banner34

banner50

banner6

25.01.2022, 00:27

Uçak bilet fiyatlarının artışı, kimleri uçurur?

Ticaret Bakanlığı’na bağlı olarak 1994 yılında kurulan Rekabet Kurumu der ki
“Piyasa ekonomisinin dayandığı temel ilke, ekonomik ilişkilerin rekabet odaklı olduğu varsayımıdır. İktisadi anlamda rekabet, bir piyasada satıcıların daha fazla müşteri edinerek mal ve hizmet satışlarını, dolayısıyla da kârlarını artırmak için giriştikleri yarış şeklinde tanımlanabilir.”
Bunun tam tersi olarak, bazı sektörlerde oyuncular rekabet yerine, birbirleriyle anlaşarak tekelleşme ve kartelleşme adı verilen eylemlere yönelerek mal- hizmet fiyatlarını arttırma yoluna gidebilir. Bu iş Anayasa’nın 167. maddesine aykırıdır ve bu gibi durumlar Rekabet Kurumu’nun ilgi ve sorumluluk alanına girer. Geçmiş yıllardan ilginç bir örnek anlatalım.
Rekabet Kurumu’nun Rekabet Kurulu 2011 yılında iki vatandaşın başvurusuyla
Türk Hava Yolları Anonim Ortaklığı, Pegasus Hava Taşımacılığı A.Ş., Onur Air Taşımacılık A.Ş., Atlas Jet Havacılık A.Ş ve özel şirketlerin üye olduğu
Türkiye Özel Sektör Havacılık İşletmeleri Derneği (TÖSHİD) hakkında
“Bazı havayolu şirketlerinin yurtiçi seferlerde aralarında fiyat anlaşması yapmak suretiyle rekabeti engelledikleri iddiası” ile soruşturma başlatmıştı.
Şikayetçiler iki havayolu şirketinin bilet fiyatlarının aynı olduğunu ileri sürüp, aralarında anlaşarak fiyat arttırdıklarını iddia etmişlerdi. İncelemeler sonucunda
raportörler şu görüşleri dile getirmişti.
“Yurt içi yolcu taşımacılığı yapan havayolu şirketlerinin fiyat tespiti yaptıkları iddiası üzerine başlatılan ön araştırmada, 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi kapsamında bir ihlali kanıtlayan herhangi bir belge yahut bulguya rastlanmadığından, aynı Kanun’un 41’inci maddesi gereğince soruşturma açılmasına gerek bulunmadığı”.
Geçmişte böyle bir anlaşmanın mümkün olup olmayacağını bilemiyorum. Bugüne gelince, artık şirketlerin böyle bir yola gitmesine gerek yok. Çünkü, piyasada yurt içi uçuş yapan şirket sayısı azaldı.
Pegasus ortaklarından Ali Sabancı’nın 10 yıl önceki “Havacılıkta 2,5 şirket kalacak” öngörüsü gerçekleşti ve ortada 2.5 şirket kaldı. (THY, Pegasus ve yüzde 50’si Türk malı olan Sun Ekspres).
Yurt içi uçuş yapan THY ve Pegasus’un hisseleri borsada işlem görmektedir. Bu nedenle böyle bir işe tevessül etmezler.
Bunun yerine medyayı kullanarak uçak bilet fiyatlarına zam yapılması gerektiği konusunu dile getirme yoluna gidiyorlar.
Bunu derken, Türk Hava Yolları yönetim kademesinden hiç kimsenin bilet fiyatı artsın talebini medyada göremezsiniz.
Bu konuda her fırsatta ısrarcı olan kişi Pegasus CEO’su Mehmet T. Nane’dir dersem doğru olur. Çünkü, başka şirket de yok. Nane, aynı zamanda Türkiye Özel Sektör Havacılık İşletmeleri Derneği (TÖSHİD) Başkanlığı’nı da yapmaktadır.
Hakkını teslim etmek gerekir ki, talebini TÖSHİD’in adı arkasına gizlenerek değil doğrudan şirketi adına yapmaktadır.
Açıklamasına gelirsek, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın 499 TL olan tavan fiyatı 599 TL’ye çıkarmasını hiç yeterli bulmamış olacak ki “Nisan ve Mayıs’ta yapılacak kademeli artışlarla rakamın 899 TL’ye yükseltilmesini talep ettik” demiş ve bu artışın tüketicinin lehine olduğunu da belirterek “Yoksa, taban tavana yaklaşacak” diye de eklemiş.
Bilet fiyatının artışı kimi uçurur, bunu da göreceğiz.
Çoğunluğun uygun fiyata uçabilmesi için 899 TL fiyat isteyen, patronlarını hiç işe karıştırmayan ve işini kendince iyi yapıp şirketini çok kazandırabilme gayreti sergileyen Nane “Bakanlığa (Yani Bakan Bey’e) kendimizi anlattık, artan maliyetleri kalem kalem açıkladık. Taleplerimizi ilettik. Ve fiyatı yüzde 18 civarında artırma takdirini kullandılar. Bizim bunun arkasından beklediğimiz birkaç hamle daha var” diyor. Nane, tavan fiyat 899 TL’ye çıkarsa taban fiyatın yükselmesi önlenebilir mi” sorusuna ise şöyle bir cevap veriyor;
“Yükselmesi önlenir, hatta taban fiyat düşer de… Şu anda tavanla taban fiyat arasında yüzde 50’lik bir makas var. Tavan fiyat artmazsa taban ve tavan birleşecek, neredeyse her yere tek fiyatla uçuyor olacaksınız. Hatta 3 ay önce bilet alan da son dakikacılarla aynı fiyata uçacak. Eğer, tavanı yukarı çekemezsek taban yukarı çıkar. Biz bunu yetkililere (Kime?) anlattık ve sağ olsunlar belli oranda artış verdiler.
599’un yurtiçi hatlarda komple zarar olarak karşımıza çıktığına inanıyoruz.
Bu zararı minimize etmek ve iç hatlarda uçuş azaltılmasının önüne geçmek için talep ediyoruz. Bu da belli destinasyonlara uçuş sayısının azalması demek. Mesela Ankara’ya günde 10 uçuş yerine 7 uçuş yapılması gibi ya da para kazanma ihtimali olmayan belli uzak destinasyonların geçici olarak iptal edilmesi gibi sonuçlar doğurabilir.”
Mehmet Nane’nin fiyatların artışının tüketiciye yarayacağı sözlerini anlayan beri gelsin. Bu fiyat artışları dar gelirli vatandaşı değil, olsa olsa Pegasus’u uçurur. Otobüs firmalarının uçak bilet fiyatlarına zam yapılmasını istemesi de ayrı bir garabet. Zam sırası onlarda. Doğru olan bu değil, vatandaşın otobüse değil uçağa terfi etmesidir.
İyi uçuşlar Türkiyem…
 

Yorumlar (0)
12
kapalı
banner35
Günün Anketi Tümü
ABD Doları’nda yıl sonu beklentiniz nedir (TL) ?
ABD Doları’nda yıl sonu beklentiniz nedir (TL) ?
banner18
banner51