İfade özgürlüğünün ihlali

ir yapı kooperatifi, satın alınan arazi üzerine bina yaparak ortaklarına daire vermek amacıyla kurulur. Bu kooperatifte üye olan üç kişi, Cumhuriyet Başsavcılığı’na (Başsavcılık) bir dilekçe sunarak, bahse konu kooperatifin yöneticileri hakkında zimmet, görevi kötüye kullanma ve 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’na muhalefet suçlarını işledikleri yolunda şikayette bulunurlar.

Bahse konu şikâyet üzerine ilgili kooperatif yetkilileri hakkında Başsavcılıkça soruşturma başlatılır. Soruşturma sürecinde yapılan inceleme ve Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ile bilirkişiden alınan ayrı ayrı raporlara göre şüphelilerin atılı suçları işlediklerine dair müştekilerin soyut iddiaları dışında delil bulunmadığı gerekçesiyle kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilir.
Bunun üzerine müştekilerin şikâyet ettikleri kooperatif yetkililerinin bir kısmı müşteki kooperatif üyeleri aleyhine Asliye Hukuk Mahkemesi’nde (Mahkeme) manevi tazminat davası açarlar. Yargılama sonucunda Asliye Hukuk Mahkemesi’nce davanın kısmen kabulüne karar verilir.
Davalı kooperatif üyelerinin anılan karara karşı başvurusu üzerine, istinaf talebini inceleyen Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Dairesi’nce istinaf başvurularının esastan reddine kesin olarak karar verilir.

Hakkında tazminat ödemeye karar verilen kooperatif üyelerinden biri; Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulunarak, yazdığı dilekçede yer alan sözleri ve bazı beyanlarının hak arama özgürlüğü kapsamında olduğunu, ihbar ve şikâyette bulunması nedeniyle tazminat ödemeye mahkûm edilmesinin ifade özgürlüğünü ihlal ettiği iddiasında bulunur.

Anayasa Mahkemesi’nce yapılan inceleme ve hukuki değerlendirme sonucunda; dayanılan yasal ve hukuksal gerekçeler yanında, “Somut olayda başvurucu tarafından kullanılan ifadelerin veya yöneltilen suçlamaların muhatabına rahatsızlık veren saldırgan ifadeler olduğu kabul edilebilir. Bununla birlikte başvurucu ve diğer arkadaşları, Cumhuriyet savcılığına verdiği dilekçede esas itibarıyla kooperatif yönetimince plan ve proje bedeli olarak üyelerden alınan paraların akıbeti ve kooperatife ait gelirlerin harcamalarına ilişkin kayıtların doğruluğu hakkında şüpheleri bulunduğunu ifade etmiştir. Başvurucu, kooperatif yöneticileri ile girdiği tartışma sırasında söylediği “para yendiğine”, “sahtekarlık yapıldığına” ve Kooperatifin paralarını kendi menfaatlerine kullandıklarına dair sözler ve isnatları ile asıl olarak yöneticilerin toplanan aidatların harcanmasına ilişkin olarak kendilerinde oluşan tereddütleri gideremediğini ima etmektedir. Başvuru konusu sözlerin Kooperatif üyesi olan başvurucu ve diğer davalıların 25 yıl gibi uzun bir süre geçmesine karşın Kooperatif amacının henüz gerçekleşmemiş olmasına yönelik kızgınlıklarının ve sorgulamalarının birer ifadesi olarak anlaşılması gerekir. Yeni kurulmuş bir kooperatife nazaran 25 yıldır amacı henüz gerçekleşmemiş bir kooperatif hakkında yapılacak açıklamaların veya getirilecek eleştirilerin görece daha sert olması anlaşılabilir. Üstelik eldeki olayda başvurucu, dilekçedeki sert sözleri somut bir isim belirtmeksizin genel olarak Kooperatif yöneticilerine yöneltmekte ve Kooperatifin başarısızlığı sebebiyle belirli kişileri değil yönetimi suçlamaktadır.” gerekçesiyle oybirliğiyle aşağıdaki “HÜKÜM” kurulur;
“A. İfade özgürlüğünün ihlal edildiğine ilişkin iddianın kabul edilebilir olduğuna,
B. Anayasa’nın 26. maddesinde güvence altına alınan ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine,
C. Kararın bir örneğinin ifade özgürlüğünün ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak üzere … Asliye Hukuk Mahkemesine gönderilmesine…”
Bazı yapı kooperatiflerinde benzer olayların yaşandığı, konunun yargıya taşındığı ve söz konusu tazminat davalarına da konu olduğu bilinmektedir. Özellikle, kooperatif üyelerinin hak arama özgürlüğü kapsamında şikayet başvuruları ve kooperatif yönetiminin kişilik haklarının korunması bakımından, karşılıklı hukuksal dengenin sağlanması önemli bulunmaktadır.
Ailelerinizle esenlik ve mutluluklar diler, en içten saygılarımızı sunarız.