banner34

banner50

banner6

14.12.2020, 20:04

Covid-19 Salgınının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkileri ve Olası Post-Korona Senaryoları -3-

Grafik 3’de yer alan ve TÜİK verilerine göre GSYH’yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde; 2020 yılının ikinci çeyreğinde bir önceki yıla göre; tarım %4,0, bilgi ve iletişim faaliyetleri %11,0, finans ve sigorta faaliyetleri %27,8, gayrimenkul faaliyetleri %1,7 arttı. Sanayi %16,5, inşaat sektörü %2,7, hizmetler %25,0, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri %16,5, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri %2,4 ve diğer hizmet faaliyetleri %18,0 azalma göstermiştir.
Grafik 3. Türkiye Ekonomisi’nin İktisadi Faaliyet Kollarının 2020 Yılı İkinci Çeyrek Büyüme Hızları
Kaynak: TÜİK (2020)



Demir (2020) tarafından bazı varsayımlar altında hesaplanmış olan Türkiye ekonomisinde salgın kaynaklı yavaşlamanın neden olabileceği GSYH kayıpları Tablo 3’te görülmektedir. Tabloya göre ekonomide %1’lik ekonomik yavaşlamanın ekonomiye 1 günlük maliyeti 106 milyon TL iken 10 günlük maliyeti 1.058 milyon TL, 20 günlük maliyeti 2.116 milyon TL, 30 günlük maliyeti ise 3.175 milyon TL civarındadır. Yine tabloya göre ekonominin %20 yavaşlaması durumunda ekonominin 30 günlük tahmini GSYH kaybı 63,5 milyar TL olacaktır. Bu rakamlar bize özetle şunu söylemektedir; salgının kontrol altına alınamaması durumunda ekonomiye maliyeti oldukça yüksek olacaktır (Demir, 2020).
Yukarıda değinilen pandemi sonrası ülke ekonomilerinde ortaya çıkan tablo, salgının yol açtığı ekonomik daralmanın bir yandan ekonomi politikalarıyla da ne kadar ilgili olduğunu göstermekte, bir yandan da salgın sürecini yönetmek için alınan önlemler ve politik kararların salgının kısa ve uzun vadeli ekonomik etkilerini nasıl şekillendirdiğine de önemli bir kanıtlar sunmaktadır. Grafik 4’e göre salgını kontrol altına almaya yönelik sıkı tedbirler kısa vadede ekonomiyi durdurma noktasına getirse de salgının kontrol altına alınmasını hızlandırdığı için ekonomilerin toparlanma sürecini hızlandıracaktır. Bu nedenle ülke ekonomileri için salgının kontrol altına alınma hızı bir hayli önem taşımaktadır. Ayrıca salgın tam olarak kontrol altına alınsa bile işletmelerin eski dinamiklerine dönme hızları da ekonomik hasarın ne kadar olacağını belirleyen bir diğer önemli unsur olacaktır. Bu açıdan salgından daha fazla etkilenen sektör ve işletmelerin toparlanabilmeleri için kamuya büyük görevler düşmektedir. Bu noktada kamu tarafından sağlanacak destekler ekonominin toparlanabilmesi noktasında önem arz etmektedir.
Salgınının nasıl seyredeceği ve buna bağlı olarak da uluslararası ekonomik ve siyasi sistem üzerine yapacağı etkiler üzerine çeşitli post-korona senaryoları sunulmaktadır. Pandeminin etkisine ilişkin özellikle üç senaryo ön plana çıkmaktadır. İyimser olan senaryoya göre, ülkeler salgınla mücadelede gerekli önlemleri erkenden ve kararlı biçimde uygulamaktadır. Salgının ekonomiye etkisi de alınan mali ve parasal tedbirler ya da kararlı uluslararası işbirliği sayesinde sınırlı olacaktır. Dolayısıyla dünya salgın öncesine kısa sürede dönecektir. Bu senaryoda salgın, uluslararası sistemde herhangi bir değişikliğe sebep olmayacaktır. Ancak son günlerde pandeminin seyri konusunda yaşanan gelişmeler iyimser senaryonun gerçekleşme ihtimalini bir hayli zayıflatmış görünmektedir. İkinci ve kötü olan senaryoda ise salgın kısa sürede kontrol altına alınamayacak ve küresel ekonomi bundan çok büyük zarar görecektir. Bu senaryoda ekonomilerin yeniden toparlanması büyük kaynak ve uzun zaman alacaktır. İkinci senaryoya göre gerekli bu kaynakları bulmak çok da mümkün görünmemektedir. Böylesi bir durumda uluslararası kuruluşlar da işlevsiz kalarak dünyada jeopolitik sistemde köklü değişiklikler ortaya çıkacaktır. Bu durumda küresel barış ve istikrarın sağlanması da daha uzun sürecek ve yeni uluslararası kurumlar ve mekanizmaların yaratılması gerekecektir. Son olarak en kötü senaryoya göre salgın ve küresel ekonomik kriz büyük boyutlara ulaşarak global büyük bir buhrana sebep olacaktır. Bunun sonucunda çok sayıda ülkede toplumsal ve siyasi karışıklar yaşanacaktır. Sonuçta dünya düzeni tamamen değişerek ülkeler içine kapanacak ve küreselleşme tamimiyle sona erecektir (STM, 2020).
Yorumlar (0)
12
kapalı
banner35
Günün Anketi Tümü
ABD Doları’nda yıl sonu beklentiniz nedir (TL) ?
ABD Doları’nda yıl sonu beklentiniz nedir (TL) ?
banner18
banner51