Yatırımlar sağlık turizmine kayıyor

Elif Didem DANACIOĞLU

Bursa'da son zamanlarda sağlık yatırımlarının hızlandığını ifade eden özel sağlık sektörü temsilcileri, kamu ve özel hastane yatırımları olmak üzere Bursa'nın bütün sağlık ihtiyacını karşılayacak önemli yatırımların hayata geçtiğini, fakat daha çok ihtiyaç olduğunun altını çizdi.

Özel Hayat Hastanesi, Doruk Sağlık Grubu, Özel Medicabil Hastanesi, VM Medicalpark Hastanesi, Kopal Sağlık Grubu, Soranus ve BUSAT yeni yatırımları ile karşımıza çıkıyor.
Ülke nüfusu, kültürel gelişim, termal, turizm ve ekonomik sisteme dayalı olarak değişim gösteren sağlık sektörü, Bursa'da güçlü yatırımlarla sağlık merkezi olma yolunda emin adımlarla ilerliyor. Sağlık sektörüne verilen önemin her geçen gün artıyor olması ve sağlık yatırımlarında kalite çıtasının yükselmesi ile birlikte sağlık kuruluşları arasındaki hizmet rekabeti sektörün gelişimine önemli katkılar sağlamaya devam ediyor. Bu noktada sağlık turizmini de merceğine alan Bursa'nın özel sağlık kuruluşları, yatırımlarını sağlık turizmine kaydırmaya başladı. Yatırımcılar, bu doğrultuda şehrin sağlık merkezi olması noktasında çalışmalarını da yoğun bir biçimde sürdürüyor. Bu hafta sağlık
yatırımlarını masaya yatırdık. Sektör, Bursa'da sağlık turizminin gelişmesi gerekliliği üzerine ise adeta söz birliğinde birleşiyor.

Dr. Metin Yurdakoş- BUSAT Başkanı
"SAĞLIK TURİZMİNİN ÖNÜNDEKİ YASAL ENGELLER KALDIRILMALIDIR
Özel sağlık yatırımlarını nasıl değerlendiriyorsunuz ?
Özel sağlık yatırımları 4 saatlik uçuş mesafesinde bulunan yurtdışındaki hastalara da hizmet verebilecek şekilde yapılandırılmalıdır. Sağlık turizminin gelişmesinin önündeki yasal engeller kaldırılmalıdır. Örneğin; Tesisinin bir bölümünde doğal kaplıca suyu kullanan sağlık turzimi işletmeleri kullandıkları termal suyun bedelini kamuya ödemekte, ilave olarak suyun kullanıldığı tesiste yapılan düğün, nişan, konser, hasta muayene ücreti, restoran vb. tüm faaliyetlerinden elde ettikleri brüt gelirin belli bir yüzdesini İl Özel İdarelerine ödeme zorunluluğu. Bazı büyük tesisler "Termal Turizmden vazgeçip, klasik otel işletmeciliğine döndüler. Birçok büyük tesiste maalesef vazgeçme aşamasındadır. Termal su kullanılan termal turizm, sadece küçük yerel otellerle sınırlı kalması sonucunu doğuracaktır ki, bu da ülkemiz için çok vahim bir durumdur. Döviz girdisinin çok önemli olduğu bu dönemde, sağlık turizmi devlet tarafından da desteklenerek hakettiği yere gelmelidir. En azından çok basit bir mevzuat düzenlemesiyle gelişmenin önündeki engeller kaldırılmalıdır. Bursa kamu, STK ve özel sektör iletişim ve koordinasyonunu arttırıp, altyapı eksiklerini tamamlayarak 200 milyar dolarlık dünya sağlık turizmi pazarından çok iyi paylar almalıdır.


Dr. Ahmet Özkul - Özel Hayat Hastanesi YKB 
"YENİ YATIRIMLARIN ARTMASI GEREKİYOR
Özel sağlık yatırımlarını nasıl değerlendiriyorsunuz?
