Kabil Havalimanı’na bu heves nedendir?

Bu günlerde dünyada adından en çok bahsedilen havalimanı, Afganistan’ın başkenti Kabil’de bulunan ve eski adıyla Kabil (Kabul) Uluslararası Havalimanıdır. IATA kodu KBL, ICAO kodu da OAKB olan ve 1960’lı yıllarda Sovyet mühendislerce yapımına başlanan ve 1970 yılında hizmete açılmış olan bu havalimanın diğer bir adı da Khwaja Rawash diye geçer. 3 bin 500 metrelik bir piste sahip olan bu tesis, 1979-1989 yılları arasında Sovyet ordusunun denetiminde kaldı. Sovyet işgalinin sona ermesinden sonra ise 2001 yılında ABD işgalinde pistleri bombalanan havalimanı, sivil ticari uçuşların yanı sıra ISAF (International Security Assistance Force) Uluslararası Güvenlik Destek Gücü adı verilen ve Afganistan Savaşı sonrasında, NATO önderliğinde Afganistan'da kurulan, amacı güvenliği sağlamak ve insanî yardımları düzenlemek olan kuruluşun da merkezi olma özelliğiyle başta Amerika olmak üzere büyün NATO ülkeleri tarafından yıllarca kullanıldı. Afganistan’ın önceki Devlet Başkanı Hamid Karzai’nin adını alan ve şehir merkezine üç kilometre uzaklıkta olup, denizden bin 789 metre (5 bin 877 feet) yüksekteki bu havalimanı 2002 yılında Birleşmiş Milletler’in aldığı kararla sivil ticari uçuşlara tekrar açıldı. 
Hamid Karzai Havalimanı’nın askeri bölümünün güvenliğini ABD ordusu ve ISAF sağlarken, Afgan Milli Polisi ve Afgan Milli Ordusu da havalimanın çevre güvenliğini sağlamakla görevliydi. Aralarında 625 kişilik Türk Silahlı Kuvvetleri mensubunun da bulunduğu değişik NATO ülkelerinin askerleri de burada güvenlik için görev yapıyordu. 
Afganistan’ın bayrak taşıyıcı (Flag carrier) şirketi olan Ariana Afghan Airlines ve özel şirket Kam Air’in de base’i (üssü) olan Kabil meydanından 
Pakistan, Hindistan, İran, Çin, Türkiye, Rusya, Özbekistan, Tacikistan ve Körfez ülkelerine tarifeli uçuşlar yapılabiliyordu. 
Havalimanı ticari uçuşlara açıldıktan sonra aralarında THY’nin de olduğu bir çok havayolu şirketi buraya sefer yapmaktaydı. Fakat, bu uçuşlar güvenlik gerekçesiyle çoğunlukla Dubai base yatı yapılarak gerçekleştiriliyordu.
Türk şirketi Saga Airlines ise iki uçağını Afgan milli havayoluna kiralayarak onların adına iç ve dış hat seferleri yapan ilk ve tek Türk şirketi oldu. Hatta, şirketin A310 tipi bir uçağı uzun menzilli uçuşlarda aynı zamanda Karzai’nın VIP makam uçağı görevini de üstleniyordu. 
Afgan Hükümeti, 2006’da Kabil Havalimanını yeniden inşa etmek için Japonlar’la anlaşıp, 35 milyon dolara mal olan bir yolcu terminali yaparak 2009’da törenle hizmete açtılar. 
Havalimanı çevresinde Amerikan Silahlı Kuvvetleri ve NATO, Uluslararası Güvenlik Yardım Gücü (ISAF) ve daha sonra Kararlı Destek Gücü tarafından askeri üsler inşa edildi ve Afgan Hava Kuvvetleri de burayı üs olarak kullandı. Havalimanının her an Taliban örgütünün saldırısına uğrayabileceği korkusuyla durdurulan sivil uçuşlar yerini askeri uçuşlara ve faaliyetlere bıraktığı için, sivil uçuşlara açık tesis ve binalar kullanılmaz oldu. Taliban’ın Ağustos ayında Kabil’i de işgal etmesinden sonra, sadece tahliye uçuşlarının gerçekleştiği havalimanında büyük bir kaos yaşandı. Binlerce insan ülkeyi terk etmek için havalimanına akın etti ve dramatik görüntüler kaydedildi. NATO üyesi ülkeler askerlerini ve sivil vatandaşlarını hızla geri çekerken ABD askerleri de son gün olan 31 Ağustos’ta geride çok önemli askeri ekipman, araç ve uçak bırakarak Kabil’den ayrıldılar. 
Devletin adını Afgan İslam Emirliği olarak değiştiren Taliban, adını henüz değiştirmedikleri Kabil Hamid Karzai Havalimanı’nında denetimi ele geçirdi. 
Ancak, havalimanı terminali, hava trafik kontrol üniteleri, radarlar ve pistler tahliyeler ve çatışmalar sırasında çok zarar gördü. Bu nedenle havalimanının yeniden faaliyete geçebilmesi için bu konularda bilgi ve deneyim sahibi şirket ve elemanlara ihtiyaç duyulacağı açık. 
Henüz bu konuda bir gelişme olmadığı için, Afganistan’ın dünyayla bağlantısı açısından hayati öneme sahip olan Kabil Havalimanı’nın uçuşlara nasıl ve ne zaman açılacağı henüz belli değil. 
Sonuç olarak, daha düne kadar koruma ve güvenlik konularına talip olduğumuz Kabil Havalimanı’nın şimdilerde işletme hakkını alabilmek için gayret ediyoruz. 
Çok büyük bir yolcu ve kargo potansiyeli olmayan, faaliyete geçmesi için milyon dolarlar harcanması gereken bu meydan şu anda jeostratejik ve de askeri öneme sahip. Bu nedenle işletmeci olarak bile orada olmamız gerekir diyen devlet aklı haklı mıdır, değil midir bunu da en kısa zamanda ayan beyan göreceğiz. 
Bu havalimanını devlet eliyle işletmek istersek, geçmişte bu işe soyunan ve bir de şirket kuran DHMİ geliyor aklımıza. Eğer, özel sektör dersek bu konuda haklı üne sahip, yurt dışında bir ok meydan işleten birçok şirketimiz var. Doğrusu bu kadar heves, bu kadar gayret hangi özel sektör şirketi için gösteriliyor merak edip sabırla bekliyoruz. Ticari açıdan rantabl olmayan bu havalimanını işletme hevesi umarım bizi hayal-i sukuta uğratmaz. 
İyi uçuşlar Türkiyem…