İşyerlerinde tertip, düzen ve temizlik (5S) uygulamaları
Küçük ve orta ölçekli işletmeler başta olmak üzere, iş dünyası ve EKOhaber okurları için hazırladığım bu yazıyı çalışanlarınızın okuyacağı bir panoya duyuru olarak asabilirsiniz.
Değerli çalışanlarımız,
Bildiğiniz gibi, firmamız Mart 2007'den itibaren yeniden yapılanma ve değişim sürecine girmiştir. Her geçen gün daha acımasız hale gelen rekabet koşullarında, rakiplerimizle rekabet edebilmek için bu değişim zorunlu hale gelmiştir. Bu nedenle, öncelikle tertip, düzen ve temizlik konularında firmamıza çeki düzen vereceğiz.
Tertip kelimesi; emniyet, kalite ve verimlilik hedeflerine ulaşmak için işyerindeki her şeyin düzenlenme yolunun izlenmesi ve uygulanmasıdır. Her şeyin belirli bir tertip içinde olduğu işyerlerinde, acil durumlarda bile önemli problemler çıkmaz veya çıksa da kısa sürede önlenir.
Düzen kelimesi; ihtiyaç duyulan ve duyulmayan malzemeleri birbirinden ayırma ve gereksiz şeyleri ortadan kaldırma faaliyetidir. İşyerindeki her malzeme, araç-gereç, aparat, vb. şeyler konması gereken yere konmalıdır.
Temizlik kelimesi ise; makinelerin, iş masaları ve ortamlarının, yolların, koridorların, yemekhanenin, tuvaletlerin, kısaca işyerindeki tüm alanların tozdan, kirden, kötü görünümden arındırılmasıdır. Çok basit olarak, düzenli temizlenmeyen makinelerin daha fazla problem yaratacağı açıktır. İşyerindeki problemlerin önemli çoğunluğu; tertip, düzen ve temizlikten kaynaklanır.
Nitekim; bir işyerini ziyaret eden bir müşteri, öncelikle işyerinin tertip, düzen ve temizliğine bakar. Diğer taraftan, müşteriye minimum hatalı ürün göndermek amacıyla, yeniden işlem görmesi gereken ürünler ve hatalı ürünler veya malzemeler derli toplu ve üzerinde etiket olan bir sandıkta ayrı tutulmalıdır. Üzerinde o ürünlerin veya malzemelerin nereden geldiği, nereye gittiği, vb. bilgilere ilişkin yazılı bir etiketin olmadığı bir ürün veya malzeme yanlışlıkla kullanılabilir veya müşteriye gidebilir.
Bununla birlikte, makinelerin ayarlanması (set-up) aşamasında kaybolan bir araç-gereç veya aparatın işin aksamasına neden olacağı kesindir.
Böylece, gereğinden fazla ayar süreleri ile çalışılması ve gereksiz zaman kayıpları kaçınılmazdır. Oysa, bir önceki ayar aşamasında kullanılan araç-gereç veya aparatlar olması (durması) gereken yere konmuş olsalar, kolayca bulunurlar ve bu nedenle, gereksiz zaman kayıpları ortadan kalkmış olur.
Gereksiz ve fazla malzemeyi depolamak; kaynak israfına (elde bulundurma maliyeti) neden olduğu gibi, gereksiz alan işgaline, envanter sayım süresinin artmasına, malzemenin bozulmasına veya hasar görmesine yol açabilirken, gerekli olan malzemenin kolay bulunmasına da engel olabilir. Hatta, gereksiz depolanan malzemeler veya ürünler tasarım değişikliği nedeniyle ölü stok haline de gelebilir.
O halde, gereksiz birçok malzeme ve ürünün depolanması, ürünlerin depolanma yerlerinin sabit olmaması, ürünler üzerinde hiçbir işaret ve tanımlama niteliğinde bir etiketin olmaması, kullanılan araç-gereç ve malzemelerin yerlerine konmaması, vb. tertipsizlik ve düzensizlik nedeniyle, gereksiz kayıplar, israflar, maliyetler, vb. kaçınılmazdır. Tertip, düzen ve temizliğe önem verilmeyen bir işyerinde aşağıdaki hedeflere ulaşılamaz:
- İşlerin ilk seferinde doğru yapılması hedefine ulaşılamaz.