Bursa, kamu yatırımlarıyla da Güney Marmara'nın sağlık merkezi haline geldi. Şehir Hastanesi'nin açılışı ile olumlu yönde etkilenilecektir. Bursa'nın önemli yerel sağlık kurum ve kuruluşları var. Son dönemlerde de zincir hastanelerin Bursa'yı ilgi alanlarına aldıklarını ve ciddi sayıda yatırımların olduğunu görüyoruz. Bursa sağlık sektöründe cazip olma özelliğini koruyor. Türkiye sağlık yatırım oranlarında ise, Bursa'nın sağlık kuruluşlarının geride kaldığını görebiliyoruz. Bursa'nın sağlık yatırımlarına ihtiyaç var. Yeni yatırımların artması gerektiğini söyleyebiliriz. Sağlık sektörünün önünün açılması gerekiyor. 2018 - 2019 yıllarını değerlendirdiğimizde maliyetlerin yükselmesi söz konusu. Yüzde 45 oranında maliyetlerin arttığını görüyoruz. Termal sağlık, Bursa'ya katkı olacaktır. Az olmayan sayıda özel ve kamu sağlık kuruluşlarımız var. Son dönemlerde Bursa'ya artan oranlarda yurt dışından hastalar tedavi edilmek üzere geliyor, ama yeterli değil. Sağlık turizmi önemli alanlardan birisi, önemli bütçelerin ayrıldığını görüyoruz. Sağlık turizmi ile ilgili ülkemiz ve şehrimizde önemli alt yapılar var. Yurtdışına sağlık hizmeti verebilecek hale gelen Bursa, sağlık turizmi yönünden önümüzdeki dönemlerle gelecek vaat ediyor. Bizlerde vizyonumuzu bu çerçeve içerisinde değerlendiriyor ve projelerimizi buna göre hazırlıyoruz. Bursa'da sağlık turizminde geç kalınmışlık var fakat, Anadolu'nun bir başka yerinde kaplıca turizminin adı yok iken, Bursa kaplıca şehriydi. Tanıtımlar yapılmaya devam ettiği sürece yurtdışından hastaların Bursa'yı tercih edeceğini söyleyebiliriz. Bir çok sağlık kuruluşunun yatırımlar yaptığını biliyoruz. Devletin teşvik ve destekleri önemli. Hizmet sektörü olarak verilen teşvikler yatırımcılara katkısı büyük oluyor. Son dönemlerde sağlık sektörü önemli mesafeler kat etti. Geriye dönüp baktığımızda çok isabetli ve önemli gelişmeler olduğunu fark edebiliyoruz. Bugüne kadar yapılamayan devrim niteliğindeki sağlık hizmetlerinin yapıldığını gördük fakat bunlarda yeterli
değil. Sağlık yatırımcısının da ileriye dönük projeleri olması lazım, inovasyon
çağındayız. Sağlık sektöründe inovasyon önemli ve dünya ile yarışan bir sağlık sektörümüz var. Sağlık hizmetleri yönünden girişimcinin önünün açılması gerektiğini tekrar vurguluyorum. Sağlık yatırımları yeterli değil, ihtiyaç hissediliyor.Yeni yatırımlar söz konusu kamu yönünden şehir hastaneleri şeklinde önümüze geliyor.
Sizin yatırımınız var mı? Hedefleriniz nedir?
Bursa'da ilk kurulan hastanelerden biriyiz. 40'ıncı senemizde yeni Hayat Hastanesi olarak yeni yerimizde sağlık kuruluşu olarak hizmet veriyoruz. Yeni sağlık yatırımlarının artması gerektiğini düşünüyorum. Sağlık turizmini çok önemsiyoruz. En son teknolojik cihazlarımızla sağlık turizmine yatırım yapıyoruz. 450 kişilik kadromuzla hepimiz, ‘Sağlığınız İçin Hayat'tayız' sloganı ve yaklaşımıyla çalışıyoruz. Bursa'dan kazandığımızı Bursa'ya armağan ediyoruz. Özel Hayat Hastanesi olarak, 20 bin metrekarelik alan üzerine inşa edilen ve gelişmiş altyapıya sahip yeni binamızda, her gelir grubundan vatandaşımıza ‘nitelikli' sağlık hizmeti sunmak gayesiyle yolumuza devam ediyoruz. Biz de bu yeni yatırımımızla birlikte yaklaşık 400'ü aşkın kişilik yeni bir istihdam sağladık. Bu sayının giderek artacağına inanıyorum. Kendimizi geleceğe hazırladık. Bursa'nın en yeni sağlık tesisini Bursalıların ve Bölgemizin hizmetine sunmaktan mutluyuz.

