Sanayide gündem elektrik fiyatları

Elektrik iletim bedeli ve Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması’nın (YEKDEM) elektrik fiyatlarında artışa sebep olması nedeniyle sanayici elektrik fiyatlarında revize istiyor.

Hüseyin DURMAZ - Bursa OSB

Türkiye’nin ilk Organize Sanayi Bölgesi olan bölgemizde 270 fabrikamız bulunmakta olup tekstil, otomotiv, makine, kimya, vb. sektörlerde faaliyet göstermektedir. Bölgemizde firmalarımız 50.000 bin kişi istihdam etmekte olup; Bursa ihracatının % 40 bölgemiz firmaları tarafından karşılanmaktadır. Ülkemizin büyüyebilmesi, refaha kavuşabilmesi için firmalarımızın daha fazla üretmeye, istihdam sağlamaya ve ihracat yapmaya yönlendirmemiz şart.

Dünyanın içinde bulunduğu, ülkemizin de yoğun mücadele içinde bulunduğu pandemi salgını içinde özellikle Nisan ayı döneminde hem elektrik ham bedeli arttı hem de elektrik fiyatını oluşturan kalemlerden biri olan YEKDEM kalemi de yılbaşına göre % 106 artış gösterdi.

EPDK tarafından belirlenen YEKDEM birim maliyet 26.12.2019 tarihinde 110,00 TL/MWh, 26.03.2020 tarihinde 121,02 TL/MWh ve 16.04.2020 tarihinde 228,12 TL/MWh olarak Kurul Kararları ile belirlenmiştir.

YEKDEM öngörülen kalemi Nisan 2020 için 228,12 TL/MWh gibi yüksek bir değer açıklandığı için birim elektrik maliyeti bir önceki aya göre % 52,15 artış göstermiştir. Mayıs ayı için belirlenen YEKDEM bedeli de Nisan için belirlenen rakama yakın olması sebebi ile gelinen bu noktada sanayicilerimiz elektrik faturalarını öngöremez, maliyet hesaplayamaz hale geldi. Bu konuda yeni düzenlemeler yapılması için sanayicimizden de talepler gelmekte olup; konuyu üst kuruluşumuz olan OSBÜK’e iletmiş bulunmaktayız.

Dolayısı ile sanayicimiz üretimde daha rekabetçi hale getirmek için yeni bir düzenlemenin çok yerinde olacağına inanıyorum.

Ayrıca yenilenebilir Enerji Kaynaklarının desteklenmesi için farklı bir metot geliştirilerek, Son Kaynak Tedarik Tarifeleri içinde yer alan YEKDEM maliyet yükünün sanayicimiz üzerindeki yükü azaltılmalıdır.

Erol GÜLMEZ / NOSAB – OSBÜK YK Üyesi

TEİAŞ’a iletim bedeli olarak çekilen güce ve tüketime bağlı olarak bir bedel ödeniyor. Yapılan sözleşmeye göre bu güç düşümü ya da artırımı yılda bir kez Eylül ayında yapılabiliyor ve bu revizyon sonraki yılbaşından itibaren uygulamaya konuluyor. Yıl içinde güç düşümü yapılmadığı için Nisan ayında çekilen gücün düşmesine rağmen, bedeli sözleşme üzerinden ödeniyor. Bu sebeple, iletim bedeli yüzde 50 artış gösterdi. Bu da birim fiyat içinde yüzde 2,5 civarında yükselişe neden oldu. Biz, sanayicilerimiz adına, bunun da mücbir sebep kapsamında çekilen güç olarak alınmasını talep ediyoruz.

EPDK Nisan ayı YEKDEM birim beledini, 16 Nisan 2020 tarih, 9311 sayılı kararı ile 228,12 TL/MWh olarak belirlendi. Buna göre, öngörülen birim bedelinde, Mart sonunda belirlediği Nisan YEKDEM fiyatına göre yaklaşık yüzde 88 artış olduğunu görüyoruz. Covid-19 salgını sebebiyle alınan tedbirler, hammadde temininde ve ihracatta yaşanan güçlüklerle birlikte üretimde de büyük düşüş yaşanmakta. Çoğu firma bu süreçte kapasitelerini azalttı ya da faaliyetlerini tamamen durdurdu. Bu sebeple sanayi bölgelerinde elektrik tüketimi ciddi oranda azaldı.