- İşlerin hassas yapılması hedefine ulaşılamaz.
- Yüksek kalite seviyesinde ürün üretme hedefine ulaşılamaz.
- Minimum hatalı ürün üretme ve minimum yeniden işlem (tashih) hedefine ulaşılamaz.
- Müşteriye minimum hatalı ürün gönderme hedefine ulaşılamaz.
- Sıfır iş kazası hedefine ulaşılamaz. Örneğin, yangın söndürücünün yerinin belirli olmadığı bir işyerinde, yangını başladığı anda önlemek mümkün olmaz.
- Minimum ayar süresi hedefine ulaşılamaz.
- Gereksiz zaman kayıplarının azaltılması hedefine ulaşılamaz.
- İşyerinde savurganlığın ve israfın bir kanıtı olarak düzensiz ve çirkin bir görüntü oluşturan hurdalar nedeniyle, gereksiz israfın önlenmesi hedefine ulaşılamaz.
- Bilinmeyen yerlerde gereksiz stoklar olması nedeniyle, kaynak israfının önlenmesi ve minimum stok hedefine ulaşılamaz.
- Sürekli akan bir yağ damlasının çirkin bir görüntü oluşturması veya gereksiz kaynak ve enerji kullanılması nedeniyle, enerji ve kaynak kullanımı hedefine ulaşılamaz.
- Sık sık tekrarlanan ve bir türlü halledilemeyen problemler nedeniyle, çalışanların değerini artırmak ve monotonluktan uzaklaştırmak amacıyla uygulanan çok yönlü işçi politikası hedefine ulaşılamaz.
Tertip, düzen ve temizliğin sağlanması belirli bir işçilik ve zaman gerektirmekle birlikte, hasarın veya yüksek orandaki hataların (hurdaların) oluşmasını önlemek son derece önemlidir.
Günümüzün önemli bir bölümünü bu işyerinde geçirdiğimize göre, temiz ve düzenli bir ortamda daha rahat çalışırız. Aksi halde, sabah kalktığımızda nasıl olsa akşam yine yatacağız diye yatağımızın toplanmasına gerek olmadığı sonucuna varırız.
Düzenli olarak toplanmış temiz bir yatağın kolay ve rahat uyumamıza neden olacağı açıktır. "Pasaklı hanım, nasıl olsa çamaşır yıkayacağım diye çamaşırlarını pislermiş" sözü de tertip, düzen ve temizlik açısından söylediklerimizi doğrular niteliktedir.
Peki; tertip, düzen ve temizlik için ne yapalım? Bu amaçla, Japonların geliştirdiği 5S (SEIRI, SEITON, SEISE, SEIKETSU ve SHITSUKE) kurallarına uyun (Türkçeleri: AYIKLAMA, DÜZENLEME, TEMİZLEME, STANDARTLAŞTIR ve STANDARTLARA UY).
- Gereksiz malzeme ve ürünleri ortadan kaldırın, yani gerekliyi gereksizden ayırın (ayıklayın, sınıflandırın). (SEIRI = ayıklama, sınıflandırma = clearing up)
- Çalışma alanınızı ve depolama alanınızı düzenleyin (yerleştirin). (SEITON = düzenleme, yerleştirme = organizing).
- Çalıştığınız yeri her gün ve belirli aralıklarla temizleyin. (SEISE = temizleme, silme). Her gün 5 dakika temizliğini alışkanlık haline getirin.
- İşyerinin tertip, düzen ve temizliğinin sürekliliğini sağlayın. (SEIKETSU = süreklilik = standardizing).
- Çalışanların sürekli eğitiminin ve disiplininin sağlanmasına özen gösterin. (SHITSUKE = eğitim ve disiplin = training & discipline)
Gelin, bu sistemi her birlikte oluşturalım ve mutlaka denetleyelim! Nitekim, denetlenmeyen sistemler işlemez.
