banner34

banner50

banner6

Torbadan çıkan virüs kararları

Torbadan çıkan virüs kararları

Gündem 30.03.2020, 21:00 30.03.2020, 21:00
Torbadan çıkan virüs kararları
Av. Öztürk Yazıcı, yürürlüğe giren torba yasa ile ilgili bilgiler paylaştı. Torba yasada yer alan ekonomik ve sosyal hayata dair yorumlarını belirten Av. Öztürk Yazıcı, “Bu torba yasa ilk olsa da, kısa süreçte daha çokça torba yasalar göreceğimizi görür gibiyim” dedi. Tüm dünyada ve ciddi biçimde ülkemizde de Corona virüsün sebep olduğu COVID-19 hastalığının kötü rüzgarları esiyor. Başta halk sağlığı olmak üzere kişisel travmatik, sosyal, ekonomik etkileri birbirini tetikliyor.

Tüm dünyada ve ciddi biçimde ülkemizde de Corona virüsünün ve sebep olduğu COVID-19 hastalığının kötü rüzgarları esiyor. Başta halk sağlığı olmak üzere kişisel travmatik, sosyal, ekonomik etkileri birbirini tetikliyor.
Bu olumsuz etkiler, virüsün yayılma hızından çok daha hızlı ve yaygın olarak devam edip genişlerken; hayatla bütünleşip hukuk yaşamının da bundan nasibini alması kaçınılmaz. Hayat değişiyorsa, sokaktaki işyerlerindeki kuralları da değiştirmeye zorluyor.
Cumhurbaşkanlığınca yayımlanan acil kararlar, bakanlık ve kurul kararları, başta kamu bankaları olmak üzere bankalarca açıklanan piyasa rahatlatıcı kararların ardından GEÇTİĞİMİZ HAFTA T.B.M.M.’de KABUL EDİLİP R.G.’DE YAYIMLANAN TORBA YASADA, başta sağlık dünyası, üretim, hizmet, esnaf, adli kesim gibi toplumun çeşitli kesimlerinden gelen acil talepleri bir nebze olsun karşılama amacıyla yürürlüğe girdi.
Dilerseniz torbada ekonomik sosyal hayata dair ne var ne yok diye; hani derler ya mümkün olabildiğince “esnafın anlayacağı dilden” yorumlarımızla birlikte bir göz atalım;
İŞYERİ KİRACILARINA KÜÇÜK BİR İYİ HABER;
1 Mart 2020’den 30 Haziran 2020’ye kadar işleyecek iş yeri kira bedelinin ödenememesi, kira sözleşmesinin feshi ve tahliye sebebi oluşturmayacak. Söz konusu bu hüküm 1 Mart 2020’den itibaren uygulanacak. Dikkat SADECE İŞ YERİ kiraları için. Ayrıca ve kısaca Vakıflar GM kiracılarına da yasayla rahatlatıcı düzenlemeler olduğunu belirtmekle yetinerek genel duruma geçelim.
Yorumlarsak, genel işyeri kira ilişkilerinde kira bedeli Mart, Nisan, Mayıs, Haziran 2020 aylarına mahsus olmak üzere bu aylar için kira bedeli öde (ye) meme halinde bu durumda kiracı (sadece) TAHLİYE edilemiyor; bu hüküm kiracı, borcu ödemeyecek anlamına gelmiyor. Kira bedeli ödenemediğinde teminatın bozulması, icrai işlemle karşı karşıya kalma gibi tüm kötü risklerle birlikte keza parayı misliyle ödeme riski halen mevcut. Ödeyememe ve durumu ödeyebilecek halde iken ödememe hallerinde ise hukuksa durum karışık ve % 100 garantisi yok bundandır ki nasıl yazıldığına bakıyoruz.
Burada virüs etkisi nedeniyle zor durumdaki iş yeri kiracılarının kanun henüz çıkmadan önce, söz konusu kanundan beklentisi daha yüksekti. Diğer tarafta da kamunun vergi kaybı, belki bir kısmı yabancı olan mülk sahiplerinin hakları dengesi söz konusuydu. AVM’ler örneğindeki gibi veya kamu gücü tarafından kapatılan iş yerlerinin kira borcunun devam edip etmediği soruları geliyor tabii. Bu alanda özel düzenleme henüz yok, ancak genel kanunların mücbir sebep ve ifa zorlukları hükümleri her olay için ayrı ayrı uygulanacak ve önceki yazılarımda da belirttiğim gibi TBK 136-138 ve devamı hükümleri önümüzdeki aylarda hukuk dünyamızda çokça uygulama alanı bulacaktır.