Elektrik tüketiminin azalması, elektrik birim fiyatı içindeki YEKDEM’in birim fiyatının payının artmasına sebep oluyor. Çünkü toplam YEKDEM maliyeti, toplam tüketim beledine bölünerek birim fiyatı ortaya çıkıyor.

Bu sebeplerin bir araya gelmesiyle elektrik fiyatlarında artış yaşanıyor. Biz bu durumun yaşamakta olduğumuz salgının en az zararla atlatmak isteyen üreticilerimiz için güçlük yaratacağını düşünüyoruz. Elektrik fiyatlarında faturalara yansıyan artış, salgın nedeniyle üretimin düştüğü ya da durduğu bu dönemde sanayi üretimine aşırı yük getirmiş oluyor. Bu sebeple, sanayiciler olarak iletim bedeli ve YEKDEM maliyetlerinden kaynaklanan fiyat artışı konusunun çözüme kavuşturulmasını bekliyoruz.

Zeki ŞAHİN/ İnegöl OSB

İnegöl OSB’de fabrikalar kısa çalışma ödeneğinden faydalandılar ve çalışıp üretimlerine devam ediyorlar. Elektrik fiyatları ile ilgili de OSB’ler arasında farklı bir görüş yok. Elektrik tüketimi az olduğundan bedeli elektrik kullanan sanayicilere paylaştırılıyor. Bunun eski oranlarla uygulanması iyi olur. Bu noktada bütün yükün elektrik kullananlara paylaştırılması söz konusu. İnanıyorum ki, bir süre sonra elektrik tüketimleri eski düzeyine geldiğinde bu denge kendiliğinden sağlanmış olacaktır ve bunun farkında olmadan yapıldığı düşüncesindeyiz. Bu birkaç aylık süreçte de oranın makul seviyelerde tutulması ve çalışan fabrikaların da mağduriyetinin giderilmesi gerektiğine inanıyorum.

Ömer Faruk KORUN / HOSAB

Olağanüstü durumlar karşısında ortaya çıkan maliyetler, yükler paylaşılmalı. Bizim gördüğümüz tabloda yükün neredeyse tamamı sanayinin üzerinde bırakılıyor. Çünkü, TEİAŞ ile yapılan Sistem Kullanım ve Bağlantı anlaşmasına göre bir tüketim miktarı üzerinden imza atıyorsunuz. Bu miktarı yılda bir kez arttırabiliyor ama düşüremiyorsunuz. Şimdi olağanüstü günlerden geçiyoruz. Elektrik tüketimimiz yüzde 50’den fazla düştü, ama sistem kullanım-iletim bedelimiz yüzde 50 arttı. Yani mevcut durumu göz önüne almayan bir sistem ve bu dönemde adil değil. YEKDEM, yenilenebilir enerji kaynaklarının desteklenmesi için yenilenebilir enerji üretimi yapan santrallere verilen alım garantisi mekanizması. OSB’lerde Son Kaynak Tarifesine göre elektrik fiyatı hesaplanırken, YEKDEM de önemli bir bileşen. YEKDEM’de verilen alım garantileri genellikle USD üzerinden verilmiştir. Toplam çıkan YEKDEM rakamı toplam enerji tüketimine bölünerek birim enerji için YEKDEM bedeli ortaya çıkıyor. Doların artması ile toplam YEKDEM maliyeti artar, tüketimin düşmesi ile birlikte birim başına düşen maliyet de arttığından YEKDEM’de artış gerçekleşmiştir. Bu doğrultuda EPDK daha önce 121 TL olarak tahmin ettiği Nisan 2020 YEKDEM birim bedeli tahminini 228 TL olarak revize etmiş böylelikle elektrik maliyetlerindeki YEKDEM kaleminde yüzde 100’e yakın astronomik bir artış olmuştur. Olağanüstü şartlardan geçerken, her şey normalmiş gibi hareket edemeyiz. Maalesef elektrik piyasasında böyle bir tablo var. Beklentimiz, ayakta kalmaya çalışan sanayimizin elektrik maliyetinin üzerindeki bu yüklerin ivedi olarak hafifletilmesidir.

