Ekonomi ve inşaat sektörü (3)

Koronavirüsü nedeniyle ülkemizde ve dünyada, önceden tahmin edilmesi zor olan gelişmeler yaşıyoruz. Bu nedenle ciddi bir program yürütmek mümkün olmuyor. Bazı uzmanların görüşü; bu belirsizliklerin ancak 2021 yılı ortalarında düzelebileceği şeklinde… Bu dalgalı seyir, inşaat sektöründe çok daha belirgin olarak görülüyor. Her 3 aylık dönemde resmi verilere baktığımızda bu; net olarak ortada… Bu ön girişten sonra Eylül 2020 ve 2020 yılı 3. çeyrek resmi rakamlarına bir göz atalım…
-Yapı İstatistikleri
Belediyeler tarafından verilen yapı ruhsatlarının 2020 yılının ilk 9 ayında; bir önceki yıla göre bina sayısı %73,7, yüzölçümü %58,1, değeri %76,1, daire sayısı %97,9 arttı… Yapı ruhsatı verilen yapıların 2020 yılının ilk 9 ayında, toplam yüzölçümü 72,5 milyon m2 olup; bunun 40,7 milyon m2’si (%56,2) konut, 17,3 milyon m2’si (%23,9) konut dışı ve 14,4 milyon m2’si (%19,9) ise ortak kullanım alanı olarak gerçekleşti…
Belediyeler tarafından verilen yapı kullanma izin belgelerinin 2020 yılının ilk 9 ayında bir önceki yıla göre; bina sayısı %23,5, yüzölçümü %22,8, değeri %15,3, daire sayısı ise %22,3 azaldı…
Toplam yüzölçümleri 86,2 milyon m2 olup; bunun 48,8 milyon m2’si (%56,6) konut, 18,6 milyon m2’si (%21,7) konut dışı ve 18,7 milyon m2’si ise (%21,7) ortak kullanım alanı olarak gerçekleşti…
-Konut İstatistikleri
Türkiye genelinde konut satışları 2020 Eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %6,9 azalarak 136.744 oldu. Konut satışlarında; İstanbul 25.399 konut satışı ile %18,6 ile en yüksek paya sahip oldu. Onu; Ankara, İzmir izledi. En düşük olan iller ise Bayburt 63, Ardahan 24 ve Hakkari 17 konut…

TÜİK verilerine göre ilk 9 aylık durum ise şöyle:

2019 2020
Ocak-Eylül Ocak-Eylül
Türkiye 865.473 1.161.278
İstanbul 147.983 201.434
Ankara 83.918 125.771
İzmir 49.497 74.243
Antalya 42.312 49.433
Bursa 32.277 43.464
Adana 19.807 27.073

-Konut Kredisi
2020 Eylül ayında, Konut Kredisi kullanımı geçen aya göre düşmesine rağmen 2.856.104 TL olmuştur. Konut Kredisi faizlerinin yükseltilmesinin bu azalmada en önemli faktör olduğu muhakkaktır. Nitekim Eylül ayında ortalama faiz oranı aylık bazda %1,18 olmuştur.
-Hazır Beton Sektörü
THBB tarafından yayınlanan Hazır Beton Endeksinin, Eylül ayı raporuna göre 4 aydır inşaat sektörü yükseliş trendini korumaktadır. Konuta olan talep görece azalmış olmasına karşılık, devam eden inşaatlar hızlanmıştır. İnşaat sektöründe geçen yıla kıyasla olumlu bir tablo görülmektedir. Önümüzdeki dönem beklentisi de yüksektir. Bu tahmine karşıt olarak TÜİK’in tahmini; faaliyetlerde ve alınan siparişlerde düşüş yaşanmıştır. Bu faaliyetlerde şirketlerin finansman sorunları ve önümüzdeki talep yetersizliği en önemli sorunlar olarak görülmektedir.
-Konut - Çimento Satışı
TÜİK’in Yapı Ruhsatı verileri ve TÇMB Çimento İç Satış Değerleri 2003 = 100 endeksine göre hesaplandığında; yapı ruhsatı verilen daire sayısı ile çimento satışı arasında önemli bir etkileşim bulunmaktadır. Bu verilere göre; 2020 yılında düşüş sona ermiş ve yukarı yönlü bir trend başlamıştır.
-Konut Stoku
TÜİK tarafından açıklanan “Yapı Kullanım İzinleri” verilerindeki “Daire İzinleri” ve “İlk Konut Satışları” baz alınarak TÇMB tarafından yapılan tahminlere göre 2020 Eylül ayı sonu itibariyle Türkiye’deki Konut Stoku yaklaşık 2,8 milyon adettir.
Son çeyrek verilerinin ne olacağı hakkında net şeyler söylemek mümkün değil. Benim kanaatim; durgunluğun birkaç çeyrek daha süreceği şeklindedir. Kısıtlamalar, belirsizlikler, artmaya devam eden faizler 2 puan eklenmesiyle %17’ye çıkmıştır. Bu da maalesef olumsuz bir tablo yaratıyor.
Açılan, gelişen bir inşaat sektörünü görebilmek dileğiyle, güzel günler diliyorum…