ÇEK, SENET ve KREDİLERDE KÖTÜ SİCİLLERE NEŞTER;
Anapara ve/veya taksit ödeme tarihi 24 Mart 2020’den önceki borçların ödenmesi geciken kısmının 31 Aralık 2020’ye kadar tamamının ödenmesi veya yeniden yapılandırılması halinde, şirket/şahıs bu kişilerle yapılan finansal işlemlerde, kredi kuruluşları ve finansal kuruluşlar tarafından kötü sicil dikkate alınmayacak. Kredi kuruluşları ve finansal kuruluşların mevcut kredileri yeniden yapılandırması veya yeni kredi kullandırması, bu kuruluşlara hukuki ve cezai sorumluluk doğurmayacak.
Corona mücbir sebep haliyle çeklerde bankanın ‘karşılıksız şerhi’ yazması- yazmaması meselesi gündeme geldiyse de, hali hazırda bu dakika için (yazının hazırlandığı 26.03.2020) her hangi bir yasal düzenleme yok ve bankaların karşılıksız şerhi yazma mükellefiyetleri var.
KGF KULLANIM İMKANLARINI GENİŞLETME;
Hazine ve Maliye Bakanının, kredi garanti kurumlarına nakit kaynak aktarma veya özel tertip Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS) ihraç yetkisi, 25 milyar liradan 50 milyar liraya yükselecek. Bakan, nakit aktarımı veya ihraç edilecek özel tertip DİBS için müsteşarlık bütçesinin mevcut ya da yeni açılacak tertiplerine 50 milyar liraya kadar ödenek eklemeye yetkili olacak.
KARŞILIKSIZ ÇEK HAPİSLERİNE SÜRELİ ERTELEME;
Bugüne değin karşılıksız çeklerin tutarı kadar para cezası verilir ve eğer taraflar anlaşamaz, para cezası tutarı alacaklısına ödenmez ya da maliye veznesine yatmazsa, para cezası hapse dönüşür çek ana tutarı ödenmedikçe de bildiğiniz uzun süreli hapislerde yatılırdı. Karşılıksız çekten hapis riski içinde olanlar ve yakınlarından da uzun süredir af ve benzeri talepler vardı. Hükümet de cezaevlerini rahatlatmak istiyordu. Virüs kriziyle birleşince bu alana da alacaklıyı da borçluyu da rahatlatacak, denge gözetecek bir düzenleme geldi. Tamamen af yok sadece içeride yatanlar için, erteleme durumu var. 24 Mart 2020 tarihinden önce karşılıksız çek cezasından mahkûmiyet kararları kesinleşmiş ve cezaevinde olanlar için. Şimdilik bu kişiler cezaevlerinden tahliye edilecek sonrasında, ana paradan ibaret borçlarının üç ay içinde 1/10’unu öderler ve teferruatı yasada yazıldığı şekilde ikişer aylık 15 parçadaki kalan taksitlerini faizsiz vs. öderlerse, cezaları ortadan kalkacak. Kalan taksitlerden ikisini üst üste ödememeleri halinde ise cezalarını aynen çekecekler.
Bu hükmün, henüz cezaevine girmeyenler, davası devam edenler veya karar kesinleşmeyenler hakkında da uygulanabilip uygulanamayacağı hususu henüz pek tartışılmadı ise de ; görüşüm, ceza davası devam edenler hatta yasanın RG ‘de yayımlandığı 26.03.2020 tarihi itibarıyla karşılıksız çek keşide etmişler yani suçun oluştuğu gün itibarıyla bu suçu işlemiş olanlar hakkında yeni yasadaki sanık lehine çek bedelinin 1/10 peşin kalanının ikişer ay ara ile 15 taksitle ödenmesi halinde cezanın ortadan kalkması hükümlerinin uygulanması gerektiği yolunda.

KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ ŞARTLARINA KOLAYLIKLAR;
Genel kriz anlarında çalışan ve işletmelerin gerçekten de can simidi olan ve Allahtan işsizlik fonu gibi güçlü bir fonlama imkanına sahip kısa çalışma ödeneği hakkında çok yazıldı çizildi. İleride bu günler inşallah geride kaldığında kriz senaryoları derinleştirilerek bu tür hayat öpücüğü enstrümanlarının daha da çeşitlendirilmesine ağırlık verilecektir.
Son dönemde zaman zaman biz hukukçular da kısa çalışma ödeneği konusunda iş dünyasına araştırma, istişare, bilgilendirmeler yapma durumunda kaldık. Ancak sahada, uygulamada şimdilik bilinenler kadar bilinmeyenler de söz konusu. Yakında oturacaktır. Bu durum normal, çünkü tarihimizde belki de ilk kez ülke genelini etkileyen enteresan bir durumla karşı karşıyayız.
Yapılan yeni düzenlemelerle K.Ç.Ö.’nden yararlanabilmek için artık işçinin kısa çalışma başlama tarihinden önceki son 60 gün ve son üç yıl içinde 450 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödenmiş olması yeterli olacak.
Telafi çalışmalarında ise süre iki aydan dört aya çıkarıldı.
Yine ay içerisinde 10 gün ve üzeri çalışan; “kısmi süreli çalışanlar”, “puantaj usulü çalışanlar” ve “ev hizmetlerinde çalışanlar”ın eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerini tamamlama zorunluluğu kaldırıldı. Ev hizmetlerinde çalışanların eksik günleri için sigortalının bakmakla yükümlüsü olduğunu düzenleyen hüküm işlevsiz olacağı için de kaldırıldı. Genel sağlık sigortasından yararlanabilmek adına eksik sürelerini 30 güne tamamlamak için ay içerisinde 20 gün ve daha az çalışmaları gereken kişilerin süresi de 8 güne indirildi.
ELEKTRİK ve GAZ ÖDEMELERİNDE YOLU AÇAN YASAL İMKANLAR;
Elektrik, doğal gaz tüketim bedelleri, tahakkuk, tahsilatlarının süresi ve kapsamı bu ödemelerin bir yıla kadar erteleme şartları Cumhurbaşkanınca belirlenebilecek. Bu konuda Cumhurbaşkanlığından bir çalışma ve karar beklenmekte. Bu yazının yazıldığı an itibarıyla henüz elektrik ve gaz ödemeleri için yeni bir düzenleme yok, ancak yasa açıkça düzenleme imkânı veriyor. Kısa bir sürede bu konuda Cumhurbaşkanlığımızdan rahatlatıcı haberler geleceği kesin gibi.
BAZI EMEKLİLERE VE GAZİLERE İYİ HABER;
Artık net aylık 1.500,00 Liranın altında emekli maaşı kalmayacak. 5 bin iş günü ve 20 yıl sigortalılık süresini dolduran vazife ve harp malulü gazilere de ikinci maaş bağlanması imkânı getiriliyor. Torba yasayla bu konuda da dayanışma iklimi ve beklentiler özellikle düşük gelir seviyesindeki vatandaşımızın yaralarına bir nebze olsa merhem sürülmüş oldu.
YABANCI MAHKEMELERİN BOŞANMA KARARLARINDA BİR KOLAYLIK ;
Artık boşanmaya, evliliğin butlanına, iptaline veya mevcut olup olmadığının tespitine ilişkin olarak verilen yabancı mahkeme kararları taraflarca birlikte değil, Türk vatandaşı olan tarafça veya avukatınca tek başına nüfusa müracaatı ile tescil edilebilecek.
İŞVERENLERE ASGARİ ÜCRET DESTEĞİ;
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na eklenen geçici maddeyle, 2020 yılının tamamında, sektör ayrımı yapılmaksızın finansmanı İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanacak şekilde, işverenlere, ödeyecekleri sigorta priminden mahsup edilerek günlük 2,50 lira, aylık 75 lira asgari ücret desteği sağlanmış olacak.
ERİŞİM ENGELLENMESİ KARARLARINA FUTBOL DÜNYASI DA DAHİL;
Erişimin engellenmesi kararı verilecek katalog suçlara, Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da yer alan fiiller de ekleniyor. Ayrıca kumar oynanması için yer ve imkân sağlama ve bu kanunda yer alan suçlara ilişkin yayınlara erişim, içerik veya yer sağlayıcılarının yurt dışında ya da yurt içinde bulunmasına bakılmaksızın, resen Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) Başkanı tarafından engellenebilecek.
OTELCİLERE ECRİMİSİL ERTELEMESİ;
Kısaca tahsil edilmesi gereken ecrimisillerin ödeme süreleri, başvuru şartı aranmaksızın zamsız ve faizsiz altı ay ertelenecek. Keza konaklama vergileri de yıl sonuna kadar ertelenerek Turizm sektörüne desteklerin devam ettirileceğinin sinyali verildi.
KİMLİK BİLDİRİM KANUNUNA DOKUNUŞ ;
Ticaret ve sanat amacı güden işletmeler yurtlar konaklama tesisleri gibi kimlik bildirim kanununa göre müşterilerinin çalışanların kimliklerini kolluk gücüne bildirmek zorunda olanlar ( kimlik bildirim yasası 6.madde kapsamındaki kişi kurum kuruluşlar) bildirimlerini elektronik ortamdan da yapabilecekler.

