İşyerlerinde telif ücreti sorunu

Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (kısaca "FSEK), eser sahiplerine ve hak sahiplerine, haklarını koruyabilmesi için hukuki araçlar sunmaktadır. Devlete düşen belli yükümlülükler FSEK'da yar alsa da, hakların fiilen korunması, araçların eser sahipleri tarafından iyi kullanılması ile mümkün olur. Esas olarak, bir eserin haklarını en iyi eserin sahibi koruyabilir. Bu sebeple, eser sahiplerine ve onların haklarını korumak için oluşturulan meslek birliklerine büyük görevler düşmektedir.
Eser sahipleri ve eser sahiplerinin hakları ile bağlantılı hak sahipleri, üyelerinin ortak çıkarlarını korumak ve FSEK ile tanınmış hakların yönetimini ve takibini, alınacak ücretlerin tahsilini ve hak sahiplerine dağıtımını sağlamak üzere, Kültür ve Turizm Bakanlığınca (Kısaca "Bakanlık) hazırlanan ve Cumhurbaşkanlığınca onaylanan tüzük ve tip statülere uygun olarak tespit edilecek alanlarda birden fazla meslek birliği kurulabilmektedir (FSEK m.42/I). Kurulan meslek birlikleri olarak MESAM, MSG, MÜYARBİR ve RATEM kurulmuş bulunmaktadır.
Bakanlık tarafından hazırlanan "Eser, İcra, Yapım ve Yayınların Kullanılması Ve/Veya İletilmesine İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik (Kısaca "Yönetmelik) yayımlanmıştır. Bu Yönetmelik hükümlerinde; eser, icra, fonogram ve yayınların kullanılması ve/veya iletilmesi, bu kullanım ve/veya iletimi yapan mahaller ve kuruluşların sınıflandırılması, iletim sözleşmelerinin yapılmasında ortaya çıkan uyuşmazlıkların halline ilişkin usul ve esasları düzenlenmiştir (m.2).
Örneğin; Tükiye Musiki Eser Sahipleri Meslek Birliği (Kısaca "MESAM) tarafından; eser, icra, fonogram ve yayınların kullanılması ve/veya iletilmesi, bu kullanım ve/veya iletimi yapan mahaller ve kuruluşlardan alınacak lisanslama tarifeleri belirlenmekte ve bu ücretlerin ödenmesi istenilmektedir. Söz konusu uygulama diğer meslek birlikleri yönünden de geçerlidir.
Konuya ilişkin somut bir örnek şöyledir; 2020 Yılı MESAM Genel Lisanslama Tarifesinde yer alan;
"LOKANTA MESAM MÜZİK
YAYINI 0-50 m² 1.639,85 TL
"HASTANE
MESAM ODA BAŞINA (Hastane içindeki diğer alanlar da kapsam dahilindedir. Bu tarife, hastanenin izin bedellerinin oda sayıları üzerinden belirlenmesine dair bir hesaplama modelidir.) 144,62 TL ODADA müzik yayını yok ise diğer alanlar için; MÜZİK YAYINI 0-50 m² 514,20 TL
MÜZİK YAYINI 51-100 m² 739,16 TL
Ek her m² 4,83 TL Hastane içindeki restoran vb. işletmelerdeki müzik yayınları kendi kategorisi içinde ayrıca değerlendirilir.
"F ECZANE MESAM ŞUBE
BAŞINA 614,80 TL
Üstte açıklanan örneklerin çoğaltılması olasıdır.
Yazılı ve görsel yayınlarda, söz konusu ücretlerin, Avrupa Birliği ortalamasının dört katı olduğu yolunda iddialar yer almaktadır. Bu durumda, hem Bakanlık hem de meslek birliklerinin, iddianın gerçekliği, tarifelerde belirlenecek ücretlerin ölçülülük ve hakkaniyete uygunluğu yönünden konuya eğilmeleri ve kamuoyunu aydınlatmalarında yarar bulunmaktadır.
Esenlik ve mutluluk dileklerimizle, en içten saygılarımızı sunarız.