Uzm. Dr. Fulden Küçük
Doruk Sağlık Grubu Medikal Direktör
"ÖZEL SAĞLIK KURULUŞLARI KAMUNUN TAMALAYICISI, RAKİBİ DEĞİL
Özel sağlık yatırımlarını nasıl değerlendiriyorsunuz ?
Özel sağlık kuruluşlarının yatırımlarının hızla ilerlediğini görüyoruz. Yaş ömrü uzadıkça sağlık problemleri de artmaya başladı. Hastalar daha çok hekim ihtiyacı hissediyorlar. Türkiye'de yatırımlar hızla devam ediyor. Özel sağlık kuruluşları ve kamu olarak yatırımlar ciddi oranda artmış durumda. Önemli yatırımlar var. Kamu yatırımlarının hızla artması nedeniyle özel sektör biraz daha fizibilite çalışmalarını ayrıntılı yapmaya çalışıyor. Özellikle nitelikli branşlarda ihtiyaca göre yatırımlar hızlanacaktır. Biz sağlığı kamu ve özel olarak ayırmıyoruz. Özel sektörde kamu niteliğinde bir hizmet vermektedir. Bu noktada da özel sektör yatırımları da bizi hem Türkiye'de hemde özelde Bursa'da sağlık turizminde bir aktör haline getirdi. Yurtdışından gittikçe artan hastayı ülkemizde tedavi ediyoruz. Bursa, dünya çapında termal kent olma yolundadır. Sağlık turizmi alanında yapılacak çalışmalar Bursa'nın gelecek vizyonunu değiştirecektir. Bursa'nın gelecek vizyonunda sağlığın ve sağlık turizminin stratejik bir alan olduğunu biliyoruz. 
Sizin yatırımınız var mı? Hedefleriniz nedir?
Doruk Sağlık Grubu, Bursa'da zincir hastane kuruluşu olma özelliğini taşıyor. Mevcut iki tane hastanemiz ve iki tane tıp merkezlerimiz var. Aralık ayında Setbaşı Tıp Merkezini de bünyemize aldık. Yeni hedefimiz her merkez ilçede bir hastanemiz olması. Osmangazi'de Çekirge Şubemiz, Yıldırım'da Yıldırım Hastanemiz ve Nilüfer'de açmayı planladığımız Nilüfer Hastane projemiz var. Bursa için oldukça büyük bir hastane. Ortalama 50- 55 bin metre karelik bir hastane olacak. 360 yatak kapasitesini hedefliyoruz ve en önemlisi termal suyumuz olacak. Sağlık turizmine yönelik bir hastane ve Bursa'nın sağlık turizminde aktif olan bir hastane olmasını planlıyoruz. Onkoloji Merkezimiz orada olacak ve en son teknolojiyi kullanarak hizmet vermek istiyoruz. Onun ötesinde en büyük hayalimiz orayı Tıp Fakültesi haline dönüştürebilmek. Bursa'nın sağlık turizminde, onkoloji ve eğitim alanlarında aktif olan bir hastane olmasını planlıyoruz.

Op. Dr. Ergin Kopal
Kopal Sağlık Grubu 
Yönetim Kurulu Başkanı 
"ÖNEMLİ YATIRIMLAR YAPILDI
Özel sağlık yatırımlarını
nasıl değerlendiriyorsunuz?
Türkiye'de, özel sağlık sektöründe hizmet veren kuruluş sayısı, özellikle 1990'lı yıllardan itibaren hızlı bir şekilde artış gösterdi.Bu noktada kaliteli hizmet sunumu, sigorta ve tıbbi cihazlar, ilaç gibi alt sektörler bazında bakıldığında ülkemiz, dünya genelinde de önemli bir noktaya gelmeyi başardı.2018 yılı tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de ekonomik açıdan zorlu geçmişti. Döviz kurunda yaşanan dalgalanma, enflasyon durumu ve finansman maliyetlerindeki artış, tüm sektörlerde olduğu gibi hastane giderlerinde de artışı beraberinde getirdi. 2019'da da bunun etkilerini görüyoruz.Öte yandan, ülkemizde sağlık sektörü özellikle son yıllarda önemli yatırımlar aldı. Halihazırda sağlık sektöründe, çok ciddi dönüşümler gerçekleştiriliyor.Önümüzdeki yıllarda da sektörün büyüme ivmesini sürdüreceğini düşünüyorum. Ayrıca bunu şehir hastaneleri gibi kamu yatırımları da mutlaka tetikleyecektir. Bununla birlikte, özellikle sağlık turizminin geliştirilmesi konusunda atılacak somut adımlarla, Türkiye'nin bu alanda gelecek yıllarda dünyanın sayılı bölgelerinden biri haline dönüşeceğine inanıyorum.
