banner34

banner50

banner6

28.12.2020, 20:12

Temel Fikri Mülkiyet Okur-Yazarlığı

Bu haftaki yazımızda, derin uzmanlık gerektirmeyen, ticari iş ile ilgilenen herkesin sahip olması tavsiye edilen bir konudan bahsedeceğiz. Gelişen dünya düzeni; birçok temel konuda fikir sahibi olup, birkaç az konuda uzman olmayı gerektiriyor. “Bir toplantıda konu hakkında fikrinin olması ve yapılan işte çerçeveyi önden görebilme yetisi” diyebiliriz. Fikri mülkiyet, bu konuda en eksikliğinin hissedildiğini gördüğüm ha-bilgi konu başlıklarından.
Temelini “Sınai Mülkiyet Kanunu” ve “Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu” oluşturuyor. Patent, Faydalı Model, Marka, Tasarım, Telif Hakkı. Hepsinin kuralları farklı. Şu örnek ile başlayabiliriz; taburenin icadı patent, taburenin arka yaslamasını eklemek faydalı model, oluşan sandalyenin ticari isim hakkı marka, sandalyenin fonksiyonelliğini etkilemeyen dış görünüşü tasarım, bu sandalye hakkında çekilmiş olan Youtube videosu telif hakkına tabidir. Hepsi, birbirinden farklı kurallara tabidir.
Bugün bir ürün ürettiğinizde, ismini “X Product” koydunuz. Bu “X Product” isminin patentini değil, ticari markasını aldınız. Marka tescil başvurusu, Türk Patent’in web sitesinden her vatandaş tarafından yapılabilmektedir, ancak sonradan itirazlar ve diğer işlemler ile ilgilenecekseniz bir marka vekili ile anlaşmanız gerekecektir. Patent tescili ise bambaşka bir iştir, ve derin mühendislik ile uzmanlık gerektirmektedir. Patent; mutlak yenilik, buluş basamağı ve endüstriye uygulanabilirlik unsurlarını taşıyan buluşlara verilir. Bu unsurların dünya çapında araştırması yapılır, ancak koruma yereldir (dünya çapında patent diye bir kavram bulunmamaktadır, onun için PCT denen sistemde dünyada diğer ülkelerde koruma istenildiği ülke ülke belirtilir, Avrupa için ise tek bir koruma olarak EPC başvurusu yapılır). Faydalı model, bu üç şart arasında buluş basamağına sahip olmayan icatlara verilir. Patent, başvuru tarihinden itibaren 20 yıl hukuken korunur ve sahibi dışında ticari faaliyetine izin verilmez. Bu süre faydalı modelde 10 yıldır. Patent de faydalı model de, tescilleri yenilenemez FM haklarıdır. 20 yıl veya 10 yıllık süre içinde o ürünü ticarileştirip geliri elde etmiş olmanız gerekir, sonrasında ilaç firmalarının muadil ürünleri üretebiliyor olmasının sebebi olan, patent hakkının sona ermesi hali oluşur. Marka ise, marka ismi, logo, ürüne farklılık sağlayan bir şekil olabilir; 10’ar yıllık sürelerle yenilenmek suretiyle sonsuz süreli korunabilir. Marka sınıflandırmasında (NICE Sınıfları) her bir markanın kendi kategorisi bulunur ve bir marka tanınmış marka olarak tescillenmediyse, örneğin bir otel ismini başka bir tacir dijital medya şirketinde marka olarak tescil ettirebilir.
Birkaç sık rastlanan soru ve hata ile bu çok temel hap-bilgi yazımızı kapatıyoruz;
Yazılımların algoritması patent unsurlarını taşımıyorsa, çoğu zaman patent hakkında tabi olamıyorlar. Telif hakkı ile korunuyorlar.
Tasarım, patent ve faydalı modelde; dünyada daha önce bir örneği bulunmuş olması kritiktir. Eğer yok ve fikri mülkiyet sahibi ihlali tolere etmiyor ise, kişiden/firmadan fikri mülkiyet lisans sözleşmesi ile lisans almak, çoğu zaman tek çözümdür.
Bir marka aldınız ancak markanın ihlalleri çok sayıda, bunların üzerine gitmediniz. Bu takdirde markanız jenerik hale dönüşebiliyor ve jenerik hale dönüşen markaların hukuki koruması malesef fiilen ortadan kalkıyor.
Patent’e konu ürünü kısa süre içinde ticarileştiremeyeceksiniz ya da detaylarının kamuya açılmasından rahatsız olacaksınız. Bu takdirde, ürüne konu detayları ticari sır olarak korumanız faydanıza olabilir. Dünyanın en ünlü formüllerinden Coca-Cola, ticari sırdır. Zira patenti alınmış olsaydı, patent detayları açıklanmış ve rakipler aynı ürünü üretmiş olacaklardı.
Ülkemizdeki tüm patent, marka, tasarım tescillerini Türk Patent web sitesinden detaylıca öğrenebilirsiniz. Tavsiyem, bir ticari işe, bir girişime, bir yatırıma başlamadan önce; bu konuya dikkat edilmesi ve ilk araştırmanın yapılmasıdır.

Yorumlar (0)
12
kapalı
banner35
Günün Anketi Tümü
ABD Doları’nda yıl sonu beklentiniz nedir (TL) ?
ABD Doları’nda yıl sonu beklentiniz nedir (TL) ?
banner18
banner51