Üreten tefecide

Üreten tefecide
Yılların yan sanayicisi Ertuğrul Kaya, güvenilir işadamlarına teminatsız kredi verilmesini istedi. "Üretip, istihdam yaratmaktan başka ne yapmışım.?" diyen Kaya, üretenin 'tefeci kucağına' itildiğini anlattı.
Dursun EROĞLU
Ertuğrul Kaya, otomotiv sektörüne 1971'de adım atan bir isim. 35 yıldır kauçuk yedek parça üreten Oto Taşkent'in başında. 2001'deki krizin yaralarını sarmaya çalışıyor. İş dünyasının en dobra isimlerinden birisi. Yatırım heyecanını hiç yitirmeyen Kaya ile ülkedeki yatırım iklimini ve otomotiv yan sanayinin geleceğini konuştuk.
EKOhaber: Girişimcinin en büyük sorunu nedir?
Kaya: En büyük sorun finansman. Bütün KOBİ'lere uygun koşullu kredi verilsin. Ama olmuyor, 1 kuruş kredi talep ediyorsun, senden 3 misli tapu, ipotek isteniyor. Sanayiciye neden güvenilmiyor? 35 senedir bir sürü badire atlattım, hala dimdik ayakta durmaya çalışıyorum.
Şu anda elimde projem hazır. 2 milyon Euro versinler, hemen yatırım yapacağım. Ototaşkent'e 30 kişi daha ilave olacak. Hibe istemiyorum. Bakın 5. yıl, yılda 1 milyon Euro vergi verir hale geleceğim. Benimki gibi bin tane KOBİ projesi desteklense ülkede işsizlik kalmaz. Devlet de vergi toplar.
Banka 2 milyon Euro krediye 5 milyon Euro'luk teminat istiyor. 'Bankalar şu kadar faizle kredi veriyor' deniyor. Kime veriyor? Üreten, teminat gösteremeyen hangi KOBİ'ye kredi veriliyor? 'IMF'ye borcumuzu ödeyecek durumdayız' diyorsun. Hangi reel sektör kasasında para tutar. Hammadde alır, parayı çalıştırır. Devlet parayı kasada tutarak neyin garantisini yapıyor. Versin kullanalım.
EKOhaber: Döviz rezervi ile devalüasyon krizinin önlenmesi bekleniyor.
Kaya: Baştakilerin ekonomiyi iyi bilmesi lazım. Türkçesi, ekonominin içinden gelmeli. Herkesin derdini bilecek. Bu arkadaşlar bu işin içinden geliyor diye kıvandık. Ama istediğimiz randımanı alamadık. Ver arkadaş, kredi istiyoruz. Biz nikahlıyız buraya, hiçbir yere gitmiyoruz. Neyin teminatını, garantisini istiyorsun? Kredi göstermelik. Kredi taşa toprağa veriliyor. Hazine'de şu kadar milyar dolar para var diyorlar. Niye elinde tutuyorsun. Çalıştırsan 3-5 sene sonra bu para katlayacak. Enflasyon düştü. Üreten kesimi niye tefecinin kucağına itiyorsun kardeşim. Senin yılda istediğin faizi tefeci 1 ayda alıyor. Tefeciye, factoringe, pahalı paraya niye mecbur kalalım. Devlet olarak sen ver. Takibini de yap.
EKOhaber: Zamanında krediler suistimal edildi. Bankaların işi sıkı tutması normal değil mi?
Kaya: Toplumun tamamını ele aldığımız zaman bunun içinde çürükler de var. Benim gücüme giden şu: Bu ülkede üreten herkesin bir numaralı ortağı devlet. Demokrasilerde sistem vergi üstüne. Çalışacaksın, kazanacaksın, vergi vereceksin, devlet çalışacak. Kazanamadım, zarar ettim ise, en büyük ortağım da sensin, senin benim elimden tutman gerekmiyor mu? Ben senin mükellefinim. Kredi vereceksin, ama kontrol edeceksin, denetleyeceksin. Devlet özel sektörden daha özel olacak. İş alemi gibi olacak. İki sene sonra mükellefin karşısına dikilmeyecek, hızlı olacak. Beyanname mi vermiş, iki gün sonra döneceksin, devlet çok hantal. Devlet üretime, ihracata, taşı toprağı gözetmeden destek verirse, kendisi de büyür. Ama kendi haline bırakırsa onu kurda kuşa yem ederse, bu kimsenin işine yaramaz.