Küçük ve orta ölçekli işletmeler başta olmak üzere, iş dünyası ve EKOhaber okurları için hazırladığım bu yazıyı çalışanlarınızın okuyacağı bir panoya duyuru olarak asabilirsiniz.
Değerli çalışanlarımız,
Bildiğiniz gibi, firmamız Mart 2007'den itibaren yeniden yapılanma ve değişim sürecine girmiştir. Her geçen gün daha acımasız hale gelen rekabet koşullarında, rakiplerimizle rekabet edebilmek için bu değişim zorunlu hale gelmiştir. Bu nedenle, öncelikle tertip, düzen ve temizlik konularında firmamıza çeki düzen vereceğiz.
Tertip kelimesi; emniyet, kalite ve verimlilik hedeflerine ulaşmak için işyerindeki her şeyin düzenlenme yolunun izlenmesi ve uygulanmasıdır. Her şeyin belirli bir tertip içinde olduğu işyerlerinde, acil durumlarda bile önemli problemler çıkmaz veya çıksa da kısa sürede önlenir.
Düzen kelimesi; ihtiyaç duyulan ve duyulmayan malzemeleri birbirinden ayırma ve gereksiz şeyleri ortadan kaldırma faaliyetidir. İşyerindeki her malzeme, araç-gereç, aparat, vb. şeyler konması gereken yere konmalıdır.
Temizlik kelimesi ise; makinelerin, iş masaları ve ortamlarının, yolların, koridorların, yemekhanenin, tuvaletlerin, kısaca işyerindeki tüm alanların tozdan, kirden, kötü görünümden arındırılmasıdır. Çok basit olarak, düzenli temizlenmeyen makinelerin daha fazla problem yaratacağı açıktır. İşyerindeki problemlerin önemli çoğunluğu; tertip, düzen ve temizlikten kaynaklanır.
Nitekim; bir işyerini ziyaret eden bir müşteri, öncelikle işyerinin tertip, düzen ve temizliğine bakar. Diğer taraftan, müşteriye minimum hatalı ürün göndermek amacıyla, yeniden işlem görmesi gereken ürünler ve hatalı ürünler veya malzemeler derli toplu ve üzerinde etiket olan bir sandıkta ayrı tutulmalıdır. Üzerinde o ürünlerin veya malzemelerin nereden geldiği, nereye gittiği, vb. bilgilere ilişkin yazılı bir etiketin olmadığı bir ürün veya malzeme yanlışlıkla kullanılabilir veya müşteriye gidebilir.
Bununla birlikte, makinelerin ayarlanması (set-up) aşamasında kaybolan bir araç-gereç veya aparatın işin aksamasına neden olacağı kesindir.
Böylece, gereğinden fazla ayar süreleri ile çalışılması ve gereksiz zaman kayıpları kaçınılmazdır. Oysa, bir önceki ayar aşamasında kullanılan araç-gereç veya aparatlar olması (durması) gereken yere konmuş olsalar, kolayca bulunurlar ve bu nedenle, gereksiz zaman kayıpları ortadan kalkmış olur.
Gereksiz ve fazla malzemeyi depolamak; kaynak israfına (elde bulundurma maliyeti) neden olduğu gibi, gereksiz alan işgaline, envanter sayım süresinin artmasına, malzemenin bozulmasına veya hasar görmesine yol açabilirken, gerekli olan malzemenin kolay bulunmasına da engel olabilir. Hatta, gereksiz depolanan malzemeler veya ürünler tasarım değişikliği nedeniyle ölü stok haline de gelebilir.
O halde, gereksiz birçok malzeme ve ürünün depolanması, ürünlerin depolanma yerlerinin sabit olmaması, ürünler üzerinde hiçbir işaret ve tanımlama niteliğinde bir etiketin olmaması, kullanılan araç-gereç ve malzemelerin yerlerine konmaması, vb. tertipsizlik ve düzensizlik nedeniyle, gereksiz kayıplar, israflar, maliyetler, vb. kaçınılmazdır. Tertip, düzen ve temizliğe önem verilmeyen bir işyerinde aşağıdaki hedeflere ulaşılamaz:
- İşlerin ilk seferinde doğru yapılması hedefine ulaşılamaz.