Sizin yatırımınız var mı?
Hedefleriniz nedir?
Kopal Sağlık Grubu çatısı altındaki Özel Esentepe Hastanesi, Özel Anadolu Hastanesi ve Metafiz Tıp Merkezi'nde, ilk günden bu yana ‘önce insan' prensibiyle hareket etmekteyiz. Tüm hastanelerimizde, hastalara 7/24 kesintisiz sağlık hizmeti sunmak adına çalışmalarımız hızla sürüyor.Biz, ülkemiz için yatırım yapmaya ve istihdam sağlamaya devam edeceğiz. Bugün 1000 kişiye yaklaşan istihdamımız var.Bu anlamda teknolojik / fiziki altyapıya ve insan kaynağını artırmaya yönelik yatırımlarımız gelecekte de devam edecek.

Prof. Dr. Ömer Faruk Bilgen
Özel Medicabil Hastanesi YKB 
"2019 VE 2020 YILI AYAKTA
KALINMASI GEREKEN BİR DÖNEM
Özel sağlık yatırımlarını
nasıl değerlendiriyorsunuz ?
Özel sağlık sektörü bir süredir kendi içerisinde birleşmeler ve satın almalar gerçekleştirerek küçük yapıları büyük yapıla
ra dönüştürme sürecinden geçmektedir. Bu dönüşüm süreci hala sağlık sektörünün büyüdüğü gibi bir algıya sebep olsa da sağlık bakanlığında kayıtlı ruhsat sayısı günden güne azalmaktadır. Bu da sağlıkta yerelleşme iddiasından uzaklaşarak daha büyük daha lüks ama daha pahalı sağlık hizmeti sunucularını başrol oyuncusu haline getirmektedir. Yatırımcıda bu birleşmeler nedeni ile kredibil hale gelebilmek adına yeni projeksiyonlara yeni hikayelere kavuşmakta ve eksik olan yatırım ve işletme sermayesini tamamlamaya çalışmaktadır.  Buna karşın kamu eliyle yerelde çok sayıda az yataklı büyük metrajlı hastane yatırımları yapılmış üstüne üslük şehir hastaneleri yatırımları ile sürdürülebilirliği çokça tartışılan ve tartışılmaya devam eden mega yatırımlar gerçekleştirilmiştir. Artık özel sağlık sektörü sadece diğer özel sağlık hizmeti sunucuları ile değil hem kamunun mega yapıları ile hem de ekonomik çalkalanmalarla mücadele vermek zorundadır. tıbbi malzeme ve ilaçlar Sağlık hizmeti sunumunda en önemli gider kalemlerinden olup 2018 yılı ağustos ayından başlamak üzere maliyetleri beklentilerin çok üzerinden artış göstermiştir. Kurda yaşanan aşırı hareketlilik tedarikçi firmaların önünü görememesine dolayısıyla vadeli satışlarını mümkün olduğunca peşin olarak gerçekleştirme çabasına neden olmuştur. Ek olarak yılbaşında asgari ücrette %30 a yaklaşan artışlar yaşanmış bu da hizmet sunucularda hassas nakit akışı bozmuş ve çok sayıda özel sağlık kuruluşu konkordato kararı almak zorunda kalmıştır. 2019 ve 2020 yılı özel sağlık sektörü için yatırım yapılması gereken değil ayakta kalınması gereken bir dönem olarak görünmektedir.
Sizin yatırımınız var mı? Hedefleriniz nedir?
2017 yılında faaliyete geçirmiş olduğumuz yıldırım cerrahi tıp merkezimizin hastaneye dönüşüm süreçlerini tamamlamak üzereyiz. Nilüfer hastanemizde ise 12.000 m2 lik ek hizmet binamızı 2018' in sonunda devreye almış bulunuyoruz. 2019 yılı içerisinde yurt içinde  ilave bir yatırım planlamamız bulunmamaktadır. Sağlık turizmi kapsamında kabul ettiğimiz hastaların sayısını arttırmak adına var olan Azerbaycan ofisine ilave olarak ırak ta bir ofis açma düşüncemiz mevcut. Yine ırak ve azerbaycan'da işbirliği içerisinde olduğumuz hastaneler ile ilişkilerimiz geliştirmeyi hedefliyoruz.


