Organize sanayi bölgeleri

Dünya’da ilk OSB fikri 1885 yılında ABD’de hazırlanan bir raporla ortaya atılmış. İlk bilinçli OSB oluşumu ise 1896 yılında İngiltere’nin Manchester kenti yakınlarında kurulan “Trafford Park” uygulaması ile gerçekleşmiştir. Türkiye’de bundan tam 66 yıl sonra 1962 yılında ilk OSB çalışması Bursa’da yapılmış. Pilot OSB (Bursa OSB), ilk organize sanayi bölgesidir ve Dünya Bankası’ndan alınan kredi ile kurulmuştur. OSB uygulamaları herhangi bir yasal mevzuatı olmadan 1982 yılına kadar devam etmiştir. Mevzuat boşluğunun giderilmesi amacıyla 31 Ocak 1982 tarih ve 17591 sayılı Resmî Gazete ‘de “Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Fonlar Yönetmeliği” yayımlanarak yürürlüğe konulmuştur.

Devlet bütçesinden fona kaynak aktarılmış ve OSB’ler kredilendirilerek desteklenmiştir.  OSB’lerin kurulması, o tarihlerde 5 yıllık kalkınma planlarındaki hedefler doğrultusunda Bakanlar Kurulu Kararı gerektiriyordu. Kurulması kararlaştırılan OSB’lerin alt yapı yatırımları, %99’u Bakanlık Fonundan, %1’ i ise, OSB’yi kuran ticaret ve sanayi odaları/sanayi odaları veya ticaret odaları ile yerel yönetimler tarafından karşılanıyordu.  

Günümüzde OSB’lerin kuruluş ve işletme işlemleri; 15.04.2000 tarih ve 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu ile bu Kanuna göre yeniden hazırlanarak 22.08.2009 tarih ve 27327 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği’ ne göre yapılmaktadır.  Bugün ülkemizde 109 bitmiş faaliyette, 147 ise inşaat halinde toplam 256 adet OSB bulunmaktadır. Bursa’da ise 12 adet faaliyette, 1 inşaat, 4 kamulaştırma aşamasında toplam 17 OSB vardır. En yenisi ve 847 HA alan (OSB alanı) ile en büyüğü olacak TEKNOSAB henüz kamulaştırma aşamasındadır.

Faal olanları öne alarak alansal büyüklüğe göre sıralama aşağıdaki gibidir. 

Bursa’da hatta Türkiye’deki OSB’ler arasında, Devletten, bakanlıktan ya da başka bir kurumdan 1 TL. kredi almadan, yardım görmeden, OSB kanunu yokken kendi Sanayicisinin el birliği ve yönetime güveni ile bütün sorunlarını çözerek bugün Türkiye’nin en güzel ve en güçlü OSB’lerinden birisi olan tek kuruluş DOSAB’tır. DOSAB bugün 542 faal firması, 45 bin çalışanı ve 5 milyar dolara yaklaşmış ihracatı ile Türk ekonomisinin en önemli ve sağlam taşlarından biridir. Bursa’nın en büyük 250 firması arasında bulunan 43 firma DOSAB’da bulunuyor. Bu konuda liderliği Pilot Sanayi ile paylaşmakta.

Çevre yatırımlarında da örnek. 1987 yılında kurulan DOSABSİAD’ın ve 1990’da kurulan DOSAB’ın kurucu üyesi olmaktan, dernek ve OSB yönetim kurullarında 17 yıl etkin görev yapmaktan, ocak1998 ile temmuz1999 arasında dernek başkanlığını, 1998 ile 2000 yılları arasında DOSAB başkanlığını yapmaktan, henüz OSB kanunu olmayan bu dönemde, sanayicilerimizin güveniyle önemli sorunların çözümünde pay sahibi olmaktan büyük haz duyuyor, DOSAB’ı geldiği noktaya taşıyan bütün arkadaşlarım ile iftihar ediyor, vefat edenlere rahmet diliyorum. Bu arada 320 faal firması, 22 bin çalışanı 700 milyon dolar ihracatı ile şehrimizin nadide OSB’lerinden biri olan NOSAB’ın 20’nci yılını, dostumuz Yalçın Aras ve emeği geçenleri yürekten kutluyorum.