ÜRETİM YÖNETİMİNDE KARAR VERME

ÜRETİM YÖNETİMİNDE KARAR VERME
TEKNİKLERİ -2-
BAŞABAŞ ANALİZİNDE ÖRNEK OLAYLARIN İNCELENMESİ;
Soru 1 -
Hastane, yatan hasta başına 250 TLlik yatırım planlamakta. Yıllık sabit maliyet 200.000 TL, değişken maliyet 150 TL olduğuna göre, bu hizmet için başabaş miktarı ne kadardır?
Çözüm 1-
Başabaş miktarı için geçen haftadan formülü hatırlayalım.
Q=F/(p-c)= 200000/(250-150)=2000 hasta başabaş miktarı.
KARAR NOKTASI; karar vericiler, yatan hasta sayısının başabaş noktasındaki 2 bin hasta miktarını geçeceğini öngörmektedir. Son seçim yapılmadan önce kararın talep seviyeleri için ne kadar duyarlı olduğunu görmek gerekir.
Başabaş analizi, hizmet veya ürün fikrinde devam etmeyi veya vazgeçmeyi öneremez. Sadece maliyet ve satış hacmindeki bazı öngörülerin neler olabileceğini gösterir.
Çeşitli eğer-ne sorularına cevap bulabilmek için duyarlılık analizi yaklaşımını, değişikliklerin etkilerini belirlemek için bir modeldeki parametreleri sistematik olarak değiştirme tekniğini kullanırız.
Bu içerik daha sonra doğrusal programlama gibi başka tekniklere de uygulanabilir. Değişik fiyat stratejilerine, satış tahminlerine veya maliyet hesaplamalarına göre toplam karın duyarlılığı belirlenebilir.
Soru 2 -
Soru 1deki hizmet için kötümser bir satış tahmini 2500 hasta olarak düşünülürse, planın her yıl kara ve genel giderlere katkısı ne olur?
Çözüm 2 -
Kötümser tahminin başabaş noktasının üzerinde olması sevindiricidir. Planda toplam maliyeti, toplam gelirden çıkararak bulunan toplam katkısı hesaplanır.
pQ- (F-cQ)=250 (2500)-[ 200000 + 150(2500) ] = 625000- 575000 = 50000 TL
Kötümser tahmine göre yılda 50 bin TL kar getirmektedir. Bugünkü değer yöntemine göre hesaplar yapıldıktan sonra hizmet uygulamaya alınır.

SÜREÇLERİN HESAPLANMASI;
Seçimler, iki süreç arasında veya iç süreçler ile dışarıdan hizmet veya malzemeleri satın alma arasında yapılır.(kararın gelirleri etkilemediği varsayılır) Karar vericiler, her yaklaşımın tüm maliyet ve avantajlarını çok iyi bilmelidir. Toplam maliyetin gelire eşit olduğu noktanın, iki alternatifin maliyetlerinin eşit olduğu miktarlara kadar her veri bilinmelidir. Yap yada satın al kararı için bulunacak miktar yaptığında veya satın aldığında maliyetlerin eşit olduğu miktardır.
Fb satın alma opsiyonundaki sabit maliyet(yıllık), Fm yapma opsiyonundaki sabit maliyet, cb satın alma değişken maliyeti ve cmde yapma değişken maliyeti (birim başına) olsun. Satın alma için toplam maliyet = Fb + cb Q ve yapma için toplam maliyet Fm + cm Q olarak belirlenir. Yap veya satın alma miktarını bulabilmek için her ikisini birbirine eşitler ve Q ya göre çözeriz.
Fb + cb Q = Fm + cm Q -----> Q = Fm-Fb /cb-cm
Kabul edilebilir bir seçenek yaratabilmek için sadece değişken maliyetlerin satın alma opsiyonundakinden daha düşük olduğu durumlarda kalitatif faktörler atlanır. Çünkü hizmet veya üretimdeki sabit maliyetler satın almadakinden daha yüksektir. Bu durumda şayet alım miktarı başabaş noktasındakinden az ise satın alma seçeneği en iyidir. Daha yüksek miktarlarda yapma seçeneği tercih edilmelidir.

YAP VEYA SATIN AL KARARI İÇİN
BAŞABAŞ ANALİZİ
Soru 3 -
İskender döner satışı yapan bir gıda zinciri yöneticisi menüye salata ilave etmek düşüncesindedir. İki yeni seçenekten her birinin müşteri fiyatı aynı olacaktır. Yapma seçeneğinde sebze, meyve ve diğer topiklerle donatılmış masa sunarak müşterinin kendi salatasını hazırlaması sağlanacaktır. Salata barı kiralanarak yarı zamanlı işçi çalıştırılacaktır. Yönetici sabit masrafları 20 bin TL, değişken maliyeti de her salata için 1 TL olarak hesaplamıştır. Satın alma seçeneğinde ise önceden hazırlanmış salatalar satılacaktır. Tedarikçiden satın alma maliyeti 3 TLdir. Salatanın soğutma ve sunumun sabit maliyeti 3 bin 500 TLdir. Yönetici her yıl 50 bin adet salata satmayı planlamaktadır. Yapma veya satın alma miktarı ne olacaktır?
Çözüm 3 -
Q = Fm-Fb /cb-cm ----- > 20000 - 3500 / 3 - 1 = 16500 / 2 = 8250 salata
Başabaş analizi 8250 salatadır. Tahmin edilen 50 bin salata, 8 bin 250 adedi geçtiği için yapma seçeneği tercih edilir. Restorant 8 bin 250 adet salatanın altında satış bekliyorsa satın alma seçeneği uygulanır.
Yönetici, müşteri taleplerindeki belirsizlik ve kalite faktörleri gibi diğer kalitatif faktörleri göz önüne alarak yapma seçeneğini tercih etmiştir. Karar verme faktörü, 50 bin satış tahmininin 8 bin 250 başabaş noktasının üzerinde olmasıdır.