Tahsilat Genel Tebliği'ne göre, anonim şirket kanuni temsilcilerinin sorumluluğu

Tahsilat Genel Tebliği'ne göre, anonim şirket kanuni temsilcilerinin sorumluluğu
30 Haziran 2007 tarih ve 26568 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan seri A no. 1 sayılı Tahsilat Genel Tebliği'nin bütün tüccar, sanayici, muhasebeci ve şirket ortaklarını ilgilendiren, birçok yasadaki hükümleri bir arada inceleyen çok güzel bir düzenleme yaptığından bahsetmiştik. Söz konusu tebliğle ilgili bu ikinci yazımızda, kanuni temsilcilerin sorumluluğu ile ilgili kısmı yine çok az bir yorumla aşağıda sunmaktayız.
1. 6183 sayılı Kanunun mükerrer 35. maddesinde kanuni temsilcilerin sorumlulukları düzenlenmiştir. Madde başlığında yer alan 'kanuni temsilciler' ifadesi; tüzel kişilerin, küçüklerin ve kısıtlıların kanuni temsilcilerini, tüzel kişiliği olmayan teşekkülü idare edenleri, yabancı şahıs veya kurumların Türkiye'deki mümessillerini kapsamaktadır.
6183 sayılı Kanunun 3. maddesinde, Kanunun 1 ve 2. maddeleri kapsamına giren alacaklar amme alacağı olarak tanımlanmış, amme borçlusu veya borçlu teriminin, amme alacağını ödemek mecburiyetinde olan gerçek ve tüzel kişileri ve bunların kanuni temsilcilerini veya mirasçılarını ve vergi mükelleflerini, vergi sorumlusunu, kefili ve yabancı şahıs ve kurumlar temsilcilerini ifade ettiği hükme bağlanmıştır.
6183 sayılı Kanunun amme borçlusu saydığı kanuni temsilcilerin kimler olduğu ve sorumluluklarının şekli Türk Medeni Kanunu, Borçlar Kanunu, Türk Ticaret Kanunu ve ilgili diğer mevzuatta belirlenmiştir.
Buna göre, ilgili mevzuatta belirlenen tüzel kişiliği haiz kuruluşlar için ayrıca ticaret siciline tescil ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi'nde ilan edilen ana sözleşmelerinde ve bu sözleşmelerde aynı usulle yapılan değişikliklerde tayin edilen kanuni temsilciler, 6183 sayılı Kanunun mükerrer 35. maddesi ile amme alacağının ödenmesinden de sorumlu tutulmuşlardır.
Diğer taraftan, kanuni temsilcilerin sorumluluğuna ilişkin olarak 213 sayılı Kanunun 10. maddesinde de aynı içerikte hükümler yer almaktadır.
Tebliğin bu hükmü kanuni temsilcileri tam bir açıklıkla belirtmiştir.
Görüldüğü üzere kanuni temsilcilerin ticaret siciline tescil ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi'nde ilan edilmiş olması büyük önem taşımaktadır.
2. 6762 sayılı Kanunun 317. maddesinde; "Anonim şirket idare meclisi tarafından idare ve temsil olunur" hükmü yer almaktadır. Buna göre, anonim şirketin kanuni temsilcisi idare meclisi, bir diğer ifade ile yönetim kuruludur. Kanunun 317. maddesi hükmü genel kuralı belirtmekte, ancak vazifelerin azalar arasında ne şekilde taksim olunacağı 319. maddede düzenlenmektedir.
Anılan maddede, "Esas mukavelede idare ve temsil işlerinin idare meclisi azaları arasında taksim edilip edilmeyeceği ve taksim edilecekse bunun nasıl yapılacağı tespit olunur. İdare meclisinin en az bir azasına şirketi temsil salahiyeti verilir. Esas mukavele ile temsil salahiyetinin ve idare işlerinin hepsini veya bazılarını idare meclisi azası olan murahhaslara veya pay sahibi olmaları zaruri bulunmayan müdürlere bırakabilmek için umumi heyete veya idare meclisine salahiyet verilebilir. Bu gibi kayıtlar bulunmadığı takdirde 31. madde hükmü tatbik olunur" hükmü yer almaktadır.
Türk Ticaret Kanunu'nun 319. madde hükmü, yönetim kuruluna ait olan şirketi temsil ve idare yetkisinin; esas sözleşme ile yönetim kurulu üyelerinden en az biri veya birden fazlasına veya esas sözleşmede genel kurula veya yönetim kuruluna verilecek yetki ile yönetim kurulu üyesi olmaları şartıyla murahhas üyelere veya şirkette pay sahibi olmasalar bile sorumlu müdürlere devredilebileceğine ilişkindir.
Buna göre, 6183 sayılı Kanunun mükerrer 35. maddesi uygulamasında kanuni temsilci, şirket esas sözleşmesi ile temsile yetkilendirilmiş veya kaynağını esas sözleşmeden alan yetki ile idare meclisi ya da genel kurulca temsil yetkisi verilmiş kişi veya kişiler olacaktır.
Burada dikkat edilmesi gereken önemli bir husus da idare ve temsil yetkisi verilen kişi ya da kişilerden birinin mutlak surette yönetim kurulu üyelerinden birisi olmasıdır.
3. Türk Ticaret Kanunu'nun 323. maddesinde, idare meclisinin şirketi temsile salahiyetli kimseleri tescil edilmek üzere ticaret siciline bildireceği, temsil salahiyetine müteallik kararın noterlikçe tasdik edilmiş suretinin de sicil memuruna verilmesinin şart olduğu hükme bağlanmıştır.
Bu hükme göre;
- Temsil salahiyetine ilişkin noter tasdikli yetkili organ (yönetim kurulu veya genel kurul) kararı,
- Şirketi temsil salahiyeti verilen kişilerin kimler olduğu, hususlarının ticaret sicilinde tescil ve ilan edilmiş olması gerekmektedir. Aynı Kanunun 38. maddesi gereğince de bu tescilin ilan tarihinden itibaren hüküm ifade edeceği tabiidir.