Metin Arslan - VM Medical Park
Bursa Hastanesi Genel Müdürü
"ŞİMDİLİK YAPILAN YATIRIM VE KAPASİTE YETERLİ...
Özel sağlık yatırımlarını
nasıl değerlendiriyorsunuz?
Özel sağlık sektörü, ülkemizde büyük ölçüde kamusal faaliyet icra ediyor. Özel sektörün yatırımları da yatırım yapılacak bölgenin ihtiyaçları ve Sağlık Bakanlığı'nın planlamaları doğrultusunda gerçekleştirilebiliyor. Yani istediğiniz yere, istediğiniz ölçekte bir sağlık yatırımı yapamıyorsunuz. Yapılacak yatırımın kaç yataklı olacağı ve hangi bölümleri içereceği gibi parametreler, Sağlık Bakanlığı'mızın belirlediği ölçekte mümkün olabiliyor. Örneğin yeni bir hastane yapacaksınız Yeriniz, binanız, ekibiniz her şey var. Var ama Sağlık Bakanlığı'nın planlamasında o bölgede yeni bir hastane açılması öngörülmüyorsa açamazsınız. Ya da mevcut hastanenize yeni bir bölüm veya yatak ilave edemez, istediğiniz sayıda doktor çalıştıramazsınız. Haliyle özel sektörün gelişimi de tamamen Sağlık Bakanlığı'mızın planlamaları doğrultusunda şekilleniyor. Bu açıdan bakıldığında özel sağlık sektörü, ülkemizde tam kamusal denetime ve planlamaya tabi. Bir anlamda yarı kamusal bir sektördür diyebiliriz. Sağlık hizmeti sunumunu devletimiz; yüzde 75-80 kamu, yüzde 20-25 özel sektör olacak şekilde planlıyor. Özel sektör yatırımları da bu sınırlamalar dâhilinde hayata geçirilebiliyor. Her ne kadar sektörün büyümesi ve gelişmesi bir takım sınırlamalara tabi olsa da ülkemizde özel sağlık sektörünün daha çok gelişeceğini, özellikle sağlık turizmi ile ülkemizin bir anlamda Ortadoğu'nun sağlık üssü haline geleceğine inanıyorum. Bu bağlamda sağlık sektörü, ülkemize en çok döviz kazandıran sektörlerin başında gelecektir. İnanın bana bu, çok uzun bir zaman almayacak. Bunun için şimdilik yapılan yatırım ve kapasite yeterli... Sağlık sektöründe başarının yolu, dünya standartlarında kaliteli sağlık hizmeti sunmaktan geçer. Modern tıbbın tüm imkânları ile bilimsel ve akademik yönü güçlü hekimlerden oluşan bir kadroyu etik değerlerle, multidisipliner ekip ruhuyla harmanlar ve verimliliği de ihmal etmezseniz mutlaka başarı gelir.
Yatırım rakamları yeterli mi sizce?
