banner34

banner50

banner6

COVID19 ve Ticari Sözleşme Hükümleri

Henüz Şubat ayının başında, okuduğum bir yazıda yabancı bir hukukçu "çok yakında tüm dünya, mücbir sebep'in ne olduğunu öğrenmek zorunda kalacak ifadesini kullanmıştı. O günlerde nispeten uzak olan bu durum, bugün her saniye karşımızda.

Gündem 13.04.2020, 21:00 13.04.2020, 21:00
COVID19 ve Ticari Sözleşme Hükümleri
Henüz Şubat ayının başında, okuduğum bir yazıda yabancı bir hukukçu "çok yakında tüm dünya, mücbir sebep'in ne olduğunu öğrenmek zorunda kalacak ifadesini kullanmıştı. O günlerde nispeten uzak olan bu durum, bugün her saniye karşımızda. Öyle ki, abonesi olduğumuz bir hukuki inceleme platformunda sadece son 10 günde COVID19 hakkında yazılan toplamda 3000'in üzerinde hukuki inceleme yazısı bulunuyor.

Elbette ki, bugüne kadar modern hukuk tarihimizde salgına denk gelinmediğinden ötürü; bugünün şartlarını karşılayan yargı kararları bütünü bulunmuyor. Hatta yürürlükteki mevzuatı uygulayan mücbir sebep hakkındaki doktora tezleri dahi bir elin parmaklarını geçmiyor. Dolayısıyla, yayımlanan yasa ve diğer yasal düzenlemeler haricindeki tüm hukuki bilgiler, sadece birer "görüş niteliği taşıyor. Yani burada devasa bir "gri alan söz konusu.

Ancak kesin olan bir husus var; ticari sözleşmeleri detaylıca hazırlayan taraflar bu durumda bir nebze avantajlı. En azından önlerini görmek adına.
Sözleşmelerdeki kapsamlı mücbir sebep maddeleri, uyarlama yasakları, değişen yasal düzenlemeler halinde ne olacağının belirtilmesi, tarafların maddi durumlarında önemli derecede olumsuz değişiklik hallerini düzenleyen maddeler, tarafların iletişimi e-posta ile yapmalarını düzenlemeleri, bunlardan sadece bir kaçı.
Bu hususlar düzenlenmediyse, tarafların Türk Borçlar Kanunu'nda belirtilen ifa güçlüğü düzenlemeleri (md. 136-138) dışında çok da başvuracakları "kesin hukuki yollar malesef pek bulunmuyor.

Mücbir sebepten örnek vermek gerekirse, bir milletlerarası ticari sözleşmede mücbir sebep için Amerika'yı yeniden keşfetmenize gerek yoktur. Milletlerarası Ticaret Odası (ICC) Mücbir Sebep ve Aşırı İfa Güçlüğü klozunu, sözleşmenize bir cümleyle ekleyip atıfta bulunabilirsiniz. Böylelikle sayfalar uzunluğundaki bir maddeyi, tek cümleyle uygularsınız. ICC, geçtiğimiz hafta söz konusu kloz'unu uzun yıllar sonra yeniledi. Klozu kısa ve uzun versiyon olarak ikiye ayırdı. Kısaca; oluşan durumun tarafların kontrolü dışında olması, sözleşme yapıldığında öngörülemiyor olması ve taraflarca sonucun üstesinden gelinemiyor olması şartları aranıyor. Son cümle oldukça önemli. Ayrıca maddede, örneğin iki taraf arasındaki sözleşmenin ifa edilmesinin üçüncü bir tarafın edimine bağlı olduğu durumlarda mücbir sebep ve ifa güçlüğünün nasıl devreye gireceği gibi spesifik haller de işleniyor.

Uyarlama yasağını ise, örneğin kira sözleşmelerinde sıkça görmekteyiz. Bu tür maddeler ile, bu tür durumlarda kira bedelinin kiracı lehine uyarlanması, sözleşme ile engellenmektedir. Tarafların finansal durumlarının değişmesi halinde sözleşmenin gözden geçirilmesi de yaygın bir sözleşme maddesi türüdür. Bu durumda, bir taraf eğer finansal olarak örneğin beklenenin %25'I kadar gelir elde ediyor ise, kendi edimin ifadan kaçınabilir. Tabi ki olaydan olaya değişen bir durumdur.

Eğer ticari sözleşmelerinizde bu tür maddeler var ise, sözleşmenin gözden geçirilip ona göre "bildirim yükümlülüklerinin derhal yerine getirilmesi gerekir.

Hukukumuzdaki bu gri alanın çok uzun sürmemesi, ve güzel günler dileğiyle.

Av. Bahadır Yazıcı

Sayı: 1246 - Sayı'nın Kapağı

Yorumlar (0)
12
kapalı
banner35
Günün Anketi Tümü
ABD Doları’nda yıl sonu beklentiniz nedir (TL) ?
ABD Doları’nda yıl sonu beklentiniz nedir (TL) ?
banner18
banner51