COVID - 19 TAZMİNAT DAVASI

Amerika Birleşik Devletleri (Kısaca "ABD") Yönetimi, Covid - 19 pandemisinin "Wuhan'daki laboratuvardan yayıldığına dair çok sayıda kanıt" olduğunu, virüsün "laboratuvar yapımı olduğu ve kasten olmasa da kazaen szdırıldığını" ileri sürmektedir. Bu sebeple, ABD tarafından Çin aleyhine Federal Mahkemelerde tazminat davalar açıldığı yazılı ve görsel medyada yer almaktadır.

Geçtiğimiz ay içinde söz konusu virüsün ABD'deki laboratuvarlardan yapılıp da Çin'e gönderildiği yolunda haberler de algı seviyesinde duyurulmuştu. Teröre açık destek veren bir ülkenin böylesi bir yol izleyeceği akla gelmedi sanılmasın.

Bazı Batı Avrupa ülkelerinin de ABD gibi, Çin'e karşı aynı yolu izleyeceği haberleri de gelmiyor değil.

Söz konusu tazminat davalarının ABD Federal Mahkemelerinde usul yönünden açılıp açılmayacağı ayrı bir hukuki değerlendirme konusudur.

Somut dava, Covid - 19 pandemisinin Çin'deki laboratuvarlarda yapıldığı fiiline dayanmaktadır.

Kaydetmek gerekir ki; "Kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür." (TBK m.49/I). Ancak, zarar gördüğünü iddia edenin, bu zararını ve zarar verenin kusurunu ispat etmekle yükümlüdür (TBK m.50/I).

Bu durumda, sadece Covid - 19 pandemisinin laboratuvarlarda yapımı sürecinde dışarıya sızdırıldığı değil, aynı zamanda böylesi bir salgının diğer ülkelere yayılmaması için gereken önlemleri almada kusurlu olanlarda doğacak zararın giderilmesinden sorumlu olacağı açıktır.

Yukarıdaki açıklamalardan; gerekli önlemleri almadığı için, bir başka ülke vatandaşlarının bu salgına yakalanması halinde, doğacak zararlardan gerekli önlemleri almayan devletler hakkında da söz konusu davanın açılabilmesi olası bulunmaktadır.

Yaşadığımız süreçte, ülkemize anılan salgının girişine gerekli önlemleri almadığı için sebep olan devletlerin de sorumlu olacakları duraksama konusu olmasa gerekir.

Dr. Jur. Mevci Ergün