Parasal kirlenme

2002- 2008 yılları arasında finansal mühendislik kullanılarak para yaratıldı. Sonucunda piyasalarda “varlık etkisi” yaşandı ve oluşan balon bir yerde patladı. 2009 Küresel Krizi’nin arka planı bu şekilde oluştu. 2008-2009 arasında dünyanın en köklü bankaları bir bir batarken dünyanın en büyük merkez bankaları karşılıksız para basmaya başladılar.  O tarihte kaybolan varlık değeri kadar para basılacağı ve sorunun ortadan kalkacağı düşünülüyordu.  Ancak türev ürünlerle ne kadar kredi yaratıldığı bilinemediği için dört yıl boyunca para basıldı durdu. 2013’ün son baharına gelince bu işe bir son verilmesi gerektiği noktasında genel bir kanı oluştu ve FED’in parasal genişlemeye son verilmesi gerektiği minvalinde yaptığı açıklamayla piyasalarda bir depreme neden olduğunu hatırlıyoruz.
Bu yaşanan dalgalanma yönetimleri öyle korkuttu ki; devletler artan miktarlarda parasal genişlemeye gitti. Pandemiyle birlikte parasal genişlemenin doruk noktasına ulaşıldı.
Süreç içerisinde her şeyin fiyatı arttı ve sonunda gıda fiyatlarında tarihte görülmemiş yükselişlere geldik.
Aslında yılardır ham madde, emlak vb. fiyatlarda artışlardan zenginleştiğine inanan insanoğlu gelinen noktada daha önce kazanım gördüğü trendin onu istediği gibi beslenemez hale getirdiğine şahit oldu.
Bu parasal genişleme öyle bir hal almıştır ki; çalışmadan para kazanılabileceği düşüncesinin insanlar arasında hakimiyet kazanmasına neden olmuştur. Bir anlamda parasal bir kirlenmeye sebebiyet vermiştir.
Bugün artık tüm kurumlar ve ekonomi üzerine düşünenler parasal genişlemenin sürdürülemez noktaya geldiğini ifade etmektedir. Ancak herkes parasal daralma yaşanması durumunda piyasalarda yaşanacak etkinin nasıl kompanse edileceğine cevap arayamaya çalışmaktadır.
ABD’ de şirket değerlemelerinin ortalama yıllık karlarının 45 katına çıktığı noktada panik yaşanmasından korkulmaktadır.
Önümüzdeki günlerde dünya parasal daralma ve olası etkilerini daha yoğun tartışılacağı anlaşılmaktadır.