Özel sağlık sektörü, Sağlık Bakanlığı tarafından planlama kapsamına alındığı 2009 yılından bu yana her yıl yüzde 10'un üzerinde istikrarlı büyüme kat etti. 2018 yılında da bu trendini devam ettirdi. Açıkçası 2019'da sağlık sektörünün genelinde eğer bir büyüme yaşanacaksa bu büyümenin daha çok kamu eliyle olacağını, özel sektörün etkisinin sınırlı olacağını düşünüyorum. Son 10 yılda hiç küçülmeden sürekli büyüyen bir sektörün, ekonomik konjonktürün de etkisiyle 2019'u biraz ‘hazım yılı' olarak geçireceğini, bu yılın son çeyreğinden itibaren faiz ve  kur gibi makroekonomik faktörlerin etkisiyle yine hızlı bir büyüme trendine gireceğini umuyorum. Dünya ölçeğindeki verilere baktığımızda sağlık harcamaları açısından benzer ülkelerin hala çok gerisindeyiz. ABD, Dünya Bankası verilerine göre bütçesinin yüzde 17'sini sağlığa harcıyor. OECD ortalaması, yüzde 9,5 civarında Ülkemizde ise bu oran yüzde 5-6 seviyelerinde. Sadece bu açıdan bile baktığımızda sağlık sektörünün OECD ortalamalarına gelebilmesi için dahi en az yüzde 60 civarında bir büyüme potansiyeli olduğu rahatlıkla söylenebilir. Bunun üzerine bölgesel olarak sağlık turizminin getirdiği fırsatları da dikkate aldığımızda sektörün büyümesi ve yatırımların hızlanması kaçınılmaz. Sektörde sadece özel değil, devletimiz de muazzam bir büyüme ve atılım içerisinde. Açılan şehir hastaneleri, kamu hastaneciliğine yeni bir soluk getirecek. Bir anlamda şehir hastaneleri, 2019 yılında sağlıktaki büyümenin motoru olacak. Şu anda hem özel sektör eliyle hem de devlet eliyle yeterince yatırımın yapıldığını ancak büyüme potansiyeli dolayısıyla 2019 sonrasında da yeni yatırımların hız kesmeden devam edeceğini düşünüyorum.
Sizin yatırımınız var mı?
Hedefleriniz nedir?
2017 yılında Bursa'mızın en büyük özel sağlık yatırımlarından biri olan Kent Meydanı'ndaki mevcut hastanemizi faaliyete geçirdik. Halkımızdan çok büyük teveccüh gördük. Biz bir yandan kuruluş amacımız ve temel felsefemiz olan ‘Herkes İçin Sağlık' ilkemize uygun olarak geniş kitlelere hitap ederken diğer yandan, otelcilik hizmetlerinde farklılaştığımız konseptlerimiz ile de kişiselleştirilmiş ihtiyaçlara cevap verebiliyoruz. Ekonomik olumsuzluklara rağmen 2018 ve 2019'da da hız kesmeden yeni yatırımlara devam ettik. Radyoterapi, PET/CT ve Nükleer Tıp ünitelerimizi faaliyete geçirdik. Bunların her biri rakamsal olarak çok büyük yatırımlar. Bursa'mıza daha iyi hizmet sunabilmek için her yatırım fırsatını değerlendiriyoruz. Bizim felsefemiz, herkes için sağlık Medical Park ve Liv Hospital gibi önemli sağlık markalarını çatısı altında barındıran MLP Sağlık Hizmetleri (MLP Care) olarak insanımızın olduğu her yerde, yurdumuzun her köşesinde; doğusundan batısına, kuzeyinden güneyine ayrım yapmaksızın yatırım yapıyoruz. 31 hastane ile kamudan sonra en yaygın sağlık grubuyuz. Bundan sonra da gerek Bursa'mızda gerekse ülkemizin her köşesinde yeni yatırım fırsatlarını mutlaka değerlendireceğiz.


Dr. Serbülent Orhaner
Soranus Kurucu Ortağı ve
Sorumlu Müdürü
"ÖZEL SEKTÖRÜN GELECEĞE YÖNELİK SAĞLIK YATIRIMI YOK
Özel sağlık yatırımlarını
nasıl değerlendiriyorsunuz?
Şu an Türkiye'de sağlık alanında çok büyük bir belirsizlik var. Sektördeki hiç kimse geleceğe yönelik öngörüde bulunamıyor.
Bu nedenle devam eden yatırımları tamamlamak için yapılan çabaları bir tarafa bırakırsak özel sektörün geleceğe yönelik sağlık yatırımı yok. Türkiye'nin 2018 ve 2019'da sağlık alanında yapılan yatırımları yetersizdir.
Sizin yatırımınız var mı? Hedefleriniz nedir?
Biz sadece mevcut yatırımımızı modernize ederek en üst düzeye çıkmayı hedefledik. Bu hedefe de bu yıl ulaşacağız. Bundan sonra mevcut koşullarda Türkiye'de yatırım düşünmüyoruz. Yatırımlarımızı yurt dışına kaydıracağız. Çünkü Sağlık Bakanlığı özel sağlık yatırımlarının önünü tamamen kapamıştır. Yeni sağlık kuruluşu yapmaya izin vermemektedir.Yeni sağlık yatırımlarının olmamasının nedeni ekonomik değil, bürokratik ve siyasidir.