- İşlerin hassas yapılması hedefine ulaşılamaz.
- Yüksek kalite seviyesinde ürün üretme hedefine ulaşılamaz.
- Minimum hatalı ürün üretme ve minimum yeniden işlem (tashih) hedefine ulaşılamaz.
- Müşteriye minimum hatalı ürün gönderme hedefine ulaşılamaz.
- Sıfır iş kazası hedefine ulaşılamaz. Örneğin, yangın söndürücünün yerinin belirli olmadığı bir işyerinde, yangını başladığı anda önlemek mümkün olmaz.
- Minimum ayar süresi hedefine ulaşılamaz.
- Gereksiz zaman kayıplarının azaltılması hedefine ulaşılamaz.
- İşyerinde savurganlığın ve israfın bir kanıtı olarak düzensiz ve çirkin bir görüntü oluşturan hurdalar nedeniyle, gereksiz israfın önlenmesi hedefine ulaşılamaz.
- Bilinmeyen yerlerde gereksiz stoklar olması nedeniyle, kaynak israfının önlenmesi ve minimum stok hedefine ulaşılamaz.
- Sürekli akan bir yağ damlasının çirkin bir görüntü oluşturması veya gereksiz kaynak ve enerji kullanılması nedeniyle, enerji ve kaynak kullanımı hedefine ulaşılamaz.
- Sık sık tekrarlanan ve bir türlü halledilemeyen problemler nedeniyle, çalışanların değerini artırmak ve monotonluktan uzaklaştırmak amacıyla uygulanan çok yönlü işçi politikası hedefine ulaşılamaz.
Tertip, düzen ve temizliğin sağlanması belirli bir işçilik ve zaman gerektirmekle birlikte, hasarın veya yüksek orandaki hataların (hurdaların) oluşmasını önlemek son derece önemlidir.
Günümüzün önemli bir bölümünü bu işyerinde geçirdiğimize göre, temiz ve düzenli bir ortamda daha rahat çalışırız. Aksi halde, sabah kalktığımızda nasıl olsa akşam yine yatacağız diye yatağımızın toplanmasına gerek olmadığı sonucuna varırız.
Düzenli olarak toplanmış temiz bir yatağın kolay ve rahat uyumamıza neden olacağı açıktır. "Pasaklı hanım, nasıl olsa çamaşır yıkayacağım diye çamaşırlarını pislermiş" sözü de tertip, düzen ve temizlik açısından söylediklerimizi doğrular niteliktedir.
Peki; tertip, düzen ve temizlik için ne yapalım? Bu amaçla, Japonların geliştirdiği 5S (SEIRI, SEITON, SEISE, SEIKETSU ve SHITSUKE) kurallarına uyun (Türkçeleri: AYIKLAMA, DÜZENLEME, TEMİZLEME, STANDARTLAŞTIR ve STANDARTLARA UY).
- Gereksiz malzeme ve ürünleri ortadan kaldırın, yani gerekliyi gereksizden ayırın (ayıklayın, sınıflandırın). (SEIRI = ayıklama, sınıflandırma = clearing up)
- Çalışma alanınızı ve depolama alanınızı düzenleyin (yerleştirin). (SEITON = düzenleme, yerleştirme = organizing).
- Çalıştığınız yeri her gün ve belirli aralıklarla temizleyin. (SEISE = temizleme, silme). Her gün 5 dakika temizliğini alışkanlık haline getirin.
- İşyerinin tertip, düzen ve temizliğinin sürekliliğini sağlayın. (SEIKETSU = süreklilik = standardizing).
- Çalışanların sürekli eğitiminin ve disiplininin sağlanmasına özen gösterin. (SHITSUKE = eğitim ve disiplin = training & discipline)
Gelin, bu sistemi her birlikte oluşturalım ve mutlaka denetleyelim! Nitekim, denetlenmeyen sistemler işlemez.
Sayı: 564 - Sayı'nın Kapağı