışları 2,05 trilyon liraya yükseldi
Türkiye’nin 500 büyük sanayi kuruluşunun üretimden satışları geçen yıl 2020’ye göre yüzde 73,8 artarak 2,05 trilyon liraya ulaştı. Artışın yüksek olmasında, ihracattaki güçlü büyüme ile döviz kurları ve enflasyondaki hareketlenme etkili oldu. 2021 tüketici enflasyonundan arındırıldığında üretimden satışların reel olarak önceki yıla göre yüzde 27,7 ile oldukça yüksek bir artış sergilediği görüldü.
İSO 500’ün ihracatı 2021’de yüzde 33,9’luk artışla 85,8 milyar dolara ulaştı. Söz konusu şirketler, Türkiye ihracatının yüzde 38,1’ini, sanayi ihracatının ise yüzde 39,4’ünü gerçekleştirdi.
405 şirket kar etti
Türkiye’nin en büyük 500 sanayi kuruluşu içerisinde 2021’de 405 şirket kar etti. Faiz, amortisman ve vergi öncesi kar elde eden firma sayısı ise 489 oldu.
Geçen yıl yaratılan katma değer içerisinde en yüksek payı yüzde 33,3 ile düşük teknoloji yoğunluklu sanayiler almaya devam ederken, bu rakamın son 3 yılda yüzde 40’larda düşmesi olumlu bir gelişme olarak öne çıktı. Orta-düşük ve orta-yüksek teknolojili sanayilerin payı yüzde 60’lara yükseldi.
Yüksek teknoloji yoğunluklu sanayilerin payı ise yüzde 6,4’ten yüzde 6,1’e geriledi. Bu veri, sanayinin yüksek teknolojiye geçiş ihtiyacının sürdüğünü gösterdi.
İstihdam ve maaşlar arttı, yabancı kuruluş sayısı azaldı
İSO 500’ün üzerindeki devreden KDV yükü yüzde 91 artışla 24 milyar liraya yaklaştı.
En büyük 500’ün istihdamı 2021’de yüzde 5,6 artarak 757 bin 24 kişiye yükseldi. Ödenen maaş ve ücretlerdeki artış ise yüzde 33 civarında gerçekleşti. Bu şirketler içerisindeki yabancı sermaye paylı kuruluşların sayısı 1 adet azalarak 109’a indi.
En yüksek şirket sayısı İstanbul’dan
Geçen yıla ilişkin araştırmada sanayinin Anadolu lehine geliştiği görüldü. 500 büyük şirket arasında başı 158 firma ile İstanbul Sanayi Odası çekerken, İSO’yu, 41 kuruluşla Kocaeli Sanayi Odası ve 40 şirketle Ege Bölgesi Sanayi Odası izledi.
Ankara Sanayi Odası ve Gaziantep Sanayi Odası’ndan 33’er kuruluş listeye girerken, Kayseri Sanayi Odası’ndan 18, Bursa Ticaret ve Sanayi Odası’ndan 16 şirket araştırmada kendine yer buldu.
Üretimden satışlara göre en yüksek paya sahip olan sektör yüzde 26,4 ile “ana metaller ve makine imalatı sanayi” olurken, ikinci sırada yüzde 19,9 ile “kimyasal ürünler, plastik ve kauçuk ürünleri”, üçüncü sırada da yüzde 15,4 ile “kara, deniz taşıtları ve yan sanayi” yer aldı.
Bursa’nın İSO 500 performansı
Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu listesinde 28 Bursa firması yer aldı. Araştırmaya göre Oyak-Renault Otomobil Fabrikaları 34 milyar 413 milyon 732 bin liralık üretimden net satışla Bursa firmaları arasında en başarılı performansı sergiledi. Bunu 26 milyar 566 milyon 750 bin liralık üretim net satışla TOFAŞ Türk Otomobil Fabrikası ve 7 milyar 950 milyon 86 bin liralık satışla Bosch Sanayi ve Ticaret izledi. İSO 500’deki Bursa firmalarının 2021 yılında üretimden net satışları 124 milyar 512 milyon 406 bin lira olarak kayıtlara geçti. Bu firmaların toplam ihracatı 7 milyon 489 bin 963 dolar oldu. İSO 500’de Bursalı firmaların toplam istihdamı ise 53 bin 856 seviyesinde gerçekleşti. Geçtiğimiz yıl ISO İkinci 500’de yer alan Göliplik Şeremet Tekstil ve Warmhaus Isıtma ve Soğutma Sistemleri bu yıl İSO Birinci 500’e yükselme başarısı sergiledi. Geçen sene İSO Birinci 500’de bulunan Karsan Otomotiv, Marmarabirlik, Rollmech Automotive, TARFAŞ Tarımsal Faaliyetler, Uludağ İçecek ve Odelo Otomotiv ise bu yılki listede yer almadı.