Ersan ÖZSOY / DOSAB

Elektrik fiyatını belirleyen bileşenlerden iki tanesi bu süreçte aleyhimize işledi. Biri TEİAŞ İletim Bedeli, diğeri de Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması (YEKDEM). EPDK daha önce 121 TL olarak tahmin ettiği Nisan 2020 YEKDEM birim bedeli tahminini 228 TL olarak revize etti. Sanayici, üretimdeki düşüşe paralel azalan elektrik tüketimine bağlı olarak faturalarında düşüş beklerken, yüzde 100 artan YEKDEM bedeliyle Nisan ayında yüksek faturalarla şok oldu.

TEİAŞ’a sözleşmede belirtilen güce ve tüketim miktarımıza göre iletim bedeli ödüyoruz. Sistem kullanım anlaşmasına göre 3 yılda bir kez güç düşümü revizyonu talebinde bulunabiliyoruz. Şu anda gücümüz çok düştü ama sözleşme gücü üzerinden ödemeye devam ediyoruz. Bu durum da güncel ekonomik durum ile örtüşmüyor.

Talebimiz, OSB’lerimize fiili çekiş gücü üzerinden iletim faturası kesilmesi ve şu olağanüstü süreçte elektrik faturalarındaki YEKDEM yükünün de mutlaka hafifletilmesidir.

Yunus AYDIN / Uludağ OSB

21. Yüzyılın Alperenleri sanayicilerimizin uluslararası alanda Pazar kaybedip, rakabet gücünü kaybetmesi için yeni fiyat düzenlemesi şart. Dışa bağımlılığı azaltan, çevreyi daha az kirleten ve daha az maliyetli olan bir enerji üretiminin temini gayesiyle oluşturulan (YEKDEM) Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması Sanayicinin Elektrik birim fiyatını etkileyen faktörlerin en çok konuşulanına dönüştü. Mayıs ayı YEKDEM fiyat farkının 128 TL iken 216,89 TL olarak güncellenmesi Covit 19 ile mücadelenin yaşandığı bu zorlu süreçte, üretim ve ihracattaki zorunlu azalmalara paralel olarak enerji tüketimindeki düşüşlere rağmen gerçekleşen bu astronomik artış tartışmaları da beraberinde getirdi. İçinde bulunduğumuz zorlu süreçte Uludağ Organize Sanayi Bölgesi Müteşebbis Heyeti ve Yönetim Kurulu olarak sanayicimizin korunması, oluşan fiyat dengesizliği sonrası uluslararası alanda YEKDEM güncellemesi sonrası yaşanan enerji maliyetlerindeki artışın uluslararası alanda rekabet gücümüzün düşmesi ihtimalinin doğuracağı sıkıntıların önüne geçilebilmesi gayesiyle EPİAŞ tarafından belirlenen fiyatların tekrar düzenlenmesi ve gözden geçirilmesi hususunda gerekli başvuruları yaptık.

Yalçın TOY / Kayapa OSB

İçerisinde bulunduğumuz pandemi sürecinde elektrik iletim bedeli ve Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması’nın (YEKDEM) elektrik faturalarına yansımış olması sanayicileri üzmüştür. Çünkü, hem üretimini dolayısıyla elektrik tüketimini arttırıp da yüksek fatura ödemek durumunda kalmıştır.

Bu durum YEKDEM katkı payı bedeli ile ilgili bütün yükün elektrik kullananlara paylaştırılmış olmasında kaynaklanmıştır.

Gerekli düzenlemenin yapılacağı ve fabrikaların tam kapasiteyle yeniden çalışmaya başlamasıyla birlikte söz konusu karışıklığın giderileceğine inanıyoruz.