DAVA VE İCRA TAKİPLERİ NE DURUMDA?
asayla, nafaka borçları dışında her tür icra takiplerinde aktif iş ve işlemlere şimdilik 30.04.2020 tarihine kadar ara verildi. Yeni haciz yok, mal kaldırma ve satış yok, yeni takip bile açılamıyor. Yine tüm dava ve duruşmalara da yasayla ara verildi. Her mahkeme kendi görüşüne göre ara veriyor, duruşmalar/işlemler yapıyordu; bu durum engellendi. Dava açılabilirse de süreler durdu, tebligatlar da yapılamayacak. Adli idari ve tüm yargı birimlerinde, uzlaşma arabuluculuk işlemleri de dahil, HAK KAYBI OLMAMASI İÇİN, ZAMANAŞIMI ve HAK DÜŞÜRÜCÜ gibi süreler de 30.04.2020 tarihine kadar (bir kez uzatılabilme, artı 30.4.2020 sonrası ekstra 15 gün de uzama opsiyonuyla) durduruldu. Yargıtay, istinaf, yerel mahkemeler; acil tutuklu işler dışında başka bir işe bakmıyor. Yasalarımızda dava açma cevap delil bildirme istinaf temyiz gibi süreler yüzlerce binlerce pek çok dava türünü kapsayan bu sürelerde de hak kaybı yaşanmaması adına zamanaşımı hak düşürücü süreler bu kabilden durduruldu.
Dikkat, icra takip işlemleri durmuş olsa da devam eden maaş hacizleri işverenlerce icra müdürlüğü hesaplarına aynen yatırılmaya devam edilecek. Keza hacizlerin düşürülmesi mevcut paranın alacaklıya ödenebilmesi gibi borçlu ve taraf lehine işlemler de yapılabilecek.
Düzenlemede bir husus daha dikkatimi çekti. İcra iflas dairelerinin özellikle taşınmaz satışlarında bir gazete ilan şartı aranıyor. Bu husus önceki yıllardan beri eleştiren köşe yazılarımı anımsıyorum. Borçlu zaten borcunu ödeyemiyor iken, salt yerel basına maddi destek başlığı gerekçesiyle bir de gazete ilan ücreti dayatılması yanlış. Yerel basını destekle bu anlamsız ve gereksiz faturayı borçluya yükleme arasında mantıki bağ kuramayız. İşte düzenlemelerde salt bu dönemde iptal edilen satışlar için ikinci kez yapılacak satışta gazete ilan mecburiyeti kaldırılmış ve milyonlarca insanın göz atabileceği UYAP SATIŞ ekranını yeterli görmüş. Umarım önümüzdeki dönemde tüm adli işlemler, özellikle satış işlemlerinde, sadece UYAP satış ekranından ilan yeterli görülür.
Torba Yasada Corona veya iklimiyle ilgisi olmayan ancak meclis gündemine getirilen bir yığın düzenlemeler de var.
