Senede bağlanmamış çıplak payın devri

Paylar senede bağlanmamış olsa bile, senede bağlanana kadar geçen dönemde varlıklarını sürdürmeye devam etmektedirler. Bunun anlamı, senede bağlanmamış payın da tıpkı senede bağlanmış paylar gibi her türlü hukuki işleme konu teşkil edebilmeleridir.
TTK’nunda senede bağlanmamış payın devrine ilişkin bir düzenlemeye yer almamakatdır. TTK m.490 (1) fıkrası yasal devir sınırlamasını düzenlemektedir. Anonim şirkette ilke, nama yazılı payın serbestçe devredilebilmesidir. Bu ilkenin TTK’nunda öngörülen tek istisnası bedellerin tümü ödenmemiş nama yazılı paylardır. Bu sebeple, TTK’nunda veya esas sözleşmede aksi öngörülmedikçe, senede bağlanmamış ve bedelinin tamamı ödenmiş çıplak paylar, herhangi bir sınırlamaya bağlı olmaksızın, alacağın temliki hükümlerine göre devredilebilirler (TTK m.490/1 ve TBK m.183 vd.). Bu anlayışı içeren Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 09.2018 tarih, 2018/2535 Esas ve 2018/5368 Karar sayılı içtihat metni şöyledir; “Dava, dava dışı anonim şirkete ait hisse (çıplak pay) devir işlemlerinin geçersizliği ile davacı adına tesciline, mümkün olmadığı takdirde hisse bedellerinin tahsili istemine ilişkindir. Mahkemece, davacının davalıya 7268 adet hisse devrettiği, bu hisselerden davalının 1650 hisse bedelini davacıya ödediği, 1140 adet hisseyi tekrardan davacıya iade ettiği, 1568 adet hissenin devri için davacıya ihtarname gönderdiği, ihtarnameye rağmen hisseleri kendi adına almayan davacının 1568 adet hisse için temerrüde düştüğünden bahisle söz konusu hisseler yönünden davacının dava açmakta hukuki yararının olmadığı gerekçesiyle bakiye 2910 adet hisse karşılığı olan ....910,000,00 TL’nin davalıdan tahsiline karar verilmiştir. Ancak, dava konusu hisselerin senede bağlanmamış ve bedelinin tamamı ödenmiş çıplak paylar olduğu, bunların devrinin alacağın temliki hükümlerine göre yapılması gerektiği, dava konusu hisse devirlerinin geçersizliği ile davacı adına tescili istemli işbu davanın açıldığı tarihten karar tarihine kadar davalı tarafından 1568 adet hisse devrinin yapılmadığı anlaşılmaktadır. Dosya kapsamı itibarıyla 6098 sayılı BK’nın 106. maddesindeki alacaklının temerrüdü şartlarının oluşmadığı, yine aynı yasanın 107. maddesi uyarınca borçlunun borcundan kurtulabilmesi için gerekli olan tevdi mahallinin de belirlenmediği anlaşılmakla mahkemece 1568 adet hisse karşılığı olan bedelin de davacıya iadesine karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçelerle 1568 adet hisse karşılığının hukuki yarar yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesi doğru görülmemiş, kararın davacı yararına bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentlerde açıklanan nedenlerle, davalı vekilinin temyiz itirazlarının reddine, (...) numaralı bentlerde açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile kararın davacı yararına BOZULMASINA, ödediği peşin temyiz harcının isteği halinde temyiz eden davacıya iadesine aşağıda yazılı bakiye 149.086 TL temyiz ilam harcının temyiz eden davalıdan alınmasına, .09.2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.”
Senede bağlanmamış çıplak payların devrinin geçerliliği, “Alacağın devri” hükümlerine uygun yazılı şekilde yapılmış olmasına bağlıdır (TBK m.184/I). Bu sebeple, ister yazılı ister resmi biçimde (noterlikçe) çıplak payların devri mümkündür. Ancak, çıplak payın devri sözü verme (vaadi), herhangi bir şekle bağlı değildir (TBK m.184/II).
Bu doğrultuda senede bağlanmamış paylar da her türlü satım sözleşmesine konu olabilir, bu paylar üzerinde alım, önalım, geri alım hakları kurulabilir, payın senede bağlanmamış olması, pay sahipliğinden doğan hakların devrine engel değildir. (2)
Senede bağlanmamış ve bedelinin tamamı ödenmiş ya da ödenmemiş çıplak payların; miras, mirasın paylaşımı, eşler arasındaki mal rejimi hükümleri veya cebri icra yoluyla devrolunabilir (TTK m.491/1).
Çıplak payı devreden, devralana, devir sözleşmesi ile elinde bulunan ispatla ilgili diğer belgeleri teslim etmek ve devralanın çıplak pay sahibi olduğunu anonim şirkete karşı ileri sürebilmesi için gerekli bilgileri vermekle yükümlüdür (TBK m.190/I). Zira, bedeli tamamen ödenmemiş senede bağlı olmayan çıplak paylar, ancak şirketin onayı ile devrolunabilir (TTK m.491/1). Zira, yönetim haklarının geçmesi için, anonim şirketin onayı gerekir.
Senede bağlı olmayan payı (çıplak payı) devralanın ödeme gücüne sahip olması ve dürüst olması durumunda, anonim şirketin bu devir işlemine onay vermesi gerekir. Ancak, anonim şirket tarafından devir için gerekli onay verilmediği sürece, çıplak payın mülkiyeti ve paylara bağlı tüm haklar devredende kalır ve devreden tarafından kullanılır (TTK m.494/1). Anonim şirket, onaylamaya ilişkin istemi, bilgi ve belgeleri aldığı tarihten itibaren en geç üç ay içinde reddetmemişse veya ret haksızsa geçişe onay verilmiş sayılır (TTK m.494/3). Anonim şirketin bu konuda vereceği karar, ya kanuni ya da kanunun izin verdiği kendi esas sözleşme hükümlerine uygun bir sıralamaya dayanmalıdır.
Ailelerinizle birlikte esenlik ve mutluluklar diler, en içten saygılarımızı sunarız.

1-karararamayargitay.gov.tr
2-Bahtiyar, M.: Anonim Ortaklık Ana Sözleşmesi, İstanbul 2001, s.83