EKOhaber: İşadamları arasında dürüst, yasal çalışmak bir handikap mı?
Kaya: Bugünkü koşullarda hiçbir kaçak işin yoksa, bütün girdi ve çıktıların tamamı faturalı ise, ki bu tam dürüstlük ilkesidir, kazanma şansın şu anda hiç yok, sıfır. Girdiler ve sistem ağır. Sigortalı, günü geliyor, emekli oluyor. Sanki maaşını, sigortasını, muhtasarını ödemiyormuşsun gibi bir de yüklü miktarda tazminat veriyorsun. Dünyanın en pahalı elektriğini kullanıyorsun. İşçilik ucuz deniyor. Tersine çok pahalı. İşçiye de bir şey diyemiyorsun. Adam maaşın yarısını kiraya veriyor. Sorun çok, yük ağır. Avrupa'da işi bilmeyenin işyeri açma şansı yok. Bizde birçok yerde kapasite fazlası var. Daha önce sadece ana sanayiye çalışan yan sanayi firmalarının hepsi şimdi ihracatçı oldu. Sürekli ana sanayi ile olmuyor. Şimdi rekabet dünya çapında sürüyor. Mesela Çin ile rekabet edebilmek için maliyetleri düşürmemiz lazım. Bunun yolu da devletin sübvansiyonundan geçiyor.
EKOhaber: Çözüm...
Kaya: Proje üzerinden kredi vermek. Yatırım yapacak insandan niye illa da taşı toprağı, serveti olması bekleniyor. Bu insan çalışıyor. İzleyin. Ben 25 senedir üretmeye çalışıyorum. Ne yapmışım, yapıyorum devlet araştırsın. Çok üzülüyorum. Daha ne teminatı istiyorsun. Üretmekten istihdam yaratmaktan başka ne yapmışım. 35 senedir çalışma hiç referans olmaz mı? Kime ne yapmışım. Vergimi vermişim. Bir sürü firma doğurmuşum. Birçok insanı emekli etmişim. Suç mu işledik? Bürokrasi bunlardan kurtulsun artık. İstihdam diyorlar, al sana istihdam. Çözüm kolay, kredi verecek. Efendim batak vermiş. Takip etseydin kardeşim, verdiğin paranın arkasında niye durmuyorsun? Git bak ne yapıyor, ne yapacak. Batağı kim verdiriyor. Madem en büyük ortaksın takip et. Böyle bir birim kur, orada çalışanların maaşını da biz verelim. Devlet ile halk bir bütün olmalı, birbirine güven duymalı. Yabancı bankalar da devleti örnek alıyor. Eğer AB'ye girelim, bakalım bankalar ne olacak? Benim zor durumda elimden tutmayan beni yokuşa süren bu bankacılık sistemini bırakıp, gideceğim öteki bankaya.
Avrupa'da projeye her türlü destek var. Ama battıktan sonra bir daha iş yapamazsın. Ahlaksızlık yapan kendisi kaybediyor. Almanya'da bir işadamı fabrikasını kapatmış, gelmiş Sakarya'daki köyüne. Almanya'da devletin ilgili birimi, bakıyor burada 150 kişi çalışıyordu, şimdi çalışmıyor. 150 kişi de devletten işsizlik parası almaya başlamış. Bir heyet kuruyorlar, adamı buluyorlar, meselesini hallediyorlar. Adam geri gidiyor, 150 kişi tekrar işbaşı yayıyor. 150 kişi daha işe alıyor. Yaklaşımdaki farka bakın.
EKOhaber: Halkbankın KOBİ kredisi yetmiyor mu?
Kaya: Hiçbir banka teminatsız bir şey vermiyor. 25 bin YTL krediyi bütün bankalardan alırsın. Veriyorsun arabayı ipotek oluyor. Ama yeterli değil. Bakıyorsun üretiyor, çalışıyor, çeki senedi tıkır tıkır ödüyor, sözü her tarafta geçiyor...
Daha ne çekiniyorsun. Diğer birimlerde kötü işler çevirenlerin nasıl istihbaratını yapıyorsan, bunu da araştır. Rüşvet alanı da vereni de kesersen olumsuz bir şey olmaz. Kimse kimsenin rızkını yemeyecek. Bakın bin kişiye istediği krediyi ver. Bundan 10 tane batak çıksın, kendimi Heykel önünde asarım.