Bunlardan enteresan olanlardan biri gözüme çarptı. Diyelim bir kaçak yapınız var ve belediyeden idari para cezası yediniz. Bu ceza arsanızın metrekaresine göre veriliyordu. İşte bu hüküm değişti. Artık arsanın değil, yapının metrekaresine göre ceza ödenecek. Ödenmiş bulunan para cezaları bu hesaba göre fazla ise, 1 Haziran 2020’ye kadar geri istenebilecek. Burada kimsenin dışarı çıkmadığı, dikkatlerin Corona’ya odaklandığı bu günlerde; sürenin bu kadar kısa tutulmuş olmasını pek adil bulmadım ve doğrusu pek yadırgadım.
Son olarak da Meclis (çek’ten sonra en sık değiştirilen yasalardan) CEZA İNFAZ YASASI ‘na önemli dokunuşlara hazırlanıyor. Toplumun çeşitli kesimlerinden farklı beklentiler ve tabii ki farklı tepkiler var. İnsan odaklı politikalar, sosyal laik demokratik hukuk devleti ilkeleri çerçevesinde geçmişten alınan dersler de hatırlanır ve umarız ki vicdanları rahatlatan sonuç kararlar alınır. Eylemi sadece düşüncesi ve duruşunu belirtmekten ibaret olup teröre bulaşmamış bir bireyin acılar içinde her tür şevkatten uzak tutulması, öte yanda hırsızlıktan 40 tane kaydı olan ve uslanmamış bir birey hakkında aflar çıkarılmasını kim kabul ederse etsin toplum vicdanı kolay kabul edemez.
Son olarak da,
80 milyonu aşkın nüfus barındırıp gelişmekte olan bir ülkeyiz. Pek çok sorunumuz var belki de milyonlarca. Üretici, hizmet, sanat, sporcu vb. gibi onlarca ana sektör, binler on binlerce de kesim, yöneticilerden meclislerinden bir o kadar taleplerde bulunuyor. Sağlıkçılar, Doktorlar, Avukatlar muhasebeciler, otomotivciler, sendikacılar, işçiler, memurlar, şoförler, minibüsçüler, AVM’ciler...
Profesyonel spor kulüpleri mesela. Çoğu zaten zorlukla ayakta durmaya çalışıyordu. Şu anda tıpkı pek çoğumuz gibi tüm gelir kalemleri risk altında. Sponsorluk reklam gelirleri en başta kırpılıp kaybolacak türlerden. TV yayınları, özelleşen iddia, TFF gelirleri, liste uzar. Bu kulüpler mevcut sözleşmelerdeki futbolcu teknik adam ve profesyonellerin ödemelerini nasıl yapacaklar? Yoksa yakında onlar için de meclis mesai yapacak mı? Soruyu buraya atalım, ama beklenen bir soru değil mi?
Neden mi yazdım bunları? Bu torba yasa ilk olsa da, kısa süreçte daha çokça torba yasalar göreceğimizi görür gibiyim.Umarım bu iş kısa sürer çünkü hepimiz biliyoruz ki merkezi bütçenin ve belediyelerin imkanları bir yere kadar.

‘EVİNDE KAL ve KURALLARA SIKI SIKIYA UY TÜRKİYE’ mottusuyla, tabii ki yaşamlarımızın eskisi gibi normallere döneceği günlere özlem ve sağlık dileklerimle ….

Sayı: 1244 - Sayı'nın Kapağı

Yorumlar (0)
12
kapalı
banner35
Günün Anketi Tümü
ABD Doları’nda yıl sonu beklentiniz nedir (TL) ?
ABD Doları’nda yıl sonu beklentiniz nedir (TL) ?
banner18
banner51